“Vayira Yaakov meod vayetser lo”
“Yaakov çok korktu ve strese girdi.”
Tanrı Yaakov’u koruyacağına dair söz vermesine rağmen, Yaakov Esav’ın sahip olduğu mitsvaların kendisine getirdiği kazanımlardan endişe duymaktadır. Esav Yaakov’un yerini tespit etmiş ve zafere çok yaklaşmıştır.
Esav’ın mitsvaları? Esav en önde gelen iflah olmaz serserilerden biridir. Midraş Esav’ın en akla hayale gelmeyecek günahlardan sorumlu olduğunu söyler. Kazara birkaç mitsva yapmışsa bile Yaakov’un inanılmaz büyük ve güçlü mitsvalarıyla nasıl boy ölçüşebilir?
Yaakov, 14 yıl boyunca Şem ve Ever’in akademisinde Tora öğrenmiştir. Lavan’ın yanında bulunduğu 20 yıl boyunca hiç bir mitsvayı ihlal etmemiştir. O halde Yaakov Esav’ın hangi mitsvalarından çekinmektedir?
Midraş, (Bereşit Raba 76/2) Esav’ın iki çok büyük mitsvaya sahip olduğunu söyler. Yaakov Mezopotamya’da yaşarken Esav İsrael topraklarında yaşar. Esav babasıYitshak’ın sağlığında anne ve baba saygısı mitsvasını yerine getirir.
Vilna şehrinin Gaon’u Erets Yisrael’e gitmek konusunda büyük bir isteğe sahiptir. En büyük korkusu bu isteğine ilişkin planların altüst olmasıdır. Bu mitsva o kadar büyüktür ki bir Raşa olmasına rağmen Esav bu mitsvaya sahip olduğundan Yaakov onunla baş edememekten korkmuştur.
Esav’ın sahip olduğu ikinci mitsva olan anne ve babaya saygı mitsvası onun tarafından mükemmel bir şekilde yerine getirilmiştir. Her ne kadar Yaakov bu mitsvayı tamamen göz ardı etmediyse de uzun bir süredir anne babasına haber uçuramadığından Rabilerimizin gözünde suçludur. Her ne kadar Yaakov Esav’dan dolayı kaçmak zorunda kaldıysa da Esav’ın sahip olduğu mitsvanın gücünden çekinmektedir.
Midraş atalar içinde özel olan Yaakov ile en büyük peygamber Moşe’nin bir Raşa’nın sahip olduğu mitsvadan çekindiğini yazar. Moşe Başan kralı Og ile savaşmadan önce Tanrı kendisine kesin zafer müjdesini vermiştir. Ancak Moşe Og’un sahip olduğu bir mitsvadan çekinmektedir. Og, Avraam’a yeğeni Lot’un esir düştüğünü haber veren kişidir. Og’un niyeti iyi değildiri.Amacı Avraam’ın beş kralla savaşa girmesi, yenilmesi hatta öldürülmesi ve Sara’nın bir dul olarak kendisiyle evlenmesidir. Buna rağmen Og’un yapmış olduğu mitsvanın getirisi o kadar büyüktür ki Og çok uzun yıllar yaşamıştır. Bu da Moşe’ye çekinmesi için haklı bir neden vermiştir.
Bizler bir mitsvanın layıkıyla yerine getirilmesinin büyük değerini bugün her ne kadar anlayamasak da aşağıdaki öykü bize bu konuda bir fikir verebilir:
Açıkça Tora’yı ihlal eden bir kişi Berdiçev’li Rabi Levi Yitshak’a bir soru sorar: Tanrı Tora’yı ihlal edenleri cezalandırır değil mi? Ben Tora’nın bütün yasaklarını çiğneyen biri olarak zengin, sağlıklı, mutlu ve sorunsuzum ne dersin?
Rabi gülümseyerek cevap verir: Sevgili oğlum, Tanrı’nın günahkarları cezalandırdığını nereden biliyorsun? Sanırım ki Şema duasından. Çünkü sen Şema duasını okursun. Onun için bundan haberdarsın. Şema okuma duası o kadar büyüktür ki şuan olduğundan belki on kere daha fazla zengin olabilirsin. Bizler Tora’nın mitsvalarının ödülleri hakkında bilgi sahibi olamayız.
