Sabır ve eğitim
Tora, Tetsave peraşasında Bigde Kehuna olarak bilinen Kohenler’in kıyafetleri hakkında bilgi verir. Bu kıyafetlere ek olarak Kohen Gadol tarafından giyilen muhteşem Hoşen taşları hakkında bilgi de peraşamızda mevcuttur.
Gemara Masehet Şabat’ta iyi bilinen bir öyküden söz eder. Yolda yürürken bir yeşivanın yanından geçen önemli bir adam, öğretmenin Kohen Gadol’un kıyafetleri ve hoşen hakkındaki açıklamalarını duyunca Kohen Gadol olmaya karar verir. Bunun için de zamanın en büyük bilgelerinden Şamay’ın yanına gider. Yahudiliğe geçmek ve Kohen Gadol olmak istediğini beyan eder. Sınırlı sabrı ve sıfır hoşgörüsü ile tanınan Şamay büyük bir öfke ile adamın isteğini reddeder ve onu evinden kovar.
Niyetinde ciddi olan adam bu kez sabrı ve hoşgörüsü ile bilinen İllel Azaken’in yanına gider ve isteğini ona iletir. İllel her zamanki hoşgörüsü ile adamı karşılar ve Yahudiliğe geçme sürecinde kendisine liderlik etmeyi kabul eder. Bu süreç tamamlandıktan sonra İllel; “Krallık protokolleri bilinmeden kral olunmaz” sözüyle adamın Tora öğrenmeden isteğine ulaşamayacağını ifade eder. Adam İllel’in bu yaklaşımını da kabul eder ve Tora öğrenmeye başlar.
Öğrenimi sırasında adam “veazar akarev yumat – yaklaşan yabancı ölür” ifadesi ile karşılaşır. Bu ifade Kohen olmayanların Kohenler ile ilgili ritüeli uygulamaları halinde ölümü hak edeceklerini vurgulayan ifadedir. Bu ifadeden çok korkan adam İllel’e bu ifadenin kimleri kapsadığını sormaya gider. İllel, Kral David’in bile bu konuda aynı akıbete uğrayabileceğini öğretir. Adam bu söz üzerine Kral David’in bile bir Kohen’in yaptıklarını uygulayamayacağını anlar. Yahudiliğe sonradan geçmiş birinin ise bu konuda hiç seçeneği bulunmadığını kabul eder. Sessizce durumu kabullenir ve Tora öğrenimine devam ederek iyi bir Tora bilgini olur.
Burada sorulması gereken soru neden İllel’in Yahudiliği sonradan seçmiş bir kişinin Kohen Gadol olamayacağını adama söylemek yerine adamın bunu kendinin keşfetmesini sağlayan bir planın içine dâhil ettiğidir.
Bilgeler bu konuda zamanlamanın önemine dikkat çekerler. Koen, giysilerinin ve özellikle Koen Gadol’un kıyafetlerinin yarattığı muhteşem etkinin tesirinde olan bir kişiye Aaron Akoen’in soyundan gelmeyen bir kişinin bunları kullanamayacağını o anda söylemenin ve bunu kabul etmesini beklemenin bir yararı yoktur. Gerek tesir altında kaldığı öğretiler ve gerekse Şamay’ın verdiği tepkiden dolayı adamın bunu o anda kabullenmesi mümkün değildir. İllel, adamın bunu kendisinin keşfetmesini bekleyerek kabullenmesini sağlamış, doğru zamanda edinilen bilgi de kişinin yanlış bir şey peşinde koşmasını engellemiştir. Aynı zamanda kişinin Tora öğrenimine devam etmek suretiyle iyi bir bilge olmasının önünü de açmıştır.
Bu mesaj eğitim için anne baba olmak için hatta hayatta insan ilişkilerinin bulunduğu her yer için önem arz eden bir öğretidir. İnsan olarak genellikle duymak istemediklerimizi o anda kabullenmemek için muazzam bir çaba içine gireriz. Sadece kendi bildiğimizin ve inandığımızın doğru olduğunu zannederiz. Bize karşı fikirlere genellikle kapalı oluruz. Karşı fikri savunan için bazı zamanlarda susmak ve karşı tarafın kabulleneceği zamanı beklemek en doğrusudur. Bu süre içinde kişi kendi egosunu aşabilecek ve karşısındakinin fikrini de kabul edebilecek duruma gelebilir. Bunu görebildiğimiz anda duruma müdahale etmek ve fikrimizi beyan etmek onun kabulünü kolaylaştıracaktır.
İllel, sabrın, bilgeliğin ve eğitimin büyük bir modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru zamanda söylenen doğru fikirlerle eğitimin nasıl gerçekleştiği konusunda bizlere önemli bir ders vermektedir. Olaylar karşısında ani kararlar bazen bizleri yanlış yollara sürükleyebilir. Doğru zamanda bilgelikle verilen kararlar ise doğruyu bulmamıza yardımcı olacaktır.
