Pardo soyadının İspanyol kökenli olup Cadiz kentine bağlı ‘Prado del Rey’ beldesine dayandığını, diğer taraftan sözcüğün İspanyolca ‘kahverengi’ anlamına geldiğini daha önce belirtmiştim. (Şalom, 18.07.2018)
Bu lakapla anılan ailelerden biri 15. yüzyılın sonunda Hristiyanlığı sözde kabullenip muhtemelen* Portekizli bir azizin (São Roque) isminden hareketle ‘Roques’ soyadını benimsemiş ve Pardo Roques unvanıyla Portekiz’e geçerek engizisyondan kurtulmayı başarmıştı. İleriki yıllarda fırsatını bularak Hollanda’ya geçen aile oradan da 1586 yılında İtalya’ya göç etmiş ve Toskana Grandükü Ferdinand tarafından açık şehir ilan edilerek din özgürlüğü de tanınan Pisa kentinin liman bölgesi Livorno’ya yerleşmişti. 19. yüzyılın başında Kudüs’e göç etmeyi planlayan iki Pardo Roques kardeşten biri yol üstünde konakladıkları İstanbul’a yerleşmeyi kararlaştırınca diğeri de Pisa’ya dönmüştü.
1875 doğumlu Abramo Giuseppe Pardo Roques 1907-1910 ve 1920-1944 yılları arasında Pisa Yahudi Toplumunun başkanlığını yapmıştı. Aynı zamanda kentin belediye başkanı vekili de olan Abramo 1 Ağustos 1944 günü, bir ihbar üzerine evini basan Alman askerleri tarafından, o anda evde bulunan yedisi Yahudi beşi Hristiyan diğer 12 kişiyle birlikte hunharca katledilmiş, olaya bir soygun süsü vermek için de konak yağma edilmişti. Via Sant’Andrea Caddesi 56 numarada, kapısına olayı yad eden bir anı plaketinin takıldığı eski Pardo Roques konağının önünde her yıl anma töreni düzenlenir.
İtalya Posta İdaresi tarafından adına pul basılmış olan psikanalist Silvano Arieti’nin 1979 yılında ‘The Parnas: A Scene of the Holocaust’ başlığıyla kaleme aldığı ve ertesi yıl ‘Il Parnàs’ adıyla İtalyancaya çevrilen eserde olayın analizi yapılmaktadır. ‘Parnas’ İbranice ‘Başkan’ anlamındadır.
Pisa’da bir sokağa da Abramo Giuseppe Pardo Roques ismi verilmiştir.
* Roque sözcüğü ayrıca Portekizli bir erkek ismi olduğu gibi Azor adlarında bir yerleşme yerinin de adıdır. Fransa’nın güneyinde Montpellier kentinde bir dini kardeşlik kurumunun da adı olan Roque satranç oyununda bir hamleyi de simgeler.
Kaynaklar: Ralf Pardorokes ve Viktor Pardorokes ile Şubat 2021 görüşmeleri; Aaron Naz 20 Şubat 2021 tarihli iletisi; it.wikipedia.org/wiki/Silvano.Arieti;
