Pandemi sürecinde yaşadığımız karantina, birçokları için ´ev / yuva´ kavramını değiştirdi. Tüm bu değişim de gayrimenkul sektörüne yeni bakış açıları ve vizyonlar getirdi. Bu gelişmeleri ve özellikle artan arsa yatırımlarını Re/max 7 Tepe Arsa Geliştirme Direktörü Mert Başaran ve partneri Dorit Çiprut Bahar ile konuştuk.
Edna Sarfati
Öncelikle bize kendinizden bahsedebilir misiniz?
Mert Başaran: Re/max 7Tepe Arsa Geliştirme Direktörüyüm. Uzun yıllardır bu iş ile uğraşıyorum. Re/max 7Tepe broker’ı Hasan Can Bey ile dirsek temaslı çalışıyorum. Amacım ileride değerlenecek potansiyelli yerleri daha uygun fiyatlıyken bulup yatırımcı ile buluşturmak.
Dorit Çiprut Bahar: 15 yıla yakın bir süre kurumsal hayatta dünyaca ünlü hızlı tüketim malları firmalarında üst düzey yönetici olarak çalıştım. Kızımın doğumunu takip eden yıllarda kurumsal hayattan ayrılma kararı aldım. Hem üniversitede uluslararası ilişkiler ve ekonomi okumuş biri olarak yatırım araçlarına her zaman ilgi duydum. Kurumsal hayatta biriktirmiş olduğum paraları da değerlendirmem gerektiğini düşündüğüm bir noktada Mert Başaran ile tanıştım. Önceleri kendisinden küçük meblağlarla yatırım amaçlı birkaç yer aldım. Bu yatırımlardan bazıları zaman içerisinde değerlendi. Bu süreçte de tanışıklığımız zamanla iş arkadaşlığına dönüştü.
Arsalarınızı değerli kılan özellikler neler? Arsa alırken nelere dikkat etmeliyiz?
MB: Bizim arsalarımız değil değerli olan, değerli olan arsa yatırımındaki vizyonumuz. Önemli olan henüz potansiyel değerine ulaşmamış gelecek vadeden yerleri uygun fiyatlı iken alıp beklemektir.
Dolayısı ile biz genelde yatırımcımıza imarı olmayan “tarla” statüsünde yerler sunuyoruz. İmarı olan yerler zaten belli bir değer seviyesine ulaşmış yerler oluyor. İmarı olmayan yer ise imar geldiğinde çok ciddi değer kazanıyor. Hele de bu yer devletin proje yaptığı bir yerde ise bu artış çok yüksek oranlara dönüşüyor.
En çok talep gören bölgeler devletin büyük projeler geliştirdiği, organize sanayi bölgesi kurduğu, yol geçireceğini beyan ettiği Çanakkale, Balıkesir, Eskişehir, Kütahya, Kocaeli, Arnavutköy, Çatalca gibi bölgeler oldu. Örneğin 30 bin TL birikimi olan ve ev alamayan kişi Kütahya’da kurulan 6,5 mn metrekare organize sanayi bölgesi yakınında 6-7 dönüm bir yer alıp yatırım yapan biri OSB’nin büyümesi ile ciddi kazanç sağlayabilir.
Örneğin 2000 yılında Kurtköy’de metrekaresi 18 lira olan bir yer bugün 2000 lira (111) olmuş durumda. Yine 2008 yılında Kocaeli Sevindikli’de metrekare fiyatı 2-4 lira olan araziler bugün 150 liralarda (75 kat). Bu bölgeler geliştikçe de doyuma ulaşana kadar artış or anı azalarak devam edecektir. *2020 yılında BloombergTV’de yayınlanan veriler baz alınmıştır.
DÇB: Toprak yatırımı aslında uzun yıllardır olan bir yatırım şekli ancak bu daha çok kırsalda yaşan ya da kırsaldan yeni göç etmiş kişilerde daha çok görülen bir yatırım şekliydi. Geçmişten birçok benzer hikâye duymuşsunuzdur ancak bizim çevremizde, eğitimli kesimde, beyaz yakalı çalışanlarda toprağın önemi yeni anlaşılıyor. Çevremizde maalesef birçok hikâye var Trakya’dan/ Bursa’dan İstanbul’a gelirken birçok tapuyu geride bıraktık diye. Hem zorunluluk olmuş hem de o zaman ticaretten ciddi karlar elde edildiği için de pek önem verilmemiş. O dönemlerde ticaretten kazanılanlar bile arsa/ gayrimenkul yatırımı olarak değerlendirilmemiş. Oysaki İstanbul Ulus gibi raiç bedeli ciddi değerli bir yerde birçok sitenin arsasının toprak sahibinin yine Ulus’ta bir dükkan sahibi olduğu biliniyor. Bundan yıllar önce arsa karşılığında birçok daire almış olabilecekleri düşünülürse toprağın önemi bence kendini anlatmış oluyor.
Şimdiler de ise arsa yatırımı trendi ile beyaz yakalı eğitimli kesim bile arazi yatırımda bulunmak amaçlı analizler okuyor, bölgeleri geziyor.
Yatırımcı ve yatırımcı olmayan kişilerin ilgilendiği araziler neye göre farklılık gösteriyor?
Yatırımcı vizyonuyla hareket eden kişiler yerin metrekare fiyatının uygun olması ileride potansiyel gösterecek dolayısı ile değerlenecek bir yer olması ile ilgileniyor. Diğer bir konu da bütçelerini bölerek birkaç yer almayı hedefliyorlar, böylelikle bütün yumurtalarını aynı sepete koymamış oluyorlar. İmar çıkmasını bekledikleri dönemde riskler minimize edilip kazanç potansiyelini de artıyor. Arazi yatırımının uzun vadeli bir yatırım olduğunu biliyor, minimum beş sene bekleyecek bir bütçe ile yatırıma karar veriyorlar.
