6 Kasım 2012 tarihinde gerçekleşecek ABD Başkanlık seçimi arifesinde Cumhuriyetçi Parti Başkan Adayı Mitt Romney, seçim kampanyasının önemli ayaklarından biri olarak telakki ettiği İsrail’i ziyaret etti.
İsrail ziyareti çerçevesinde 30 Temmuz 2012 günü Kudüs’te yaptığı bir konuşmada Kudüs’ün İsrail’in başkenti olduğunu vurguladı. Kaynak: http://www.guardian.co.uk/world/video/2012/jul/30/mitt-romney-jerusalem-capital-israel-video
Kudüs’ün İsrail’in başkenti olması ve bunun ABD iç siyasetinde kabul görmesi yeni bir olgu değil. Nitekim, daha 1995 yılında ABD’nin yasama erki olup, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan teşekkül eden ABD Kongresi’nin bu konuya ilişkin yasama yaptığı biliniyor. Bu kanun ‘1995 Kudüs Büyükelçilik Yasası’ (Jerusalem Embassy Act of 1995) olarak anılıyor.
Söz konusu kanuna ilişkin kritik tarihler ve detaylar aşağıdaki gibidir:
• 13 Ekim 1995, Senatör Robert Dole kanun teklifini verdi.
• 24 Ekim 1995, teklif aynı gün Senato’da ve Temsilciler Meclisinde yapılan oylamalarla kabul edildi. 100 kişilik Senato’da oylamaya iştirak eden 98 senatörün 93’ü evet, beşi ise ret oyu kullandı. 435 kişilik Temsilciler Meclisinde yapılan oylamaya iştirak eden 411 milletvekilinden 374’ü evet, 37’si ret oyu kullandı.
• Kanun, anayasal onaylanma süresinin bitim tarihi olan 8 Kasım 1995 tarihinde, ABD başkanı Bill Clinton tarafından imzalanmamasına rağmen, usul gereği yürürlüğe girdi.
Kanunun ‘Bulgular’ başlığı altında özetle şunlar yazılı:
1. Uluslararası hukuk ve teamüllere göre her egemen ulus kendi başkentini belirleyebilir.
2. Kudüs 1950’den beri İsrail’in başkentidir.
3. Kudüs Yahudiliğin manevi merkezi olup başka din mensuplarınca da kutsal bir şehir olarak addedilmektedir.
4. ABD resmi temaslarını ve diğer işlerini Kudüs’te yapmakta ve bu şehri fiilen (de facto) İsrail’in başkenti olarak tanımaktadır.
5. 1996 yılında İsrail Devleti Hz. Davud’un şehre girişini müteakip oradaki Yahudi varlığının 3000’inci yılını kutlayacaktır.
‘Zamanlama’ başlığı altındaki üçüncü bölümdeyse ‘ABD siyasetinin beyanı’ alt başlığıyla şu ifadeler mevcut:
1. Kudüs şehri orada yaşayan her köken ve dine mensup grupların haklarının korunduğu bölünmez bir şehir olarak kalmalıdır.
2. Kudüs İsrail’in başkenti olarak tanınmalıdır.
3. ABD, büyükelçiliğini en geç 31 Mayıs 1999 tarihine kadar Kudüs’e taşımalıdır.
Kaynak: http://thomas.loc.gov/cgi-bin/query/D?c104:1:./temp/~c1042Siljy::
Sene 2012, ne oldu da ABD yasama erki tarafından kanunlaştırılıp 1995 yılında yürürlüğe giren bu kanun bugüne kadar uygulanmadı?
Söz konusu kanun metninin ‘Başkanlık Ayrıcalığı’ (Presidential Waiver) başlıklı yedinci bölümünde ABD başkanının ülkenin ulusal güvenlik menfaatlerinin korunması bağlamında bunu Kongre’ye bildirerek söz konusu kanunu altı ay için askıya alabileceği ve bu altı aylık sürenin yenilenebileceği kayda alınmış. Kanunun yasalaşmasından günümüze kadar ABD Başkanları Clinton, GW Bush ve Obama’nın kanunun kendilerine tanıdığı bu ayrıcalığı kullandıklarını müşahede ediyoruz.
Başkan adayı Mitt Romney’in ifadesinden ise, seçildiği taktirde kendisinin bu süreyi uzatmayıp 1995 tarihli kanunu yaşama geçirmeye kararlı olduğunu anlıyoruz.
Mitt Romney başkan seçilir mi? Seçilirse sözünü tutar mı?
Bu soruların cevabını ABD başkanlık seçiminin yapılacağı 6 Kasım 2012 tarihinden sonra alabileceğiz.
