Atasözleriyle deyimler kullanılmaya başlandığında, kimilerinin “tüm zamanlar” için geçerli olamayacağı düşünülmemiş. Bazıları zaman aşımına uğramış, bazıları da küreselleşme, iklim farklılıkları ve değişen yaşam şekillerinden payını almış. Ne olursa olsun, çoğu kullandığımız dilin kültür mirasıdır.
Geçen gün karşımızdaki eczaneye gittim. Yıllardır gide gele, eczacı ile ‘kanka’ gibiyiz. Kullandığım ilacın adını unutsam bile, o hatırlar. Ailenin diğer fertleri de doktora gitmeden halledilebilecek türde rahatsızlıklar için ‘komşu eczacı’nın fikrini alırlar. Ayrıca ülkemize özgü ‘evlere servis’ sistemi onlarda da mevcut. Kısaca, günün bir saatinde rahatsızlanıp sokağa çıkamıyorsanız, bir telefonla, istediğiniz ilaç para üstüyle birlikte geliyor. Gerçi bu biraz komşu ilişkisine giriyor... Konunun bütünlüğü ile bağlantılı değilse de, benzer bir sistemin 24 saat süreyle hizmet verdiğini biliyorum. Gelecek sayıda kiminizin zaten kullandığı bu bilgiyi gereğince anlatacağım.
Gelelim bizim eczaneye. İçeri her girişimde tezgahın üzerinde binbir çeşit ıvır zıvıra rastlarım. İlaç dışında, yeni çıkan farklı ürünlerden en az bir veya ikisini elinize alıp bakarsınız. O gün hemen gözüme çarpan, turuncu renkte, üzerinde siyah bir böcek resmi olan bir kutu oldu. Kutunun üzerinde de: “Kene ilacı” yazıyordu. İstemeden irkildim. Son zamanlarda görsel ve yazılı basında çokça yer alan ‘kene’ konusunun insanları bilinçlendirmenin yanısıra, huzursuz ettiği de gerçek.
Bu kadar sözden sonra varmak istediğim nokta, deyimlerle ilgili. Eskiler; ‘kene gibi yapışma’ dediklerinde bir bildikleri varmış...
* * *
Siyasi karikatürleri ile İzel Rozental, sosyal içerikli çizgileriyle İrvin Mandel M.Ö.xxxx’ten beri Şalom Gazetesi’nin vazgeçilmezlerinden oldular. Zamanla Mandel’in Judeo-Espanyol dilini hiç bilmediğini, ancak çizgilerinin yanında Sefarad yaşamının özgün sözcük / tiplemelerini kullandığını farkettik. Biraz araştırınca İrvin’in, Jojo Kohen adındaki arkadaşının ‘aracı’ tercüman görevi üstlendiğini anladık.
Zaman içinde Jojo Kohen Judeo - Espanyol sayfamızda yazmaya başladı. Belli bir okur kitlesi oluşturdu. Son derece dakik, yazısını zamanından önce ulaştıran bir arkadaşımızdı. Bir müddet sonra işlerinin yoğunluğu nedeniyle yazılarına ara verdi.
Jojo Kohen artık bir büyükbaba. Eşi Klodet’le bunun mutluluğunu yaşıyor. Torunları “Derin” şanslı bir bebek. Zira Dalya - Kemal Akohen diğer taraftan büyükanne ve babası. Bugün Derin Akohen’in Brit-Milası’na tanık olduk. Sanırım Jojo Kohen, ‘Derin maceraları’ ile Judeo - Espanyol sayfasına dönüş yapacak. Tatil bitti.
