Bir başka bahara belki

İsrail nasıl bir yer diye sordu, İranlı turizmci bir arkadaşım.  Benzeyen çok tarafınız var dedim, hepimizin benzeyen tarafı çok aslında da, hiçbir zaman farkında değiliz.

Mescid-i Aksa’yı anlattım, kapısının kontrolü Müslümanlardadır, İsrailli yetkililer hiç karışmaz diye anlattım, gözleri fal taşı gibi açıldı. Haredilerden vergi alınmaz, onlar askere de gitmez dedim, bizdeki mollalar gibi desene dedi. Orasını ben bilemem dedim gülümsedim.

Saldıracaksınız diye endişeli İsrailliler dedim, yine inanmakta güçlük çekti.  Yok  canım gerçekten mi dedi. Yine gülümsedim.

İran’da devlet adamlarını, kıdemli ulemaları İsrail’in sonu gelsin naraları atarken görürüz sık sık. Peki sokaktaki İranlı ne düşünür İsrail için? Aslında pek de bir şey düşünmez. Günlük hayatında zaten aklına gelmez, aklına gelse de üzerine fazla kafa yormaz. Hiç görmemiştir, hayatında hiçbir İsrailli ile belki de hiç konuşmamıştır ki ne bilsin.

2009 yılında arka arkaya iki skandal oldu İran’da. İkisi de İsrail bağlantılı. Bir İranlı ithalatçı portakal ithal etmiş pazarda manavda satılıyor. Ama işte portakal bazen portakaldan fazlasıdır. Portakallar bildiğiniz portakal, ama üzerinde bir etiket var: “product of Haifa”. Bütün İran bu skandalla çalkalandı. Bütün İran derken etkili yetkililerden bahsediyorum aslında yoksa nereden bilsin İranlı manav Hayfa neresi. Devlet televizyonu hiç Hayfa görüntüsü yayınlamaz ki, en fazla Gazze sokaklarını yayınlar ardından da hayatında hiç İsrail’i görmemiş bir analistin yorumunu dinler.

İran futbol federasyonu İran yeni yılı Nevruz’da, bütün dünyanın futbol federasyonlarına yeni yıl mesajı faksladı. Adreslerden biri de İsrail futbol federasyonu oluverdi. Artık tebrik gitmiş yapacak bir şey yok. Ama hata oldu diye açıklama yaptı federasyon, özür diledi. Demeseydi keşke, kim bilir belki de her şey  masum bir yeni yıl tebrikiyle başlardı. Düşman bile olsa bayram mesajı yolladıktan sonra özür dilemek daha kötü değil mi? Bayramlar, hangi dinin hangi inancın olursa olsun, küslükleri unuttuğumuz, hatta öpüşüp barıştığımız zamanlar değil mi? Barış belki de başka tebrike kaldı.

Aramızda okyanuslar varmış gibi dip dibe yaşamak

BBC’nin bir toplantısı için Londra’ya gittiğimde, benden başka Gazzeli gazeteciler vardı bir de İsrailli gazeteciler. İsrailli meslektaşlar Gazze’yi hiç görmemişti, Gazzeliler İsrail’i. Ve hatta pek çoğu ilk kez, düşünsenize hayatında ilk kez, “karşı taraftan” biriyle konuşuyordu. Katıldığımız toplantıdan sonra eminim hepimizin dünyası değişti. Taraşar ilk kez temas ederken, ben de başka bir dünyaya temas ettim.

Yine Londra’da, İsrailli bir meslektaşım beni bir Lübnan restoranına götürür müsün diye sordu, şaşırdım; niye ki dedim, mutfakları sizinle aynı. Hayatında hiç Lübnanlı birisini görmemişti, Lübnan humusu hayatında bir kez bile yememişti. Gittiğimiz restoranda saatlerce Lübnanlı garson Cemile ile sohbet etti.

Ne tuhaf hayatlarımız, hayatımızda hiç görmediğimiz hiç tanımadığımız birileri neden olduğunu bilmediğimiz şekilde “düşman” seçilmiş bize. Kimdir düşman hiç bilmiyoruz ki aslında hiç konuşmamışız, hiç dokunmamışız. Haklarında hiçbir fikrimiz yok ki. Birileri öbür taraf onlar demiş, düşmanları seçmiş bizim için. Hiç görmeden bilmeden birileri düşman onlar demiş her birimizin adına, biz de düşmanmış demiş geçmişiz.

Bazen incecik sınırların öbür tarafındalar, bazen hiç ayak basmadığımız yan mahallede, bazen iki kilometre ötedeki bir başka meydanda. Bizden değil onlar diye geçiyoruz, düşünsenize bir kere temas etsek, bir kere empati kurma fırsatı bulsak, nasıl bir yer olur dünya.

Şimdi olmasa da, başka bir bahara belki.

NEVŞİN MENGÜ KİMDİR?

Gazeteci ve sunucu Nevşin Mengü lisans eğitimini Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünde, yüksek lisans eğitimini de Galatasaray Üniversitesi’nde Türkiye Üzerine Toplumsal İncelemeler üzerine tamamladı. 2005 yılında televizyonculuğa başlayan Mengü, bir yıl sonra da muhabirliğe geçti. Bir buçuk yıl Tahran muhabirliği yapan Nevşin Mengü şu anda CNN Türk’de editörlük ve ana haber sunuculuğu yapıyor.