Porke kero eskrivir en una lingua ke tan poka djente avla?

Haymi BEHAR Judeo-Espanyol Sesli Dinle
3 Haziran 2020 Çarşamba

Haymi Behar 

 

La semana pasada, en los diyas de Bayram estuve en kaza por modo de la karantina de korona i meldando muestro Şalom, vide una surpriz ke me alegro muncho. Aviya dos pajinas en Judeo-Espanyol en lugar de solo uno komo me akodro siyempre. Me enkanti muncho de ver ke mas personas estan eskriviendo en esta lingua ke muy pokas personasavlan. Me dishe porke no eskrivo i yo en Ladino? (o Judezmo, komo dizia mi gramama Flor). 

 

Ay munchos avantajes de eskrivir en Judezmo. En primero, la liberta de eskrivir lo ke keres. Komo dingunos van a entender lo ke va eskrivir, puedo mesklarme tan ke kero en los echos del governo. De toda manera dingunos no me van a meldar ni entender.  Esto kompletamente libre del sansur de Ivo porke ni el no entyende muncho el Judezmo.  Dizir i eskrivir lo ke keres, rikeza en la Turkiya de 2020!

 

Solo se ke su mama Süzet ke es una mujer muy savida i ke melda Şalom fina el punto final puede ser la sola persona ke var meldar lo ke va eskrivir. Pero komo Süzet es una persona ke guadra sekretos i ke no avla muncho, esto seguro ko no va dizir nada a su ijo i me va deshar kantar komo un pasharo libre. 

 

Ay otros avantajes de eskrivir en Judezmo. Me ayuda a pensar a mis diyas de chikes kon la gramama Flor ke moravakon mozotros i ke penó komo perro (komo diziya eya) tantos anyos, para engrandeserme a mi, a mi ermano i a mis parientes también.

 

Flor era una mujer fuerte. Tenía una kultura i tradisyon de famiya djudiya muy fuerte i me ambezo los prinsipyos importantes en la vida komo la limpyeza, tener una disiplina personal, lavorar muncho para ganar lo ke kero. Para eya,la koza la mas importante en la vida era la famiya. Le plaziya muncho invitar a toda la famiya a su kaza a komer.

Una otra koza ke me ambezo es estar siempre fuerte i no espantar de los problemes de la vida. Munchas vezes me konto la istorya de su famiya ke moravan en Çanakkale en los 1930’s, komo el sodro dio orden para kitar todos los djudyos de sus kazas i embiyarlos a Estambol. Una noche vinieron unos ombres del CHP a la puerta de su kaza para dizirles ke deven salir de la kaza presto. Su padre ke tenia sinko ijos i ijas vendyo su kaza por dos groshes i se fueron a Estambol, solo para tornar a Çanakkale después ke Atatürk se mesklo i desho a los djudyos ke tornen a Çanakkale. Entre mientressu kaza fue vendida a un otro i devian de morar en un otro lugar. 

 

Judezmo era sus lingua maternal i mos ambezo a avlar a mi i a mi ermano. Para mi la koza la mas interesante en este lingua son los dichas. Para kada situasyon, Flor teniya una dicha komo lo ke diziya kuando no komiyamos bueno: «La gana ke tiene él de komer, yo tengo de baylar».

Si el grande patrón me desha a la otra vez, vo a eskrivir otras dichas ke me ambezi en judezmo. 

Enveranada buena kon muncha salud i sin Corona.   

 

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün