Vladi BENBANASTE
Google’ a Mitzva yazdım ve ilk çıkan siteyi tıkladım. İki maddede şunlar belirtilmiş… KAYNAK: sozluk.sourtimes.org:
Yahudilerin tanrı ile yaptıkları sıkı pazarlıktan sonra 365 negatif, 248 pozitif toplam 613 tanede anlaştıkları emirler.
Yine başka bir bilgi: Yahudi çocuklarının 13 yaşında çocukluktan çıkıp erkekliğe adım attığını gösteren törendir.
Ya bizler, bizim çocuklar, bu konuda neler biliyoruz? Şimdilerde bu kavramları iyi kötü öğretmeye çalışıyoruz.
Bizlerin ve çocukların Bar/Bat Mitzva’dan ne anladıklarına gelince, şöyle bir yaptıklarımıza bakalım… Uzuuun prosedürü bir takıp edelim… Bakalım neler oluyor?
Bölüm 1 Sinagog
• Tefilim: Bilindiği gibi asıl olay burada. Ancak bu, nedense sessiz, sakin, tenha ve sade bir şekilde gerçekleştirilir. Ritüellerin ardından seuda verilir / verilmeyebilir de. Ve evli evine köylü köyüne…
• Bar-Mitzva: Meselenin önemli bölümlerinden biri , ancak bu koskoca prosedürün en ufak ayrıntısı. “Ben şu Peraşayı okumam, bu daha güzel” diyemiyorsun ki sırada ne varsa o. Her şey önceden belli olduğu için sorun yok. Alternatif yok, modası yok… Öncelikle ebeveynlerin bu işin dini kısmına verdiği önem derecesine göre, ezberlenecek dualar var. Veya yapılabilecek minimum nedir, sorusunun karşılığında ezberlenecek dua var… Bu ezberleme de tek başına yapılamayacağı için, çocukların güçlü görsel hafızalarını kullanmayı öğreten yardımcı ağabeylerimiz bu işi üstleniyorlar. Hayret edilesi de, çocukların bu işi başardıkları. Sinagogda çiçekler “ekstra “ olsun müzik de “ ekstra “olsun gibi ufak tefek ayrıntılar dışında size kalmış bir konu yok.
Maksat çocuk Mitzva yapsın…
• Anladığını yorumlama, konuşma ve teşekkür konuşması: Kaçınılmaz, mecburi bir konuşma var… Çocuğun kâbusu, ancak bence toplum önünde konuşmayı öğrenme acısından faydalı… Burada da ufak bir sorunumuz var; aynı konu üzerinde kaç değişik konuşma olabilir ki? Genelde hepsi özünde birbirinin tekrarı: topluma kazandırıldım, artık bilincindeyim, büyüklere saygı, sorumluluğu aldım, artık erişkin oldum, anne babama beni bugünlere getirdikleri için teşekkürler, söz; vatanıma milletime ve toplumuma faydalı olacağım… Bravo çocuklara, hepsine birer sihirli değnek, hepsi süper oldular… Evde yazmak bir dert, geceler boyu yazılan çizilen ve defalarca bir daha yazılan “ konuşma metni” sonuçta bitirirsin, yüzünde muzaffer bir ifade ile çocuğa okursun, bu defa velet-ı zat beğenmez. “Ben bunu okumam” der, “kon loz mokos” kalırsın… Öyle ya, artık ergin biri o!! İster okur ister okumaz di mi? Yaaa sabır der bir daha yazarsın….
Maksat çocuk Mitzva yapsın.
