En Fazla Olimpiyat madalyası sahibi olan Yahudi sporcu - AGNES KELETİ

Agnes Keleti 1921 doğumlu, Olimpiyat ve dünya şampiyonu, artistik jimnastikçi ve koçudur. Yaz Olimpiyatlarında Macaristan’ı temsil ederken, beş altın madalya, üç gümüş madalya ve iki bronz madalya olmak üzere on olimpiyat madalyası kazandı ve tüm zamanların en başarılı Yahudi olimpiyat sporcularından biri olarak kabul edildi.

Sara YANAROCAK Kavram
3 Temmuz 2019 Çarşamba

Agnes Keleti,1921 yılında Macaristan’ın Budapeşte şehrinde dünyaya geldi. Dört yaşında iken jimnastik yapmaya başladı. 16 yaşında, jimnastik dalında Macar Ulusal Şampiyonu oldu. Kariyeri boyunca 1937-1956 yılları arasında, on kez şampiyonluk unvanını kazandı.

Keleti, 1940 Olimpiyatları’nda Macar takımı için seçildi, ancak II. Dünya Savaşı’nın tırmanışı, hem 1940 ve hem de 1944 Olimpiyat Oyunlarını iptal etti. Agnes Yahudi olduğu için 1941 yılında Macaristan jimnastik kulübünden atıldı. Genç kız, savaş sırasında gizlenmeye mecbur kaldı. Evli kadınların çalışma kamplarına alınmadığına dair ortaya atılan söylentilere kanarak, 1944 yılında İstvan Sarkany ile aceleyle evlendi.

Sarkany,1930’ların milli unvanlarını kazanan ve 1936 Berlin Olimpiyatları’na katılan Macar bir jimnastikçiydi. 1950’de boşandılar. Agnes Keleti, Hıristiyan bir kızın belgelerini satın alarak ve kullanarak, bir köyde hizmetçi olarak çalıştı, savaştan canlı çıkmayı başardı. Annesi ve kız kardeşi saklandı ve İsveçli diplomat Raoul Wallenberg tarafından kurtarıldı. Babası ve diğer akrabaları, Naziler tarafından, Auschwitz Ölüm Kampında, gaz odalarında katledildiler. 1944-1945 kışlarında, II. Dünya Savaşı’nın sonlarına yakın Sovyet kuvvetleri tarafından Budapeşte’nin kuşatması sırasında, Keleti her sabah sokaklarda insan cesetleri topladı. Ölenleri toplu mezarlara yerleştirenlerin içinde o da çalışıyordu.

II. Dünya Savaşı sonrası

Savaştan sonra Keleti kariyerine devam etti. Artık profesyoneldi, fakat eğitimine devam ediyordu.1946’da ilk Macar Şampiyonluğunu kazandı. 1947’de Orta Avrupa Jimnastik Şampiyonu unvanını kazandı. 1948 Yaz Olimpiyatlarına girmeye hak kazandı. Ancak ayak bileğindeki bağların kopması sonucunda yarışmayı kaçırdı.1949 yılında düzenlenen Dünya Üniversite Oyunları’nda, dört altın, bir gümüş ve bir bronz madalya kazandı.

Çalışmalarına devam etti ve 1952’de, 31 yaşındayken ilk kez olimpiyatlarda yarıştı. Dört madalya kazandı. Keleti, 1954 Olimpiyatlarında, dünya şampiyonu oldu. 1956 Yaz Olimpiyatlarında Melbourne’ da, üçü altın madalya olmak üzere altı madalya kazandı. O sırada 35 yaşındaydı, altın madalya kazanan ‘en yaşlı madalyalı kadın jimnastikçi’ unvanına sahip oldu. Sovyetler Birliği 1956 Olimpiyatları sırasında Macaristan’ı işgal etti. Agnes Keleti, Macar heyetinden diğer 44 sporcuyla birlikte Avustralya’da kalmaya karar verdi ve siyasi sığınma hakkı aldı.

Keleti 1957’de İsrail’e göç etti. 1957 Maccabiat Oyunlarında yarıştı. Aynı dönemde, İsrail’de annesi ve kız kardeşiyle yeniden kavuştular. 1959 yılında, İsrail’de tanıştığı Macar asıllı beden eğitimi öğretmeni Robert Biro ile evlendi. Çiftin, Daniel ve Rafael adında iki oğulları dünyaya geldi. Jimnastik kariyerinden emekli olduktan sonra, Tel Aviv Üniversitesinde ve 34 yıl boyunca Netanya’daki Wingate Spor Enstitüsünde beden eğitimi öğretmenliği yaptı. Ayrıca 1990’lı yıllarda İsrail Milli Jimnastik Takımı’yla birlikte uzun zaman çalıştı. 2005 yılından beri Hertzelia Pituah’da yaşıyor. En Yaşlı Olimpiyat Şampiyonu Lydia Wideman, 13 Nisan 2019’da hayatını kaybettiğinden itibaren, Agnes Keleti ‘en yaşlı, yaşayan olimpiyat şampiyonu’ unvanına sahip oldu.

Agnes Keleti, 1981’de Uluslararası Yahudi Spor Salonu, 1991’de Macar Spor Salonu, 2001’de Uluslararası Kadın Spor Salonu ve 2002’de Uluslararası Jimnastik Onur Listesi’ne girdi.

2017 yılında, spor alanındaki İsrail Ödülü’ne layık görüldüğü açıklandı.

 

 

 

 

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün