Beaaloteha, Farklılıkların birlikteliği

Bu emir Bene Yisrael çölde iken verilmiştir. Emrin veriliş amacı trompetlerin toplanma, hareket etme veya savaş zamanlarını haber vermesidir. Tora ebedi olduğuna göre günümüzde bu emirlerin de ne anlama geldiğini araştırmak gerekir.

Mezeritch’li Rabi Dov’un görüşüne göre İbranice hatsotserot dediğimiz trompetler sözcüğü iki ayrı kelime olarak  “hatsi tsurot – yarı formlar” olarak da okunabilir. Trompetlerin de dövülmüş gümüşten yapılması tek bir ünite olarak imal edildiklerini ve parçalara bölünmediklerini bizlere öğretmektedir.  O halde pasuğun çevirisini Rabi’nin görüşü doğrultusunda tekrar okumaya çalışalım: “ Kendine iki yarım parça yap ve onları tek bir ünite halinde birleştir.”

İnsanın hayatını yöneten belli yönlendiricilerin olduğu açıktır. İnsan hayatı boyunca isteklerini tatmin etmek için çabalar durur. Küçükken insanda bu istekler yetser ara olarak kendini gösterir. Kişi Bar veya Bat mitsva yaşına gelince etik ve moral destekli yetser atov güçlenmeye başlar ve hayatı boyunca içinde bu iki isteğin savaşı devam eder durur.

Şema duasında okuduğumuz “Tanrı’yı bütün kalbinle seveceksin” emri Talmud Berahot 54/A’ya göre kişinin Tanrı’yı hem yetser atov hem de yetser ara ile sevmesi anlamına gelmektedir. Hasidik bilgelere göre yetser ara varoluşun biyolojik bölümünü oluşturur ki bu da insanın enerjisi anlamına gelir. Yetser atov ise bu enerjiyi yönlendiren ve Tanrı’nın istediği yöne doğru çekmeye çalışan güçtür. Yetser atov başarılı olduğu zaman kişi biyolojik ve filozofik olarak Tanrı’nın istediklerini yapmak konusunda kendisini yönlendirir.

Eğer yetser ara diğer istekler tarafından yönlendirilen bir ünite ise o halde onun olumsuz olması neden gereklidir. Belki o da olumlu bir şekilde yaşamımıza yön veren ikinci bir güç olabilir. Hâlbuki istenen bu değildir. Kişi isteklerini kontrol altına aldığı zaman yetser ara artık yetser atov tarafından yönlendirilmektedir. İkisi tek bir ünite gibi hareket etmektedirler. Tıpkı tek döküm halinde imal edilen iki trompetin bir arada uyum içinde bir arada tek bir ünite gibi hareket etmeleri gibi.

Bir birleşme ancak yetser ara’nın yetser atov tarafından yönlendirildiğinde gerçekleşebilir. Eğer yetser ara diğerinin rehberliğini kabul etmeyecek olursa farklı yollara ve farklı kültürlere saplanacak istenen yoldan uzaklaşacaktır. Hâlbuki yetser atov istendiği zaman yetser ara’yı adım adım yavaşça yürümesi gereken yol konusunda bilgilendirir ve sonunda tek bir ünite gibi birleşme gerçekleşmiş olur.

Bir başka açıklamada ise Talmud evlilik kurumunu ele almaktadır. Talmud’a göre evlenmemiş kişi bir yarımdan ibarettir. Ancak öbür yarısı ile bir araya gelince bir birliktelik oluşunca tam olabilir. Evlilik kurumunun nasıl olması gerektiğini açıklarken de Dr. Twerski kimyasal iki terime dikkat çekmektedir. Karışım ve bileşik. Karışım iki farklı maddenin bir araya gelmesi ile meydana gelen ve basit fiziksel yöntemlerle ayrıştırılabilen bir kavramdır. Bileşik için ise durum farklıdır. Bileşiği oluşturan elementler özelliklerinden farklı bir yapıya bürünürler. Bunun için de elektron alış verişi olur. Sözgelimi hidrojen atomları ile oksijen atomu bir araya gelerek suyu oluşturur. Biri yanıcı diğeri yakıcı olmasına rağmen su söndürücüdür. İşte evlilik kurumu da bileşik gibi olmalıdır. Eşler birbirlerini anlamalı ve birbirleri ile öyle bir bağ oluşturmalıdır ki bu bağ basit yöntemlerle şöyle dursun bazı kimyasal yöntemlerle bile koparılamasın.

Bir anlamda iki farklı trompetin bizlere vermek istediği mesaj bu yöndedir. Farklı bile olsak bir arada bulunabilmek ve birlikte yaşayabilmek. Veya içimizde yanlış istekler olsa da bunun iyi istekler tarafından yönlendirilmesine izin vermek. İşte o zaman kişiler ve kurumlar olması gerektikleri yere ulaşabileceklerdir.