• “Onor verme”: En büyük dert; “ Kimi? Ne zaman? Neyle? ” onurlandıracaksın. Bu listeyi doğru düzgün yapamazsan, yandın sen! Elindeki sınırlı sayıda onuru, en “uygun” şekilde dağıt ki kimse üzülmesin, alınmasın, problem çıkmasın… Öyle istediğin gibi de dağıtamazsın, büyüğü var, küçüğü var, önemlisi var, önemsizi var, “beni buna mı layık gördü” sü var. Hahamların kontenjanı var... Kohenler var… Baban var, ağabeyin var, kayınpeder var, kayınbirader var. Saygıdeğer filanca var… Var var var! Biri kapı açar, diğeri kapar, ötekisi perde açar, kapar, biri çıkarır, biri taşır, biri düğümü çözer, ötekisi soyar, biri açar, biri tutar, biri işaret eder, biri okur… Şükür ki aksiyon çok… Ama yine de olur ya tüm bunlar yetmez ise yeni alternatifler türetmek gerekir, anahtarı içeriden getirmek, getirenden alıp açacak olana vermek gibi birtakım getir götür işleri de “onor” listesine de alınabilir…
Maksat çocuk Mitzva yapsın…
• Ailenin erkek bölümü: Tüm bunlar olurken “ babalar” kısmı ne yapıyor? Sanki çocukla araları açık, bir problem varmış gibi arkaları dönük gelen misafirleri seyrediyorlar, seyret seyret nereye kadar… Yukarı da bakamazlar, ayıp… Orada güzel bayanlarımızın oturarak sundukları “sıra dışı ” defile var. Neden genelde “protokol” e ayrılan ön sıralardan gurur duydukları çocuklarını seyretmiyorlar? Hepsi damat gibi, pırıl pırıl, kravatlar moda renk, uzunluk, genişlik ve bağlama tarzına uygun, ayrıca kravat birliği var… Mendil, ayakkabılar… Hepsi süper. Ara ara iki parmaklarını dudaklarının önüne getirip (dudak okuyan olabilir o bakımdan ), yanındaki ile bir iki kelime konuşuyorlar. Sonra Teva’ya kalkacak yeni biri gözler ile taranıyor, ve kişi bekleme listesine alınıyor… “ Baba” gururlu , ancak zihinsel bir meşguliyet seçiliyor gözlerinde…. Şuradan aldığımı buraya koysam, buradakini de şuraya; gece davetlilerinden sekiz iptal var. Çocuk dansçılardan dördü hasta olmuş, boşu boşuna elbise aldık… Kayınvalidenin çorabı kaçmış, eve dönerken alayım… Biz buna davetiye vermiş miydik? Mordehay da gelmiş, durumu kötü demişlerdi…?
• Görevli: Bir de kendine “ sshhhht ” görevlisi dediğim biri var. Onorlar uzadıkça, doğal olarak insanlara “Bay”gıntı geliyor ve başlıyorlar kendi aralarında konuşmaya, malum insanların konsantrasyon süresi bu işi bitirmeye müsait değil, ara sıra dalıyorlar, başlıyor koyu bir muhabbet. Sadece bayanlar mı konuşuyor? Bal gibi de erkekler de kaynatıyorlar… Neyse dağılmış olan konsantrasyon, kısa bir süreliğine toparlanıyor ve belirgin bir sessizlik oluşuyor. “ Sshhhht ” görevlisi memnun, törene devam…
• Kadınlar: Hanımlar çok konuştukları ve erkeklerin aklını başından almaktan başka bir şey bilmedikleri için, uzakta ve yukardan olayı seyrederler. “Şapo” olmazsa Mitzva da olmaz” ana kuralını takiben “sin çapeo çıkmam ...” Ne de olsa öyle yazıyor veya en azından öyle biliniyor... Sabah ne giyilecek, aksam ne giyilecek, ne yani sinagoga girerken ve çıkarken aynı kılık mı giyilecek? Yok, daha neler… “Tre ont !” Sonra kız kardeş, baldız, elti, gelin, görümce, hala, anneanne, babaanne hiçbirinin kıyafeti bir diğerinin aynı olmayacak, renk uyumu olacak, güzel olacak, daha önce kesinlikle giyilmemiş, görülmemiş olacak… Moda olacak, pişti olmamak için “tek” olacak, tüm bunların sonucunda ister istemez birazcık pahalıca olacak, terzinin adı gururla söylenecek, evlendikten sonraki en düşük kiloya inilmiş olacak… Saçlar o sabah taptaze yapılmış olacak, makyaj abartılı ama natürel! Bir de akmayan cinsten olacak ( çünkü evlat geldiği zaman ağlanılacak ). “Una vizaj komo fotoşop”. Gerekli estetik ameliyatlar, çocuk sekiz yaşında iken başlayacak ve beş yıllık plan dâhilinde bitirilecek. Aksesuarlar tam, mümkünse orijinal koleksiyon olacak. Ve tüm bunları yapan “baba” halen güler yüzlü olacak … Maksat marmelat de kaza, luzyo , patiko Mitzva yapsın…
• Tebrikler: dua bitti, konuşma yapıldı, fotoğraf çekilemedi, video da hiç çekilmedi ( birgün gizli bir yaka kamerası ile bu işi yapmayı düşünüyorum cumadan - cumartesi akşamına kadar hiçbir dışsal etki ihtiyaç duymadan kayıt yapabilecek olanından ). Aaaa ne güzel! Bar-Mitzva mı yaptı sizin oğlan? Bir fotoğraflara baksak? Bu gün tarihte hiç yaşanmadı… Hiçbir dede, torununa “ bak bu benim Bar-Mitzva günü sinagog da çekilen fotoğrafım, zamanı gelince sen de böyle yapacaksın seklinde bir hatıra aktaramıyor...
Bir sonraki yazımızda kutlamanın akşamki davetine değinirsem ne dersiniz?
Herkese iyi bayramlar. Tüm aileniz, sevdikleriniz ile huzur ve neşe içerisinde bol “Bumuelos, tizpişti ve pırasa köfteli” nice bayramlara...
Hoşçakalın, mutlu kalın…
