Pandemi döneminde doğru beslenme yönetimi

Diyetisyen Işın Yalçın*

Oldukça hızlı yayılan ve solunum yolu ile bulaşan COVID-19, kontrolü en zor virüsler arasında yerini aldı. Beslenme tarzından ötürü, Çin’de ortaya çıkarak insana adapte olmuş bu virüsün bu denli tehlikeli olacağı belki de tahmin edilemezdi. Beslenmenin ve bağışıklık sisteminin insan hayatındaki önemi son zamanlarda virüsle beraber ön plana çıktı. Bu yeni virüse bağışıklığımız olmadığı için birçok farklı görüş ve semptomlar üzerinde duruldu. Sağlık Bakanlığı semptomlarını şu şekilde açıklıyor: ‘Belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, bunların oranı bilinmemektedir. En çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığı. Şiddetli olgularda zatürree, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir.’ Buradan da yola çıkılacağı üzere farklı semptomlar görülebileceği gibi asemptomatik de geçirilebilmektedir. Korona’dan korunmamız için öncelikle bağışıklık sistemimizi güçlendirmemiz gerekir.

Bağışıklık sistemini nasıl güçlendiririz?

Bağışıklık sistemi, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan bir savunma sistemidir. Peki, bağışıklık sistemini nasıl güçlendiririz? Aslında cevap hepimizin bildiği ancak günlük hayatın karmaşası içerisinde unuttuğumuz ve önemsemediğimiz durumlarda… Dengeli ve sağlıklı beslenme bağışıklığı desteklemenin ilk adımıdır. Sağlıklı beslenme, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri sağlar, hastalıklara karşı bir kalkan oluşturur. Doğa ananın bize sunduğu sayısız besin bağışıklık sistemimizi güçlendirmemize yardımcı olacaktır. Bu bağlamda fonksiyonel beslenme tarzına yönelmek oldukça önemlidir. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller yönünden zengin bir beslenme tarzı, düzenli uyku ve stres yönetimini benimsemek bizi virüse karşı koruyacaktır. Yanlış beslenme şekilleri, sigara, düzensiz uyku, hareketsiz yaşam tarzı ve stres bağışıklık sistemini tehdit eder. Peki, bağışıklık sistemini güçlendiren besinler hangileri?

Öncelikle beslenmede çeşitliliğe yer vermek ilk hedef olmalı. Tek tip besin tercihleri günümüzde yapılan en önemli hatalardan biridir. Et, süt, yumurta, peynir, balık, sebzeler, meyveler, bakliyat, yağlı tohumlardan oluşan bir beslenme şekli hastalıklardan korunmada oldukça etkilidir. Bu besinlerin porsiyon miktarları kişiden kişiye değişir. Bu nedenle sağlıklı beslenme hakkında bilgi almak, doğru kilo yönetimi yapmak adına mutlaka diyetisyene başvurulmalıdır.

Nasıl beslenelim? 

C vitamini, D vitamini, Selenyum, Çinko, B12 ve Omega-3 yönünden zengin besinler bağışıklığı destekler. Protein, karbonhidrat ve yağ dengesini ayarlayarak oluşturulacak bir beslenme modeli sağlığın devamlılığı açısından oldukça önemlidir. Bağışıklık sistemini güçlendirecek besinleri ve önerileri şu şekilde sıralayabiliriz; 

-       Günlük beslenmenize sebze ve meyveleri mutlaka ekleyin. İçerdikleri antioksidan ve vitaminler beden için oldukça önemlidir. Özellikle portakal, greyfurt, maydanoz, kuşburnu, kivi, çilek, elma, enginar içerdiği yüksek oranda C vitamini, yağlı tohumlardan badem, fındık ve ceviz E vitamini, ıspanak, havuç, balkabağı A vitamini türü olan ‘beta karoten’ içerir. 

-       Deniz ürünleri, içerdikleri Omega-3 yağ asitleri nedeniyle bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir. Yapılan çalışmalarda Omega-3’ün prostat ve kolon kanserlerinin önlenmesinde yararlı olduğu gözlemlendi. Doğru pişirme yöntemi ile haftada iki defa balık tüketimi sağlıklı yaşamın parçası olmalıdır.

-       Süt ve süt ürünlerini mutfağımızdan eksik etmemek oldukça önemli; yapılan çalışmalarda probiyotik etki gösteren besinler bağırsak florasını olumlu etkilemekte ve bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. 

-       Karbonhidrat ve şeker tüketimine dikkat etmek oldukça önemlidir. Basit şeker olarak adlandırılan sofra şekeri ile üretilmiş gıdaların fazla tüketimi bağışıklık sistemini baskılamaktadır. Bu nedenle rafine edilmemiş kompleks karbonhidratlardan; kepekli, tam tahıllı ürünleri tercih edelim.

-       Protein alımının antikor yapımında rol alması, yapısında bulunan çinko minerali sayesinde bağışıklığımıza katkıları oldukça önemlidir. Et, tavuk, balık, hindi, yumurta, bakliyatlar beslenmemizde yer almalıdır.

-       Yağlı tohumlardan ceviz, fındık, bademi günlük ara öğünlerimize porsiyon kontrolü yaparak eklemek faydalı olur.

-       Bol su tüketimi bedenin enerji dengeleri ve toksinlerden arınması için oldukça önemli, günde 2-2,5 litre su tüketimine özen gösterilmeli

-       Doğal bir antibiyotik olan soğan ve sarımsağı mutfağımızdan eksik etmemeli, salatalar ve yemeklerimizde mutlaka kullanmalıyız. 

-       Bağışıklık sistemini desteklediği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış olan zencefil, zerdeçal ve yeşil çay günlük rutine eklenmelidir.

-       Düzenli ve yeterli uyku düzeni bağışıklığı desteklemektedir. Beslenme saatlerinin doğru tayin edildiği bir programla beraber bedenin iyilik hali uyku süresince de devam etmektedir.

Sağlıklı ve dengeli beslenme bizi hastalıklara karşı korur ve bağışıklık sistemimizi güçlendirir. Kronik hastalığı olanlar, belirli besin toleransları olan kişilerin bu günlerde sağlıklı beslenmeye daha özen göstermeleri, doktorlarına ve diyetisyenlerine mutlaka başvurmaları gerekir. Bu nedenle her zaman söylediğim gibi önce sağlık…

* Or-Ahayim Hastanesi