Henüz bir ilkokul öğrencisiyken en büyük isteğim şarkıcı olmaktı. Elime aldığım diş fırçasıyla aynanın karşısına geçip Freddie Mercury şarkılarını söylerken, elimdekinin bir mikrofon, aynadaki yansımamın ise konserime gelen dinleyicilerim olduğunu hayal ederdim. Ta ki bir gün, açık sözlülüğüne her zaman güvendiğim babam yanıma gelerek, “Şarkıcı olman için yalnızca tek bir şey eksik. Nedir biliyor musun? Sesin!” diyene kadar.
Gerçekle yüzleşmemin ardından şarkıcı olmak yerine balerin, aktris, piyanist olmak gibi hayallerim oldu sırasıyla. Bu hedefleri belirlerken yaptığım aktivitelerin, izlediğim dizilerin ve okuduğum gençlik dergilerinin payı çok büyüktü!
***
Öğrencilerin ileride ne yapmak istediklerini belirlerken yaşadıkları kararsızlık halen devam ediyor. Grey’s Anatomy dizisinden etkilenerek doktor olmaya karar veren bir öğrencimin, Law & Order izlemeye başladıktan sonra hukuk okumak istediğini söylemesi buna örnek olabilir. Mimar olmak isteyip, bir mimarlık ofisinde staj yaptıktan sonra hayalindeki mesleğin “kesinlikle” bu olmadığına karar veren öğrencim de bu gruba giriyor. Tabii spektrumun diğer ucunda, ne yapmak istediğini bilip bu yolda istikrarlı bir şekilde yol alanlar da var fakat bu kesim azınlıkta kalıyor.
***
Özellikle 9. ve 10. sınıf velileriyle yaptığım görüşmelerde en sık aldığım sorulardan biri, “Kızımın/oğlumun henüz hangi alana yöneleceğini bilmemesi yurtdışı başvurularında bir sorun yaratır mı?” Henüz lise yaşındaki bir öğrencinin, hayatının geri kalanını hangi alana adamak istediğini bilmemesi çok doğaldır. Fakat inanıyorum ki her bireyin yetenekli ve ilgili olduğu en az bir alan vardır. Bunu tespit etmek için neler yapılabilir?
Yukarıda bahsettiğim gibi, meslek gözlemi/staj yapmak öğrencilerin hayalini kurdukları meslekle gerçeği arasındaki farkı saptamaları için önemli olacaktır. Okullarda organize edilen meslek günleri de, farklı dallarda aktif olarak çalışan kişilerin verdiği sunumları dinleyerek öğrencilerin bilgi edinmeleri için güzel bir fırsat. Bunun yanı sıra ilgi, beceri ve değer tespiti yapılması için bir test uygulanması ve sonuçların bir danışman tarafından yorumlanması da yol gösterici olacaktır. Ayrıca yaz aylarında organize edilen kamplarda, öğrencinin ilgi alanlarında ders sunan programları tercih etmesi, farklı konularda bilgi almasını ve kendini daha iyi tanımasını sağlayacaktır.
***
Gelecek ile ilgili kariyer hedefleri belirlerken unutmayalım ki, 10 sene sonra oluşacak meslekleri bile şimdiden bilmemiz mümkün değil. Öğrencinin ilgi duyduğu ve yeteneği olduğu alanları belirlemesi, mutlak bir kariyer hedefi olmasından daha önemlidir. Koyulan hedefler koşullara göre değişebilir fakat yetenekler kalıcıdır.
