Geçtiğimiz hafta Gazze yaşanan dramatik gelişmelerden sonra, İsraili zorlu günler bekliyor.
Sderot ve Aşkelona komşu Gazzede , İsraili yok etmek isteyen, FÖY Parlamentosunda çoğunluğa sahip, İrandan her türlü desteği alan, iyi talim görmüş, güçlü silahlara sahip, bir tür devlet var.
Kuzeyinde de, Hamasdan daha güçlü, binlerce roketi olan, Hamasdan fazla İrandan destek alan Hizbullah mevcut. Suriye de barış konuşmalarına hazır olmakla birlikte, silahlanmayı sürdürüyor. Yeni Savunma Bakanı Ehud Barak, zor bir görev üstlenmiş görünüyor.
Gazzede yaşanan olaylar İsrailin durumunu bazı açılardan kolaylaştırıyor diyebiliriz. Terörü reddeden FÖY Başkanı Mahmud Abbas, Hamas ile ortak olmak zorunda değil. Abbas, ABDde uzun süre ekonomist olarak çalışan Selam Feyyadı başbakan olarak seçti, o da hiçbir partiye üye olmayan teknokratları hükümete getiriyor. Herkes Feyyad hükümetine güveniyor ve verilen paraların teröristlere veya politikacılara değil Batı Şerianın ihtiyaçları için kullanılacağını biliyor. Amacı Batı Şeriada model bir yönetim kurmak. Bunu ne derece başaracağı henüz bilinmese de, El Fetih geçmişteki acı deneyimlerden ders alarak temiz bir yönetim kurmaya çalışacak. Abbas, Hamasın Gazzeyi kontrolü altında bu kadar kolaylıkla denetimi altına almasının sebebinin El Fetih bünyesindeki rüşvet olduğunu anladı.
Yeni hükümete karşı İsrailin politikası değişebilir, FÖYe ait gümrükte toplanan vergi iadeleri ödenecek, geçiş noktalarında serbestlik sağlanacak; Olmert- Abbas görüşmeleri somut sonuçlar verebilecek.
Her şeye rağmen engelleri aşmak kolay olmayabilir. İki tarafın radikal uçları uzlaşmaları baltalarsa, konuşmalar çıkmaza girecek.
Hamas taraftarları kuşkusuz, karşılıklı ödünler üzerine kurulan bir anlaşmayı reddedecekler. Ancak Batı Şeriadaki Feyyad hükümetine yapılan yardımlar iyi kullanılırsa Filistin halkının yaşam standardı yükselecek, böylece Filistin halkı düzenli bir yönetimin farkını görecek ve gelecek seçimlerde radikal uçları desteklemeyecek.
Bunlar güzel hayaller Ortadoğuda bulunduğumuza göre Bush- Olmert- Abbas ve dostlarının güzel planlarına karşılık, İranda Ahmedinecad, Suriyede Esad ve Halid Meşal kendi planlarının hazırlığı içindeler.
Hamas darbesi ve dünyanın tepkisi
Dünyanın genel olarak Hamas askeri darbesine ilk tepkisi çok hızlı ve dinamik oldu.Suç teşkil edecek boyutta şiddetin de uygulandığı askeri darbe tüm ülkelerce lanetlendi.Aynı zamanda Batı devletleri Abbasın kurduğu hükümete yardım amacıyla tüm kısıtlamaları kaldıracağını bildirdi.
Maliye Bakanı Feyyadın hükümeti ABD ve AB tarafından mali yardımla destekleniyor..Böylece yeni hükümet para sahibi olacak ve sadece Batı Şeriada değil Gazzede yaşayan halka da yardım olanağı bulacak. Bu yardımın BM vasıtasıyla çözümlenebileceği öngörülüyor.
Asıl amaçlanan Hamasa hayatı iyice zorlaştırırken, bundan halkın etkilenmemesini sağlamak. Bu mümkün olsa da başarılması pek te kolay değil.
Acil çözülmesi gereken sorun Batı Şeriayı geçmek isteyen ikiyüzden fazla kadın ve çocuk göçmenin 3- 4 gündür İsrail- Gazze geçiş noktasında tutulması. İsrailliler göçmenlerin arasına tehlikeli ve istenmeyen kişilerin sızabileceğini, bunu kontrol etme imkanlarının olmadığını ifade ettiler. İsrail yetkililerinin sınırı açmamalarının nedeni bazı El- Fetih liderlerinin geçişlerine izin verilmesinin binlerce göçmene örnek olmasını istememeleri. Diğer bir neden ise Barakın görevi devralmadan Peretzin istifa etmesi ve kararı verecek bir yetkilinin bulunmaması. En kısa sürede sorun giderilmeye çalışılacak.
6,5 yıldan sonra Barak yine Savunma Bakanı
Barak, İşçi Partisi seçimlerinde Ayalonu ikibin oyla geçerek liderliği kazandı. Başbakanlığı sürecindeki performansını unutup hala onun en iyi savunma bakanı adayı olacağını düşünenler sayesinde Barakın yeri kesinleşti. İsrailliler böylesine sorumluluk isteyen bir makam için yeni birini seçmek konusunda kaygılılardı. İlk kez başbakan seçildiğinde başarılı olmayan Rabinin ikinci başbakanlığındaki başarısı Barak için de iyi bir örnek oluyor. Barak şimdi zor bir süreçten geçerken çok iyi bir savunma bakanı ve sonrasında da iyi bir başbakan olabilir.
Barak devamlı geçmiş deneyimlerinden ders aldığını tekrarlıyor. Peretzden yetkilerini devraldıktan hemen sonra bu salı günü Genelkurmay ile görüştü. Barak gelecek saatler ve günlerde suyu, elektriği, yiyeceği,ve her türlü malın temini konularında İsraile bağımlı olan Gazze bölgesinde ilişkilerin nasıl olması gerektiğinin kararını vermek durumunda. İsrail, Gazzenin kontrolünü eline geçirmiş olan Hamas yetkilileri ile temasta bulunmayı reddediyor. Batı Şeriada bir hükümet kurmuş olan Abbas ile ilişkiler çok nazik düzeyde. Hükümet ,Filistinlilerde İsrailin kuklası olduğu düşüncesini yaratmadan , barışçıl çözüm amacı ile İsrail tarafından korunacaktır. Her ne kadar bu konu Olmert ve Dışişleri Bakanı Tzipi Livniyi de ilgilendiriyorsa da gelişmeler Barakın Savunma Bakanı olarak Filistinlilere Batı yakasında hareket özgürlüğü vermesine bağlı.
Bush - Olmert görüşmesi
Olmertin Washington ziyareti, haftalar öncesinden planlanmış olsa da çok önemli bir zamana denk geldi. Bir yandan Hamasa karşı tutum tartışılırken, öte yandan Abbasa karşı politikaların nasıl olması gerektiği görüşülecek. İlk bakışta Haması boykot ve Abbası desteklemek konusunda karar birliğine varılmış gibi görünüyor. Bush zayıflığına rağmen Abbası, İsrail ve Filistini olmak üzere yan yana iki ülke hayalini gerçekleştirecek tek şans olarak görüyor. Bush ile Olmert İrana karşı ekonomik yaptırımların artması konusunda anlaşacaklar. Askeri çözümün, İranın nükleer silaha sahip olduğu kesinleşmedikçe, en son seçenek olarak kalması ümit ediliyor.