Geçtiğimiz hafta Kudüs’te açılan ‘Babil Nehri’nin Kıyılarında’ adlı sergi 2500 yıl evvel Kudüs’ten Babil’e sürülen Yahudilerin ticaret hayatına ışık tutuyor.
Sergide, 110 kil tablet tarihe ışık tutuyor.
Arkeolog Prof. Wayne Horowitz, sergilenen kil tabletleri Ölü Deniz Yazıtları’ndan sonra bölgenin tarihini gün ışığına çıkaran en önemli tarihi eser olarak niteledi.
Milattan Önce 572 ile 477 yılları arasına ait tabletlere, yerel yönetimler arası resmi yazışmalar, satış dokümanları, ticaret anlaşmaları yazılmış.
Zamanın Babil medeniyetinin bir geleneği olarak her kil tabletin üstüne yapılan işlemin tarihi de kazınmış. Örneğin tabletlerden biri, Kudüs’teki ilk Yahudi tapınağı Bet Amikdaş’ın Babil Kralı Nabukadnezar tarafından yıkılışından 15 sene sonrasını işaret ederken, bir diğeri bazı sürgün Yahudilerin İsrail topraklarına dönmelerinden 60 yıl sonra yazılmış.
1970’lerde Irak’ta bulunan tabletler zengin bir Yahudi tarafından kaçakçıların elinden satın alınarak İsrail’deki müzeye uzun vadeli bir anlaşma ile kiralanmış.
Şimdiye kadar tabletleri kaynak alarak Fırat ve Dicle Nehirleri arasında kalan bölgede Babil sürgünü yaşayan Yahudi hayatını anlatan iki kitap da yazıldı.
Tabletlerde Yahudilerin yaşadığı kasaba Al Yahudu olarak geçiyor.
Al Yahudu zamanın Babillilerin Kudüs’e verdikleri isimdi.