Bizler birçok mitsvayı yapma fırsatıyla ödüllendirilmiş bir toplumuz. Bu mitsvalar bizleri yüceltecek, koruyacak, geliştirecek ve dilediğimiz mutlu günlere ulaştıracaktır.
Geçen Haftanın Peraşası
VAYETSE: Amaca ulaşmanın yolu istemek ve
o amaç uğruna çalışmaktır
“Vayaavod Yaakov BeRahel şeva şanim vayiyu beenav keyamim ahadim beaavato ota.”
“Yaakov Rahel için yedi sene çalıştı. Ona olan sevgisinde bu süre Yaakov’a birkaç gün gibi göründü.”
(Bereşit 29/20)
Birçok Tora açıklayıcısı Yaakov’un burada hissettiklerinin aslında normalin tam tersi olduğunu savunurlar. İnsan çok sevdiği birinden uzakta iken geçen her an ona sanki yıllar geçmiş gibi görünür. Halbuki Yaakov bu süreyi birkaç yakın gün gibi geçirmiştir.
Dr. Twersky’nin hastalarından bir genç alkol tuzağına düşmüş bir halde tedavi amacı ile ona gelir. Genç adam alkol olmadan bir gün dahi geçiremeyeceğini iddia etmektedir. Doktor ile birlikte terapi gurubuna katıldığında ondan yaşamının bundan sonrası ile ilgili bir karar vermesini değil sadece “bir gün” alkolden uzak durmasını tavsiye ederler. O an için ona konsantre olmasını ve yarın bunu yapıp yapamayacağını düşünmemesini isterler. Sonuç memnunluk vericidir. Doktorun ve kendi çabası ile genç adam alkolün pençesinden kurtulmayı başarır. Rabi bu olayda çok önemli bir musar olduğunu bizlere öğretir. Sahip olduğumuz “yetser ara” bizlere her gün ve her an şöyle seslenmeye devam eder: Neden sürekli olarak Tora’nın yasaklarını çiğnememek için kendinle mücadele ediyorsun. Günün birinde belki de yarın bu yasakları deleceksin veya mecbur kalacaksın. O halde gel bu işi bu günden yap da kendini fazla zora sokma. Hayatta kaybettiğin zevkleri kaçırdıklarını yaşamak için geç olmadan bu mücadeleden vaz geç. Bu durumda yetser ara’ya verilecek en güzelcevap şöyle olmalıdır. Belki çok kısa bir zaman içinde bilerek veya bilmeyerek Tora’nın yasaklarını ihlal edebilirim. Ancak şu anda odaklandığım nokta bu yasakları delmemem gerektiğidir. O an karşıma çıktığı zaman ne yapacağıma o zaman karar veririm. Kaldı ki o yasakları delsem bile Tanrı’nın bana verdiği teşuva gücü ile yeniden gerçek yoluma dönebilirim.
Yamim ahadim sözcüğü geleneksel olarak “az sayıda gün” olarak çevrilse de buradaki anlamı sanki bir gün gibidir. Yaakov bu yedi seneyi geçirirken her günü aynı sevgi ve inançla yaşamış sevdiğine kavuşacağı günü sabırla beklemiştir.
Bazen çoğumuz her Pazartesi diet yapmaya başlarız. Gelecek yıl sigarayı bırakacağım. Roş Aşana itibarı ile her gün Tefilin takmaya başlayacağım gibi sözler ederiz. Halbuki yapmamız gereken bu işleri bir başka zaman dilimine taşıyarak zihnimizden uzaklaştırmak değil hemen ve şimdi verdiğimiz iyi kararı uygulamaya başlamaktır. Nasıl ki Yaakov Tanrı’nın yardımı ile geç de olsa amacına ulaşmayı başardıysa iman istek ve sabır ile bizler de verdiğimiz kararların uygulandığını görebiliriz.
