Salı akşamının erken saatlerinde İşçi Partisi’nin yeni lider seçiminin neticesi belli olacak. Ertesi gün öğlenden sonra ise İsrail’in yeni Devlet Başkanı Knesset milletvekillerinin gizli oylarıyla belirlenecek.
Ancak gazetemiz Şalom salı akşamı baskıya girdiği için seçimler hakkında sadece yorum ve bazı tahminlerde bulunabilirim… Bilindiği gibi İşçi Partisi başkanlığı için ikinci ve son tur yapılıyor. İlk turda oyların%35’ini eski Başbakan Ehud Barak, %30’unu ise emekli amiral ve ŞinBet şefi Ami Ayalon almıştı. Eski İşçi Konfederasyonu başkanı ve hali hazırda Savunma Bakanlığını sürdüren Amir Peretz %22’lik oy oranı ile üçüncü olmuştu.
İkinci tur için zaman kaybetmeden bir anlaşma yapan Ayalon ve Peretz, sosyal problemlere büyük önem veren sosyal demokrat bir program hazırlığına girdiler. İlk turda Peretz’e oy verenler, şimdi Ayalon’u desteklerlerse ikinci turda çoğunluğu toplayacak.
Buna karşın Barak da bir koalisyon kurdu: ilk turda oyların %8’ini ve 2.8’ini toplayan diğer adaylar Barak’ı destekleyeceklerini ilan ettiler. Böylece kağıt üzerinde Ayalon’un oylarının %53’e ulaştığını varsayarsak, Barak’ın koalisyonu %46- 47’yi buluyor. Ancak ilk tur ile ikinci tur arasında geçen süre zarfında yaşanan değişiklikler tüm bu hesapları önemsiz kılıyor. Örneğin Peretz- Ayalon koalisyonunu onaylamayanlar, Barak’ı destekleyebilirler veya oy kullanmayabilirler. Öte yandan Barak da, özellikle Araplar arasında oy kaybedebilir. Kısaca her şey seçmenlerin verecekleri oylara bağlı.
Bilinen; iki aday arasında büyük bir fark olmayacağı. Eğer İşçi Partisi İsrail’in siyasi hayatındaki eski rolünü oynamak istiyorsa, kardeş kavgalarına son vermeli ve seçilen başkan etrafında toplanmalı. Bu yapılabilecek mi? belli değil…
Seçilecek yeni parti başkanının Olmert Hükümetinde Savunma Bakanı olarak görev alacağını da vurgulamak gerek.
Peres mi, Rivlin mi?
Eğer bu seçim halk tarafından yapılsaydı, büyük bir çoğunluk kuşkusuz Peres’i seçecekti. İsrail halkı bir çok konuda Peres’e borçlu olduklarının bilincinde. Ayrıca İsrail’i bekleyen zor yıllarda, ülkenin başında dünyada prestiji olan bir devlet başkanının bulunması büyük önem taşıyor.
“Ama İsrail’de devlet başkanını halk değil, milletvekilleri seçiyor. Hem de gizli oyla..” diyebilirsiniz. Milletvekilleri de halk gibi Peres’in seçilmesinin İsrail için ne denli iyi olacağını anlıyorlar.
Yedi yıl önce bazı milletvekilleri özellikle Sefaradlar ve dinciler Peres yerine pek iyi tanımadıkları Moşe Katsav’ı seçmişlerdi.
Böyle bir olayın tekrarlanmaması için Şas Partisi’nin kurucusu ve ruhani lideri olan Rav Ovadia Yosef , tüm parti üyelerine Peres lehine oy kullanmaları direktifini verdi. Oylama gizli yapılıyor olsa da Şas partisi üyelerinin başkanlarına karşı gelmeyeceği öngörülüyor. Emekliler Partisi de Peres’i destekleyecek gibi görünüyor. Doğal olarak Peres’in kendi partisi Kadima’da ve eski İşçi Partisi’ndeki hemen hemen herkesin Peres’in lehine oy kullanacağı düşünülüyor. Bu kez şahsen birçok milletvekili ile görüşen Peres, onları ikna etmeye çalıştı.
Hem sağcı olan, hem de Knesset başkanlığı yaptığı dönemde bir çok milletvekilinin sempatisini kazanan Ruby Rivlin’i destekleyenler de var. Yalnız sağ kesimin değil , Arap partilerin de oy vereceği Rivlin, Peres için tehlikeli bir rakip.
Solda İşçi Partisi ve Meretz’in kadın milletvekilleri Colette Avital’i destekleyecekler. Ancak birkaç turdan sonra seçimden çekilecek olan Avital’in oyları Peres’e kayacak. Hiç beklenmeyen ve Knesset’in şerefine gölge düşürecek bir sürpriz olmazsa, Peres birinci turda değilse bile ikinci veya üçüncü turda oyların %61’i alarak büyük bir çoğunlukla İsrail’in yeni devlet başkanı olacak.
