Ralf Arditti
Bir süreden beri köye çok sık gider olduk. 2007 yılında Çanakkale’nin Kaz Dağları’na uzanan kesiminde aldığımız arazi üzerinde inşa ettiğimiz ev geçen yıldan beri yakınında bulunan köyün mensupları için değişik etkinliklere ortam sağlıyor.
Önce 2009 yazında inşaatta çalışan işçilere ve köy idare heyeti azalarıyla konu komşuya iftar yemeği verdik. Sağ olsunlar 60 kişi geldiler. Geçtiğimiz hafta sonu da evde çalışan çiftin kızları Fatma evlendi. Gelin aracı süslendi, püslendi ve evimizden yola koyuldu. 25 arabalık düğün alayı tüm vadiyi çın çın çınlattı.
Köy düğünleri alıştığımız Yahudi törenlerinden biraz farklı. Bir defa hediye sunma kısmı çok önemli ve uzun sürüyor. Gelin ve damadın boyunlarına birer şal asılıyor ve her iki ailenin yakınları bu atkılara armağanlarını iliştiriyorlar. Hatta hediyeler dahi ‘şala bağlanmak’ üzere alınıyor. Kulplu altın ve para zarfı revaçta (Bizim aldığımız hediye iliştirilemediği için ayrı vermek zorunda kaldık).
Yeni evlilerin atkılarının ağırlığı altında omuzlarının ‘çökmesi’ gurur vesilesi oluyor. Tabii damat ve geline verilen hediyelerin tüm davetliler tarafından gözlemlenmesi ve alkışlanması da geleneklere aykırı değil.
Hediye faslı bittikten sonra gelin ve damat şallarını bir yakın aile ferdine emanet ediyorlar ve başlıyorlar oynamaya… Yükten kurtulan yeni evlilerin safralarını atmış balonlar gibi hafifleyip zıplamaları görülesi bir olay.
Malum, Yahudilerde eskiden beri geçerli olan (fakat son zamanlarda terk edilmeye yüz tutan) drahoma adeti daha farklı. Genelde damat ve gelinin aileleri aralarında anlaşıyorlar fakat tutarın açıklanması pek doğru addedilmiyor.
Hediye verme usulü de biraz gizli işliyor. Zarflar içerisinde sunuluyor veya yeni evlilere düğünden önce gönderiliyor. Belki de Yahudilerin azınlık olmalarından kaynaklanan ketumiyet ve gösterişe kalkışmama isteklerinden olsa gerek.
Drahomaya eşdeğer başlık parası Ege köylerinde pek geçerli değil.
Onun yerine imkânı olan anne-baba yeni evlilere ev açıyorlar veya
dairelerini döşemeye koyuluyorlar.
Köy düğünü veya Yahudi düğünü, sonuç ayni: gelin ve damadın ortak yaşama güçlü başlamaları.
