Ertelemek, insanın en kolay gerçekleştirdiği ve üzerinde hiç düşünmeden hayata geçirdiği, üstelik onu çok rahatlatan bir eylem…
Tuhaf bir öneri değil mi?
Hâlbuki kim bilir ne kadar çok yapmanız gereken işiniz var, yapmaktan vazgeçtiniz, sonra dediniz. Kim bilir kimleri aramayı unuttunuz, ertelediniz.
Ertelemek, insanın en kolay gerçekleştirdiği ve üzerinde hiç düşünmeden hayata geçirdiği, üstelik onu çok rahatlatan bir eylem…
Felsefe alanında çalışmalar yapan uzmanlar da bu konuyu inceleme gereği duymuşlar elbette. Bu isimlerden en önemlisi ise John Perry. Perry, Stanford Üniversitesi’nde Felsefe Profesörü Mantık, dil felsefesi, metafizik ve zihin felsefesi alanlarında, felsefeye önemli katkılarda bulunmuş bir araştırmacı. Erteleme ile ilgili o kadar önemli araştırmalar yapmış ve sonuçlara varmış ki yazdığı, Structured Procnastination (Sistematik Erteleme) adlı makalesiyle 2011 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nün bir kolu olan Ig Nobel Edebiyat Ödülü’nü almıştır.
İçinde makalesinin de bulunduğu Erteleme Sanatı kitabını gördüğümde bizim bu konuda bir kitap okumaya millet olarak buna ihtiyacımız olmadığını düşündüm. İronikti biraz bu düşünce… Yine de bugün git, yarın gel; akşamın hayrından, sabahın şerri iyidir; ekmek çiğnemeden yutulmaz, her işin bir zamanı vardır; terazi tartı ile her şey vakti ile, gibi işlerin zamanında yapılmasının eğer gerekiyorsa ertelenerek yapılmasının hayrı ile ilgili çok güzel atasözlerimiz var. Bunları işine geldiği gibi kullanmak da bize has bir iş olsa gerek… Türk kültürünün içinde zamanlamanın önemini, ertelemenin zararını anlatan onca atasözü de varken üstelik: Arkaya kalan erteye kalır, baskın basanındır; demir tavında, dilber çağında; gün bugün, saat bu saat; kavun karpuz yata yata büyür; yara sıcakken sarılır, gibi…
Demek ki dünyanın neresinde olursa olsun insanların ileriyle, zamanla, o işleri zamanın uygun bir yerinde yapmak ya da yapmamakla ilgili düşünceleri, tercihleri ve davranışları vardı. Kendi kültür ve birikimlerine bağlı olarak bu seçimler değişiyordu.
Kitabı okuduğumda insanın nerede olursa olsun aynı kumaş olduğunu bir kez daha gördüm. John Perry, ertelemeyi sevenler için bilgisayarın en büyük yardımcılardan biri olduğunu savunuyor. Postacının kapımıza haber getirdiği ve bizim göndereceğimiz haberin karşı tarafa ulaşacağı günler arasındaki zaman, insanlara düşünmek için, hissetmek ve en doğru kararları vermek için bir aralık bırakıyordu. Şimdiyse elektronik postalarla bu iş dakikaların içine sığdığından verilen cevaplar, yapılan seçimler hızdan dolayı her zaman çok doğru olmuyor ve bizleri zor durumlara sokabiliyor. İşte bu sebeple onları cevaplamayı ertelemeyi seçiyoruz. Bir nevi kendimizi korumak, hayatımızı planlamak için... Sonra da onları cevaplamayı unutuyoruz.
John Perry’e göre ertelemeden vazgeçmenin en iyi yolu ertelemeyenlerle işbirliği yapmak… İyi örnekler ve onların aldıkları iyi sonuçlar, insanları olumlu davranış sahibi olmaya teşvik ediyor.
Yine de şunu söylemeden geçemiyor yazar: “Sistematik bir şekilde erteleyici olmanın muhteşem ek faydalarından biri de, bazen listenin en üst sıralarındaki bir görevin kendiliğinden yok olması… Bazen de bir işi yapmak için azıcık beklersek o işin nasıl yapılması gerektiğiyle ilgili yararlı bir şeyler de öğrenebilir ve o işi daha iyi yapabiliriz.”
Yazar, ertelemenin de akıllıca yapılırsa bir sanat olabileceğini, yapılmazsa insanın hayatını alt üst edeceğini savunuyor. Ona göre aradaki ince çizgiyi fark etmek ve çizginin ne zaman, neresinde duracağına karar vermek ehil işi…
Kitabın başında Mark Twain’den bir alıntı cümle var: “Bugünün işini yarına bırakma mümkünse ertesi güne bırak.”
Tom Sawyer gibi boş verenin boş kalfası ama güzel kalbi ve yaptığı nitelikli işlerle çocuklara örnek olmayı başarmış bir roman kahramanı yarattığı düşünülürse, bu seçim çok doğru olmuş diyebiliriz.
Bayramda kaliteli zaman geçirmek, kendimizi keşfetmek ve çizginin neresinde durduğumuzu fark etmek için bu kitabı okumak da hoş bir seçim olabilir. O zaman aramayı ertelediklerinizi de hemen ararsınız.
