İsrail`in yeni hükümetinin Başbakanı Ehud Olmert ilk ziyaretini ABD`ye yapmasının ardından Dışişleri Bakanı Tzipi Livni de Türkiye`ye geldi. Dışişleri bakanın görevindeki bu ilk dış teması İsrail Hükümeti`nin ülkemiz ile ilişkilerine verdiği önemin açık bir göstergesiydi.
Başkan George W.Bush’un, halkının önemli ölçüde desteğini yitirmiş ve bu destek % 30’lara kadar gerilemiş olmasına karşın, Ehud Olmert’in ABD ziyareti yine de son derece önemliydi. Olmert, dünyanın tek süper gücü ABD liderinin İran ve Geri Çekilme Planı’na ilişkin desteğini kazanabilecek miydi?
Bush-Olmert zirvesinden önce Washington Post, Bush’un tek taraflı Geri Çekilme Planı’na ‘Hayır’ diyeceğini açıkladı.
Oysa Bush basın toplantısında; "Olmert’in görüşlerini iki devletli çözüme götürecek cesur bir adım olarak görüyorum. ‘Yol Haritası’nın belli bir süreçte sonuçlanmasını umuyoruz" diyerek ABD’li yorumcuları düş kırıklığına uğrattı, pek çoğu Washington Post’un manşetinin doğrulanmasını yeğlerdi.
Bush’un Olmert’in Geri Çekilme Planı’nı "cesur" olarak nitelendirmesi, zamanlama ve kapsam yönünden içi boş olan planın her şeye rağmen Beyaz Saray tarafından sıcak karşılanması İsrail tarafını memnun etti.
Plan konusundaki belirsizlik Bush’a sorulduğunda; "Beni asıl tedirgin eden Hamas’ın İsrail’i haritadan silmek istemesidir. Biri diğerinin varlığını tanımayan iki komşu devletin haritada yan yana varlıklarını nasıl sürdürebileceklerini anlayamıyorum" yanıtı ise ABD’nin İsrail’e desteğini ortaya koydu. Bush, İran’ın bir nükleer saldırısı durumunda İsrail’i koruyacağını da açıkça belirtti.
Ehud Olmert, ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmadan önce heyecanlıydı, ilk kez seyirci ile karşılaşacak bir oyuncu gibi dudakları titriyordu. Ancak her cümlesinden sonra ayakta uzun süre alkışlanması onu giderek yüreklendirdi. Olmert’in, "teröre teslim olmayacağız" sözleri büyük destek gördü.
Kongre’nin konuklar bölümünde Elie Wiesel’in yanı sıra İsrail’deki son intihar saldırısında yaşamını yitiren Floridalı 16 yaşındaki Daniel Wools’un ailesi de yer aldı. Olmert, Daniel Wools’un ailesine hitap ederek; "Terör kurbanları arasında ne yazık ki ABD vatandaşları da var. Sadece ailesi ile Pesah Bayramı’nı geçirmek için İsrail’e gelmişti. Daha 16 yaşındaydı. Bu da İsrail Yahudisi ile ABD Yahudisi’nin ortak kaderlerini ortaya koymakta" dedi.
Olmert’in ABD ziyareti son derece görkemli geçti, başta kararsız olan Yahudi kuruluşları da İsrail başbakanına tam desteklerini dile getirdiler. Şimdi bu zirvenin ne gibi sonuçlar vereceği merak konusu...
Hamas’a rağmen Mahmut Abbas ile bir uzlaşmaya ulaşmak mümkün olabilecek mi, ABD İsrail’i ve tüm bölgeyi İran’ın nükleer gücüne karşı nasıl koruyacak? Tüm bu sorular belirsizliklerini sürdürmeye devam ediyor.
* * *
Dışişleri Bakanımız Abdullah Gül’ün İsrail ziyaretinde hazır bulunmuştum. Bu kez de İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin Türkiye’deki temaslarını kısmen izleme olanağını buldum.
İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Mordehai Amihai, 28 Mayıs Pazar günü bakan onuruna "Four Seasons"da İsrail’in Türkiye Büyükelçisi Pinhas Avivi’nin de hazır bulunduğu bir öğle yemeği verdi. Sedat Sertoğlu, Sami Kohen, Leyla Tavşanoğlu, Cengiz Çandar, Mete Çubukçu, Burcu Yakar gibi medyanın önde gelen on beş kadar yazar ve yorumcusunun hazır bulunduğu bilgilendirme yemeğinde Livni açıklamalarının "off the record" olduğunu bildirerek söze başladı. Bu nedenle daha evvelce sadece basına yansıyan bazı görüşlerini aktarmayı doğru buldum.
Tzipi Livni, İsrail’in tek taraflı geri çekilme planını yeğlemediğini, tercihin Filistin halkının kendi evinde özgür yaşayacağı iki devletli bir çözümden yana olduğunu, barışa şans tanınması için önemli riskler alındığını, Filistinlilere ilaç gibi insani yardımların yapıldığını, su ve elektriklerinin sağlandığını, ancak Hamas’ın terörist eğitimi için parasal desteğin verilemeyeceğini belirtti.
Hamas’ın İsrail Devleti’nin varlığını tanımayan söylemini değiştirmemesi nedeniyle Filistin ile müzakere yolunun nasıl açılacağının yanıtını tabi ki İsrail dışişleri bakanından da alamadık... Belki Ehud Olmert’in yakında Mısır Devlet Başkanı Mübarek ve FÖY Başkanı Mahmud Abbas ile gerçekleştireceği görüşmelerde çözüm yönünde bazı adımlar atılabilir.