Geçtiğimiz hafta gerek olumlu gerekse olumsuz bir çok önemli gelişme yaşandı. Bunlara kısaca değineceğim.
Ofeq 7 uydusu fırlatıldı
Gazze’de El- Fetih ile Hamas arasında çatışmalar yeniden şiddetlendi. Her geçen gün biraz daha iç savaşa dönüşüyor; 19 kişi öldürülürken,80 kişide yaralandı. Vahşet öylesine tırmandı ki artık çocuklar, kadınlar öldürülüyor, esirler damlardan aşağı atılıyor. İsrailli uzmanlara göre bu gelişme ElKaide’ye bağlı şu anda Tripoli’de Lübnan ordusu ile savaşan Fetih- El İslam gibi Hamas’tan bile daha aşırı uçların gelişimini teşvik ediyor.
Uzmanlar, İngiltere Başbakanı Blair’in geçen hafta söylediği “Hamas barış ile ilgili olumlu sinyaller yolluyor ve onlara mutlaka bir cevap verilmeli” sözleri ile hemfikirler.
İsrail, her 90 dakikada bir, İran, Irak ve Suriye’nin üzerinden geçecek Ofeq 7 adlı yeni casus uydusunu başarı ile fırlattı. Yetkililere göre bu uydu, olası bir savaş senaryosunda İsrail haber alma teşkilatının bilgi edinme gücünü arttıracak.
Yetkililer, ancak yarın ilk resimler geldikten sonra bu olayın kutlanması gerektiğini söylediler.
Bush- Olmert gündemi
Suriye, İsrail’den değişik kanallar yolu ile mesaj geldiğini doğruladı. Ancak bu mesajların ciddi olmadığını ve birbirine zıt olduklarını da ekledi. Çünkü Olmert her ne kadar ön koşul olmaksızın görüşmeye hazır olduğunu söylediyse de, Suriye Hizbullah gibi terör örgütlerine yardımı kesmek ve Lübnan’a silah sokmanın önüne geçmek için önemli adımlar atmadan, İran ile ilişkilerini azaltmadan Golan’ı boşaltmayacağını açıkça beyan etti. İsrailli politikacılara göre Suriye, ancak ABD aracılığı ile görüşmeye razı gelecek çünkü bunun diplomatik tecritten kurtulabilmenin tek yolu olduğunu düşünüyor. Bu konu 19 Haziranda gerçekleşecek Bush- Olmert görüşmesinde gündeme gelecek.
ABD Başkanı Bush ile İsrail Başbakanı Olmert’in görüşmesinin en önemli konusu, İran olacak. İsrail’e göre İran’ı gerçekten incitecek ekonomik önlemler alınmadığı taktirde, İran’ın atom bombası imalatını ancak askeri tedbirler durdurabilecek. Bush,başka bir çare kalmaması durumunda askeri çözüme başvurabilir. İsrail, böyle bir durumda nükleer başlıklı olmasa da, İran’ın uzun menzilli balistik füzelerinin tehdidine maruz kalacağını biliyor.
Ayrıca Bush’un İsrail- Filistin görüşmelerinin ilerlemesi yolunda bazı yeni öneriler getireceği düşünülüyor. İsrail şu anda 2,4 milyar Dolar’la sınırlı olan askeri yardımın artması yönünde istekte bulunacak. Bu artış Amerika’nın Ortadoğu’da İran karşıtı olan ülkelere yaptığı yardım ile uyumlu olacak. İsrail akıllı bombaların Suudi Arabistan’a satılmasına da itiraz ediyor.
Gaydamak sahnede
Hamas ve Hizbullah füzelerine maruz kalan Kuzey İsrail ve Sderot halkının kaçışına yardım eden Rus Yahudisi milyarder Arkadi Gaydamak şimdi İsrail halkının kalbini fethedecek başka yollar da buldu. Son zamanlarda yüksek bir fiyata satın aldığı şirketlerin arasında bir gıda market zinciri olan Tiv Taam da bulunuyor. Gaydamak marketlerinde domuz satışını yasakladığını ve fakir kişilere ucuz gıda satışı yapacağını açıkladı.Yaşadığı Rusya ve Fransa’da asla domuz eti yemediği söylenen Gaydamak, bu açıklaması ile domuz yemenin karşıtı ,fakire ucuz gıda sağlanmasından yana olan halkın kalbini kazandı. Gaydamak Kudüs Belediye Başkanlığı için adaylığını koyacağını, politika alanında başka planlarının da olacağını açıkladı. Şimdiden “Sosyal Adalet” için yeni bir hareket başlatacak bir vakıf kurdu.
