Mişkan’da ilk yapılan obje Aron Aberit’tir. Bu tema aşağıdaki Midraş’ın da temel öğesini oluşturmaktadır:
“Veasu aron atse şitim – akasya ağacından bir sandık yapsınlar. Daha yukarıda ne yazmaktadır. Veyikhu li Teruma – benim için teruma alın. Hemen ardından neye yer vermektedir. Aron Aberit’in yapımı. Nasıl ki Tora her şeyden önce geldiyse aynı şekilde Mişkan yapımında da Aron Aberit her şeyden önce gelmektedir. Çünkü bu obje Tanrı’nın Sina Dağı’nda verdiği iki levhayı ve gelecekte orijinal sefertorayı barındıracaktır.
Nasıl ki kâinatın yaratılışında ‘ışık’ her şeyden önce yaratılmıştır. Pasuk açıkça bellidir. “Tanrı ışık olsun dedi ve ışık oldu. Mişle 6/23’de yer alan cümlede “Ki ner mitsva ve Tora or” demektedir. Bu pasukta ışık ile Tora özdeşleştirildiği için de Mişkan çadırında her şeyden önce Aron Aberit yapılmaya başlanmıştır.
Aron’un yapımının emredilmesinde bile diğerlerinden farklı bir yaklaşım vardır. “Niçin diğer bütün objelerin yapımında “veasita” yani tekil kullanılmasına rağmen Aron için verilen emirde “veasu” yani çoğul form kullanılmıştır. Rabi Yeuda Rabi Şalom’un adına şöyle der: Tanrı şöyle demiştir. Herkes gelip Aron’un yapımıyla ilgilensin. Böylece herkes Tora ile ilgilenme şansına sahip olacaktır.
Nahmanides burada bir başka görüşü de dile getirir: Rabi Yeuda bütün halkın Aron’un yapımıyla ilgilenmesinin nedenini Aron’un barındırdığı kutsallıktan kaynaklandığını ifade eder. Halk burada gerek Betsalel’e yardım ederek, gerekse bağış yaparak, gerekse de düşüncelerini bu yapıma odaklayarak yapımda pay sahibi olmuşlardır.
Or Ahayim duruma yine farklı bir pencereden bakar. Tora belli bir zümreye veya kişiye değil bütün topluma verilmiştir. Bunun için de Tora’nın barınacağı bu objenin yapımında herkesin katkısının bulunması bir gerekliliktir. “Aron yapımında tekil yerine çoğul kullanmasının nedeni Tora’nın İsrael toplumunun bütününe verilmiş olmasından kaynaklanır. Elbette ki Tora’da yer alan bazı emirler belli bir zümre için geçerlidir. Bunlar Kohenler, Leviler, ilk doğanlar ve benzerleri gibi. Ancak bunlar bile Tora’nın genelinin bütün Bene Yisrael tarafından tatbik edilmesinin gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Yahudiler Yahudi gibi yaşamak için bu kuralları yerine getirmekle yükümlüdürler. İşte onun için de Aron yapımında tekil değil çoğul bir ifade kullanılmıştır. Profesör Kassuto da Or Ahayim gibi çıkıştan itibaren bir bütün olarak hareket eden toplumun Aron yapımında da bir bütün olarak hareket etmesinin gerekliliğini söyler ve şahıs değişikliğini bu tarzda izah eder.
Rambam Klei Hamikdaş adlı eserinde bir başka görüş daha yansıtır. Aron Aberit bir yerden başka bir yere transfer edileceği zaman ne bir araba ne de başka bir alet üzerinde transfer edilirdi. Bu transfer sadece omuzların üzerinde gerçekleşirdi. Bamidbar 7/9’da dediği gibi: “Ki avodat akodeş aleem bakatef yisau – bu kutsal görev üzerinizdedir omuzlarınızın üzerinde taşıyacaksınız.” Taşıma işlemi yapılırken de bunu taşıyanlar her zaman birbirlerinin yüzlerine bakmaktadırlar.
Burada da bize verilen çok güçlü bir mesaj vardır. Her şeyden önce bütün Yahudiler için Tora’yı gittiğimiz her yere taşımak hem de omuzlarımızın üzerinde taşımak bir görevdir. O olmadan bir Yahudi yaşamını düşünmek, onun emirlerini yükünü omuzlamadan bir Yahudi geleceğini inşa etmek imkânsızdır. Verilen bir başka mesaj da her zaman birbirimizin yüzüne bakarak her birimiz diğerlerine sorumluluk ve görevlerini hatırlatmakla yükümlüdür. Çünkü Talmud’da söylendiği gibi “kol Yisrael arevim ze baze”.
David Ameleh Aron Aberit’i Yeruşalayim’e transfer ederken omuzlarda taşımak yerine bir araba kullanmış ve yolda meydana gelen tatsız bir olay Aron Aberit’in Yeruşalayim’e gelmesine mani olmuştur. Daha sonra bu zorunluluk yerine getirilince Aron Aberit de ait olduğu şehre yani Yeruşalayim’e getirilir.
Bizler de geleceğimizi sağlam temeller üzerine inşa edebilmek için gittiğimiz her yerde Tora’nın transferine bir omuz vermek ve yükümlülüklerinin gereğini yerine getirmekle mükellefiz. Böylelikle çocuklarımıza kurmakla sorumlu olduğumuz gelecek, çok daha sağlam öğretiler ve temeller üzerinde yükselecektir.
