15 dakikalık ün

Ünlü Amerikalı pop art ustası Andy Warhol’u tanırsınız. Hani Marylin Monroe fotoğraflarının ve Campbell konservelerinin parlak renkli baskılarını değişik kompozisyonlar yapan sanatçı. Warhol, yetmişli yıllarda bir sergisinin katalogunun iç kapağında ‘Gelecekte herkes 15 dakikalığına meşhur olacak’ diye bir kehanette bulundu. Sonraları bu lafı ile ne demek istediği fazlasıyla sorgulanınca bunalıp saçma cevaplar vermeye başladıysa da bugünün dünyasını açıkça tarif ediyordu. Warhol, toplumun takdirine sunulmaya layık kişilerin eskiden bir önem sırası olduğunu, ancak gelecekte bu sıranın yok olacağını ve herkesin bir süreliğine de olsa ün sahibi olabileceğini ön görmüştü. Gerçekten de ucuz reality programları, ve haber yaratma gayretiyle her yerden kamera fışkırması sonucunda en vasıfsız insan bile ünlü olabilecek hale geldi.

Ancak tabii ki bu tür ünlülük hali kısa ömürlü oluyor. Bundan beslenmek isteyen kişi gündemde kalmayı bir hedef haline getirmediği sürece medyanın ve seyircinin ilgisi git gide sönüyor. Örneğin Survivor, yemek pişirme, ev gözetleme, evlenme tarzı yayınlardan ben hiç gerçek hayata kazanılmış bir yetenek bilmiyorum.

Gerçi kötü anlamda kazanılmış ün nedense hafızalarda sonsuza kadar yer alabiliyor. Unutulmasına çalışmak bile fayda etmiyor. Örneğin Berlusconi denince benim aklıma burnunu karıştırdığı ve çıkanı ağzına attığı sahne gelir hep…

Kısa süreliğine elde edilmiş ünün kalıcı olma ihtimali emek gerektiriyor. Örneğin youtube’da evinin küçücük bir odasından videolar yayınlayan Ray William Johnson adlı genç, başta 15 dakikalık bir ünü hedeflemiş olsa bile videolarının daha gün bitmeden 4 milyon üzerinde vuruş alması üzerine heyecanla takip edilen bir internet ikonuna dönüştü. Gencecik bir çocuğun bu kadar disiplinli bir şekilde komedi içerikli video yayınlamaya devam etmesi ününün geçici olmayacağını gösterir. Kendisi de isterse tabii…

Geçtiğimiz hafta takımımla beraber Ankara’da Bayan Takımlar Şampiyonası’nda Türkiye İkincisi olarak briç camiasındaki 15 dakikalık ün hakkımızı kullandık. Facebook’a kupalı resimlerimizi yükleyip 13 yaşındaki kızların heyecanı ile tebrikleri kabul ettik. Ben hep şaşardım, facebook’ta insanların katılımcılık ruhuna. Bir resmin altında uzayıp giden yorum satırlarına. Başıma gelince anladım ki bu da pop kültürün 15 dakikalığına ünlü olma usullerinden biriymiş. İki gün sonra uyanıp briç federasyonu sayfasından resmimizin kaldırıldığını ve gündemin hızla önümüzdeki turnuvalara yöneldiğini görünce biraz hayıflanmadım desem yalan olur. ‘Çalışmaya devam’ dedim içimden…

Kısacası 15 dakikalık ün, bir insanı tarif etmeye yeterli değil. Kişilerin, elde ettikleri ünü devam ettirmek veya söndürmek gibi seçenekleri var. Liseyi birincilikle bitirip doğru üniversiteyi seçemeyen yıldız öğrencinin vasat bir eğitim alması gibi. Uzun vadeli bir çalışmanın ürünü olmayan başarılar kalıcı olamıyor.. Ben oldum diyerek çalışmaya ara vermek de bir seçenek değil.

Andy Warhol, Facebook ve Twitter sayfalarının artık her dakika yenilendiği günümüzde yaşasaydı, meşhur cümlesini tekrar yapılandırmalıydı…