Bulgar Yahudi Cemaati üyesi Leon Benatov, 15 yıldır araştırıp biriktirdiği Judeo Espanyol lisanındaki atasözü, deyiş ve bedduaları bir kitapta toplayarak Sefarad kültürüne bir değer kazandırdı.
1492 yılında İspanya’da Engizisyondan kurtulan, sürülen Yahudiler göç ettikleri ülkelere lisanlarını taşıyarak o bölgelere entegre ettiler. Ladino adı verilen, günümüzde yok olmaya yüz tutan ancak ‘3200 Proverbos’ gibi çalışmalarla yaşatılmaya, gelecek nesillere aktarılmaya çalışılan bir lisan ortaya çıktı.
Leon Benatov bu çalışmasını ebeveynlerine ve çocuklarına ithaf etti. Judeo Espanyol ve Bulgarca olan kitapta özellikle beddualardan oluşan bölüm oldukça ilgi çekiyor. Bulgar Yahudi Cemaatinde bugüne kadar yapılan en kapsamlı çalışma olan ‘3200 Proverbos’ Gözlem Kitapevinde de satışa sunuldu.