Yakup ALMELEK
Ekim 15-31 arasında New York off off Broadway’de oyunlarımdan biri ‘Tthe Businessman (İş Adamı)’ Amerikalı aktörlerce kendi ana dillerinde sahnelenecek.
Hiç şüphem yok, tahmin ediyorsunuz, heyecan içindeyim. Zaten aksini söylesem inandırıcı olmam.
Broadway hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
Broadway dediğimiz zaman gözlerimizin önüne ışıklarla donatılmış bir cadde ve ışıl ışıl binalar gelir. Binaların önü tıklım tıklım insan doludur. New York’un en hareketli caddesidir burası. Tiyatro ile bütünleşmiştir her bir yan. Cadde Manhattan adasını bir baştan diğerine geçer. Bekleyenlerin gözlerinden mutluluk akar oralarda. Biletleri çoğu kez aylarca önceden almışlardır. Ve sevdikleri sanatçıların sundukları bir oyun izleyeceklerdir.
Geçen yüzyılda bu caddeye “The Great White Way” Büyük beyaz cadde denilirdi. Yol pek de beyaz değilmiş ancak insanlar düşlerinde ak haliyle görmeyi istemiş olmalıydılar Broadway’i.
Broadway ön anlamda tiyatro etkinliği demektir. 1925 yılında aynı cadde üzerinde 80 tiyatro vardı. Bunların oyunlar için yaptıkları toplam harcamalar milyonlarca doları buluyordu. Örneğin: bugüne dek tek bir tiyatro oyunu ‘’ ‘’Spider’’ Örümcek için harcanan meblağ kırk milyon dolar imiş.Rekormuş bu. Oyun tutulmazsa, eş bir deyişle beğenilmezse tiyatro parasal açıdan çıkmaza düşüyordu. İflas edenler de oldu. 1929 daki dünya ekonomik krizinden sonra tiyatroların yarısı kapandı. 1980 yılına kadar sayıları 40 a düştü. Bu nedenledir ki daha az masraflı off tiyatrolara geçildi.
Off Broadway tiyatrolar ana caddeye açılan yollar üstündedir. Off denmelerinin nedeni ana caddelere olan uzaklıkları değildir, Alanlarının küçük olmasıdır. Broadway’e 40-50m metre mesafede olanları da varmış.
Off Broadway tiyatroları da masraflı olunca çare aradılar ve off off Broadwayde karar kıldılar.
Off off Broadway tiyatroları ise 50 -150 kişilik salonları olan küçük sanat mekanlarıdır. Bütçeleri küçük ancak iddiaları büyüktür. Bunlara butik tiyatro da deniliyor. Orhan Pamuk’tan bir yıl önce Nobel Edebiyat ödülüne hak kazanan ünlü oyun yazarı Harold Pinter’in ilk yapıtları bu tiyatrolarda izleyiciyle buluştu. Alman yazar Bertolt Brecht ile Amerikalı Eugene O’Neill’în oyunlarının yeni yorumları ilk defa bu tiyatrolarda denendi. Başarıları üzerine Broadway’e geçildi.
Giriş ücretleri ise her cebe uygun hale getirildi. Ortalama 15-20 dolar arasındadır. New-York izleyicisi için ideal bir rakammış bu
Benim oyunum ‘the Businessman’Richmond Shepard tiyatrosunda 11 gün yorumlanacak.Sekiz kişi rol alacak.Yöneten ve sahneye koyan: Annie Ward Internet sitesi.www.richmondshepardtheatre.com
Biliyorum. Uzak yer New York. Hepiniz gelemezsiniz ancak kiminizi orada görebilmek büyük mutluluk olur benim için.
Yazımı büyük tiyatro adamı hümanist Muhsin Ertuğrul’un bir sözüyle bitireyim:
“Tiyatro medeniyetin üniversitesidir”