Bu vizyon ile yaklaşmayan kişiler de var tabi ki güneyde deniz kenarında bir yerim olsun düşüncesiyle yola çıkanlar. Pandemi ile beraber bu düşüncede de ciddi artış var. Ancak tabii güneyde oturmayı düşüneceğiniz/ deniz kenarı güzel bir yer daha yüksek metrekare fiyatlarından alıcı buluyor. Dolayısı ile ilerde kazandırma oranı aynı oranda olmuyor.
Arazi yatırımı neden bu kadar arttı?
MB: Günün koşulları, dövizde dalgalanmalar, emlak alımında yüksek faiz oranları yatırım araçlarının çeşitlenmesine neden oldu. Yatırımcı enflasyona ve dalgalanmalara karşı riskini düşürecek, zaman içerisinde parasını eritmeyecek tersine kazandıracak yatırım araçları arayışında.
Pandemi ile birlikte şehirden, kalabalıklardan uzaklaşma, rahat nefes alabileceği alan isteği ile arsa satışlarında rekorlar kırılıyor. Sadece yatırımcılar değil, herkes toprağın değerini daha iyi anladı. 2020 yılında toplam arazi satışında yüzde 50 artış yaşandı.
Sizin arsalaarınızı değerli kılan özellikler neler? Arsa alırken nelere dikkat etmeliyiz?
MB: Bizim arsalarımız değil değerli olan, değerli olan arsa yatırımındaki vizyonumuz. Önemli olan henüz potansiyel değerine ulaşmamış gelecek vadeden yerleri uygun fiyatlı iken alıp beklemektir.
Dolayısı ile biz genelde yatırımcımıza imarı olmayan “tarla” statüsünde yerler sunuyoruz. İmarı olan yerler zaten belli bir değer seviyesine ulaşmış yerler oluyor. İmarı olmayan yer ise imar geldiğinde çok ciddi değer kazanıyor. Hele de bu yer devletin proje yaptığı bir yerde ise bu artış çok yüksek oranlara dönüşüyor.
Sanat ve Cemiyet insanları tarafından tercih ediliyorsunuz. Bugüne kadar kimlere danışmanlık yaptınız?
MB: Şimdiye kadar Oktay Kaynarca, Sinan Engin, Özlem Yıldız, Ümit Karan, Deniz Akkaya gibi birçok ünlü isme değerli toprak yatırımları yaptırdım. Re/max 7Tepe olarak tüm ülke genelini analiz ederek, imar planları, nüfus artışı devletin planladığı büyük projeler gibi arazi fiyatlarına büyük artış olacak doğru noktaları matematiksel verilerle teyit edip yatırımcılarımıza sunuyoruz. Dolayısı ile bu oranlarda kazanma potansiyeli bugüne kadarki kazanımlarını değerlendirme açısından ünlü isimlerin de ilgisi çekiyor.
Sosyal sorumluluk alanında neler yapıyorsunuz?
Bu yoğun ilgiyi ihtiyaç sahibi kişilere ve sosyal sorumluluk projelerine kanalize ederek destek olmaya çalıyoruz. Arazi almak ya da arazisini satmak isteyen yatırımcıların sorularını herhangi bir vakfa yaptıkları yardım karşıladığında yapmaya çalışıyoruz. Şu an pandemi döneminde online eğitim için tablet ihtiyacı olan kişilere yine sosyal medyada bizi takip edenler aracılığı ile bu ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaya çalışıyoruz.
Ayrıca takipçilerimize genel olarak lüks tüketime para harcamak yerine tasarruf yapmaları, tasarruflarını doğru yatırım amaçlarına yönlenmeleri tavsiyesinde bulunuyoruz. Bu bile kendi içerisinde sosyal sorumluluk içeriyor diye düşünüyorum.
Türkiye’de gayrimenkul sektörünün en büyük problemleri sizce neler?
MB: Türkiye’de gayrimenkul sektörünün en büyük problemini kurumsallaşamama olarak görüyoruz. Özellikle arazi marketinde eğitimli, kentli kesimin dilinden anlayacak iş ahlakına uygun, profesyonel davranan şirketlerin sayısı oldukça az. Ben de yıllar önce arsa yatırım danışmanlığı işine pazardaki bu açığı fark ederek yöneldim. Yatırımcılarımıza etik, iş ahlakına uygun hizmet vermek onlara kazanç sağlayacakları fırsatlar sunmak kadar önemli bizim için.
Son olarak okuyucularımıza ne söylemek istersiniz?
Arsa yatırımı uzun vadeli bir yatırımdır ve yüzyıllardır toprağın kazancı tüm yatırım araçlarını her zaman geride bırakmıştır.
*2020 yılında BloombergTV’de yayınlanan veriler baz alınmıştır.
Kur/altın dalgalanmalarının olduğu, ticaret koşullarının zorlaştığı, pandemi yaşadığımız bu günlerde de daha da önem kazandı, yatırım araçları arasında liderliğini daha da sağlamlaştırdı.
Adres: Remax 7/Tepe Acarkent Beykoz
instagram: /İnvestinland_dorit_bahar
instagram /İnvestinland_mert_basaran
İletişim için;
Dorit Çiprut Bahar: 0532 224 14 74
Mert Başaran: 0553 124 49 21