REVAH
Guggenheim[1] revah’ın karşılığını ‘rahatlama’ (ease) olarak belirtiyorsa da bu sözcüğün cümlenin yapısına göre değişen birçok anlamı mevcuttur var: Mesafe veya aralık, kâr-getiri-yarar, kolaylık, bolluk, genişlik[2].
SAADE - SADİ
Saad sözcüğünün İbranice karşılığı ‘destek oldu’, Arapça sözlük anlamı ise ‘mut, mutluluk, ongunluk, bolluk, bereket, feyiz‘ şeklindedir. İleri dönemlerde soyadı olarak rastlanan bu adın ve Saada, Saadi, Sadi ve benzeri türevlerinin Arapça kökenli olduğu konusunda hemen hemen tüm uzmanlar mutabıktır[3].
SEGAL
Segal esasında ‘yaver, vekil, yardımcı‘ anlamına gelen ‘segan’ sözcüğünden türemiş bir kısma addır. Şöyle ki: ‘Segan la-Koen’ (Koen’in mabetteki vekili, yaveri) veya ‘Segan leviyah’ (Levi’nin mabetteki vekili, yaveri) tamlamalarının kısaltılmış halidir.
Segall, Siegel ve muhtemelen Chagall ve benzeri değişkenlerine rastlanır[4].
SEVİLLA
Bu soyadının kaynağı İspanya’nın güneybatısında, Endülüs Özerk Bölgesinde Sevilla eyaleti başkenti Sevilla’dır. Adı daha önce Hispalis olan kent Osmanlıcada İşbiliye olarak anılır.
Fenikeliler tarafından kurulduğu rivayet edilen Sevilla Kartacalılar, Romalılar ve Vizigotların egemenliğinden sonra 711 yılında Musa b. Nusayr tarafından fethedildi ve Endülüs Devletinin ilk yönetim merkezi oldu. Emeviler, Abbadiler, Murabıtlar ve Muvahhitler hükümranlığında yaklaşık 500 yıl İslam hakimiyetinde kalan Sevilla 1248 yılında Kastilya ve Leone Kralı Fernando III tarafından ele geçirildi[5].
Yahudilerin bu bölgeye MÖ 6. yüzyılda Birinci Mabed’in (Bet Amikdaş) yıkılışından sonra gelip yerleştiği belirtilirse de bazı kaynaklar, TaNaH’ta Tarsis’e sefer yapan gemilere atıfta bulunarak (1.Krallar 10:22; 2.Tarihler 9:21) bu tarihi MÖ 11. yüzyıla kadar geriletir[6].
Yahudi Mahallesi – Juderia, Alkazar’da Patio de Banderas’tan başlayıp Puerta de Carmona çevresine kadar geniş bir alanı kapsardı. Plaza de Azueyca da bulunan Mayor Sinagogu 1391 olaylarını takiben Santa Maria la Blanca kilisesine çevrildi ve 18. yüzyılda yapılan tamirat sırasında önemli değişikliklere uğradı. 14. yüzyılın ikinci yarısında kentte 23 sinagogun (muhtemelen yeşivalar dahil) varlığından bahsedilir. Mezarlık surların Puerta de Carne olarak anılan kapısı civarındaydı. 23 Kasım 1248 tarihinde Kral Fernando III kente ilk geldiğinde Yahudi toplumu tarafından kendisine verilen gümüş anahtar halen kent Hazine Müzesinde teşhir edilmektedir[7].
[1] Guggenheimer, 627.
[2] Katkıları için Rav David Sevi, Sara Mori ve Seyfi İşman’a teşekkürler.
[3] Dict.Hanks, 3/245; Eisenbeth,168; Guggenheimer, 647; Hatfutsot, ID. 220994.
[4] Guggenheimer, 685; Hatfutsot/ID.197509; Menk,682, Rottenberg,338.
[5] Câsım el Ubûdi, ‘İşbiliye’,TDV İslam Ansiklopedisi (2001) c.23,s.428-429.
[6] jewishvirtuallibrary.org/Seville.
[7] José Luis Lacave, Guia de la España Judia, 103 ve d.
