Hayat bir istatistik ve biz de o sayılarla oynayan öğrencileriz. Gün geliyor doğru akıl yürütüyoruz, sınıfı geçiyoruz, gün geliyor sınıfta kalıyoruz. Hayat bizi test ediyor. Zor testlerden sporla bağlantılı olan bir seçme anlatayım.
Türkiye’de çoğumuz takım tutarız. Eminim sizin gönlünüzde bir takımın yeri ayrıdır. Bu takım bizim aramızda Örnekspor olsun. Örnekspor taraftarısınız ve bir sabah uyanınca ilginç bir e-posta aldınız:
18 Nisan – Örnekspor kazanır.
Genellikle böyle bir mail alsanız fazla ilgilenmemenizi beklerim. Fakat Örnekspor galibiyetine çok düşük ihtimal verilmesine rağmen o gün kazanır ve sizi şaşırtır.
Ertesi hafta Başkaspor’un galibiyetini iddia eden bir başka e-posta alırsınız ve o da gerçekleşir. Üçüncü hafta yine bir e-posta gelir ve o da şaşmaz, dördüncü hafta da doğru sonuç yollanmıştır.
Tahminim şu durumda kim olsa çok şaşkın ve meraklı bir düşünceye kapılır. Bedavaya falcı buldum diye sevinirsiniz ve insanın aklına bahis oynayıp para kazanma fikri kuvvetlice yerleşir. Ancak sizin çok temkinli olduğunuzu biliyorum. Dolayısıyla bir futbol maçının skorunun daha önceden bilinmesine tamamen ikna olmazsınız ve takibe devam edersiniz.
Fakat haftalar içinde e-postaların biri diğerini kovalar ve hepsi de doğru çıkmaktadır. Derken bir hafta farklı bir e-posta alırsınız:
Son tahminlerinizi almak için Futbol Skorları Ltd.’ye CemKargo aracılığıyla 300 dolar ödemeniz gerekmektedir.
Bu e-posta sizi biraz düşündürse de mantıklı düşünmeye çalışırsınız ve 2500 dolarlık bir bahis oynar çok daha yüksek miktarda paralar cebe indirme fikrini benimsersiniz. Aldığı sonuçlara göre arka arkaya dokuz maçı da doğru tahmin etme olasılığınız 7000’de 1’dir. Yaptığınız istatistikî hesaplama Futbol Skorları Ltd.’nin işini herhangi bir yöntemle şansa bırakmadığını göstermektedir.
Geçirdiğiniz 2,5 aylık süreç sizi 300 doları ödemeye ve bahse girmeye ikna etmiştir. Parayı ödersiniz ve büyük zevkle maçın başlamasını beklersiniz. Parayı kazandıktan sonra nereye kullanacağınız bile bellidir.
Peki, yaptığınız doğru mudur, yoksa dolandırıldınız mı?
Dolandırılmamış olsak bu yazıyı yazmazdım haklısınız. Dolandırıldık.
İstatistik ve güvenilirlik insan beyni için uçağın iki kanadı gibidir. İki kanattan birinde arıza çıksa sonuç hüsran olur. Bu süreçte de uçağımızı düşüren güvenilirlik oldu. Olayın aslı şöyle gelişir:
Futbol Skorları Ltd. içinde 2 milyon mail adresi olan bir liste satın almıştır. Bu listenin yarısına Örnekspor’un kazanacağına dair mail atılır, diğer yarısına ise karşı takımın galibiyeti öngörülür. (Anlaşılır olsun diye maçın berabere bitmediğini varsayıyorum) Bu durumda maç nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın 1 milyon kişi doğru tahminli mail alacaktır. Sonraki hafta aynı 1 milyonun yarısına Başkaspor’un kazanacağını, diğer yarısını ise rakip tarafın kazanacağını mail atarlar. Bu tahminler bu şekilde devam eder ve siz; kalan gruptan bir kişi olarak, 9 haftanın sonunda tüm sonuçları isabetli almış durumdasınızdır.
İşte size şirketlerin kullandığı basit oyunlardan bir tanesi. Madem hayat bu kadar üst seviye bir oyun, biz de oyunu kurallarına göre oynamalı ve dikkatli olmalıyız. Bu ve buna benzer tüm tuzakların hazırlayıcılarının da insan olduğunu hatırlamalıyız. Hatalar vardır, başımıza gelir, tekrarlamayız, hatalar vardır duyarız (Okuruz), tekrarlamayız. Hep ikinci seçeneği yakalamak için bilgilenmeye devam...
