KABALA SHABAT D´AL ZEMAN

Eliz GATENYO Judeo-Espanyol
9 Aralık 2020 Çarşamba

Antes, no aviya tanta teknolojiya. Todo era kon kanserya i kon penar i lazdrar. No aviya reshos aviya gazyera o ogares. Los diyas de viernes eran diyas difisiles. No aviya banyos en las kazas, se kayentava agua en los kuvos i se lavavan en las paylas al lado de las sobas, porke  las kamaretas o  el banyo, ande  no aviya soba, eran yeladas. No aviya frijideres, ni makinas de lavar platos, ni makinas de lavar lavados.

Agora mos imajinaremos un diya de viernes de al tiempo. La mujer de kaza se alevantava muy demprano, en primero vazyava la siniza de la  soba i la inchiya kon kimur o lenya i la asendiya, para ke los ijos no se esperten en kaza yelada. Despues aparejava la meza de dezayuno. El marido i los ijos komiyan i se ivan al echo o a la eskola. Despues ampesavan los echos de kaza. Se enderechavan las kamas, se alimpyava en basho, se tomava polvos i se entrava a la kuzina. Se asendiya el ogar. Ya estava el empleyo pronto. Se ampesava a gizar el pishkado, la karne o la gayina, la verdura, las filas, el arroz, la salata i mas. Esto ke vos digo no es tan kolay komo se melda. En gizando una komida sale mil i un fregadiko. Hay el rayo, el esprimedor de limon, otra kalderika para aparejar el gomo de las filas, mundar la zarzavat, lavarla i lo mas emportante no aviya aguas kayentes de la fuente.  No mos olvidaremos ke no aviya kaldera de presion (prestij), gizar la karne sureyava oras. Kurto vo lo azere, ya se eskapava de gizar. Kaliya lavarse i entrar a Shabat. Se kayentava el kuvo de agua, ya viniyan los ijos de la eskola. Los lavava, aprontava la meza de Shabat i viniya sira de lavarse. Se lavava i ya estava bolada de la kanserya. Se asentava apenas medya ora i ya viniya el balabay. Ya ampesava el telash de aprontar las komidas. Asentarse al entorno de la meza, azer kidush i komer i bever kon alegriya ya se olvidava de toda la kanserya del diya.

Agora vos kontare una konsejika sovre esto todo.

Un diya de viernes, una mujer judiya, ya alimpyo, ya gizo ya apronto la meza de Shabat i ya se lavo. Despues ke se lavo, se metyo el burnus i para deskansar se asento en la kanape de delantre de la soba en la kamareta de asentar. Djusto akel momento ke no venga el gato?  La mujer le dize “pist pist” para ke se fuyga el gato. A ken avla? Suvyo el gato ensima la meza i ampeso a remishkar los panes i lo ke se topava ensima la meza. La mujer esta gritando de la köshe, sin meneyarse….PIIIST KE TE VEYA KANYO, KE ESTO DE BANYO… PIIIST KE TE VEYA KANYO, KE ESTO DE BANYO. La povereta estava tan kansada ke no estava puedyendo alevantarse de su lugar para kovaladear al gato. A la fin el gato se empapo bueno, i la famiya komyo lo ke no aviya vinido dainda a la meza.

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün