Purim Sofralarında Doğan Tarifler

Orli Güner

Purim'in en büyük özelliğidir, neşeli bir bayram olması... Yahudilerin, Pers Kralı Ahaşveroş’un Veziri Aman’dan kurtuluşu, her sene değişik kostümler giyilerek festival tadında kutlanır. Bu dönemde yiyecek sepetleri hazırlayarak çevredeki insanlarla paylaşmak, sadaka vermek ve hediyeler dağıtmak gelenek haline gelmiştir. Bayramın ilk günü peynir ağırlıklı yemekler tercih edilirken, ikinci akşam geleneksel sofraların kurulduğu bilinmektedir. Purim için hazırlanan hamur işleri genellikle çikolata, karamel, haşhaş tohumu ve ezmesi, meyve şekerlemeleri ya da peynirli içeriklerle doldurulur. En çok tüketilen lezzetlerden biri ise, Aman'ın kulaklarına ve şapkasına benzetilen üçgen şeklindeki Hamentashen adlı tatlı kurabiyelerdir. Bu yazımızda farklı ülkelerde yapılmakta olan, yöresel Purim yiyeceklerini sizler için derledik. Keyifli bayramlar...

1.  Aman’ın Kulakları “Hamentashen” (Orta Avrupa Ülkeleri)

Malzemeler:

3 adet büyük boy yumurta

1 su bardağı toz şeker

¾ su bardağı sıvı yağ

1 adet limonun suyu ve rendesi

1 paket kabartma tozu

1 paket vanilya

500 g un

İçi için; Marmelat veya haşhaş ezmesi

• Yumurta ve şeker çırpılır. Diğer malzemeler de ilave edilir, karıştırılır. Gerek görülürse un miktarı arttırılabilir.

Hamur unlanmış tezgâha alınır ve merdane yardımı ile açılır. Bardak ya da kalıp kullanılarak yuvarlaklar kesilir. Ortasına bir tatlı kaşığı marmelat doldurulduktan sonra, üç tarafından katlanarak üçgen şekli verilir. Tepsiye dizilen kurabiyeler 175 derece fırında 15-20 dakika kadar pişirilir. Soğuduktan sonra pudra şekeri ile servis edilir

    2. Munn Cookie (Orta Avrupa Ülkeleri)

Görsel: www.rachelcooks.com

Malzemeler:

2 adet büyük boy yumurta

1 su bardağı şeker

½ su bardağı sıvı yağ

3 su bardağı un (elenmiş)

1 paket kabartma tozu

1 paket vanilya

1 pinçik tuz

3 yemek kaşığı haşhaş

• Kuru malzemeler karıştırılır. Ayrı bir kapta, yumurtalar ile şeker kabarana kadar çırpılır ve içerisine sıvıyağ eklenir. Ardından un karışımı da katılır. Spatula yardımıyla güzelce yedirilir, yapışkan bir hamur elde edilir. Dondurma kaşığı ile yağlı kâğıt serili tepsiye porsiyonlanır. 180 derece fırında 15 dakika pişirilir.

3. Rugelach (Polonya)

Malzemeler:

Hamuru için;

450 g un

75 g şeker

1 tatlı kaşığı kuru maya

1 çay kaşığı tuz

2 adet yumurta

80 ml sıvı yağ

1 su bardağı ılık su

              İçi için; Kakaolu fındık kreması

Üzeri için; 1 adet çırpılmış yumurta

Şurup için;

½ su bardağı şeker

½ su bardağı su

Süslemek için; Susam

• Kuru malzemeler karıştırılır. İçerisine yumurta ve yağ eklenir, hamur haline getirilir. Su yavaşça ilave edilerek yoğurulur. Malzemelerin pürüzsüz kıvam alması sağlanır. Gerekirse un ilave edilebilir, ele yapışmayacak dokuda olmalıdır. Üzerine nemli bez örtülerek mayalanmaya bırakılır. Daha sonra, unlu tezgâha alınan hamur iki bezeye ayrılır. Bezeler, açılarak inceltilir ve kakaolu fındık kreması sürülür. Üçgen şeklinde parçalar kesilir. Rulo yapılarak şekillendirilir. Yağlı kâğıt serili fırın tepsisine dizilir. Yumurta sürüldükten sonra 180 derece fırında 30 dakika pişirilir. Verilen şeker ve su miktarları ile şurup hazırlanır. Fırından çıkartılan tatlıların üzerine sürülür ve susam gezdirilerek süslenir.

  4. Deblas (Tunus)

Görsel: www.196flavors.com

Malzemeler:

Hamuru için;

450 g un

4 adet yumurta (çırpılmış)

4 yemek kaşığı sıvı yağ

3 yemek kaşığı su

4 yemek kaşığı limon suyu

4 yemek kaşığı gül suyu

2 pinçik tuz

Şurubu için;

1 su bardağı şeker

1 su bardağı su

1/2 limonun suyu

2 yemek kaşığı gül suyu

• Tüm malzemeler karıştırılarak homojen bir hamur elde edilir. (Yumuşak olursa un, sert olursa gül suyu ilave edilerek kıvamı ayarlanmalıdır.) Üzeri streçlenerek serin bir alanda dinlendirilir. Bu sırada şurubun malzemeleri ocağa alınarak kaynatılır, en son içerisine 1 yemek kaşığı bal ilave edilir. Hamur bezelere ayrılır ve mısır nişastası serpilmiş tezgâha alınarak, 1 mm kalınlığında açılır. İnce uzun şeritler kesilir. Hamur parçaları, ısıtılmış yağ içerisine çatal etrafına sarılarak bırakılır. Altın rengini aldığında çıkarılarak, sıcak şuruba batırılır. Üzerine susam serpilerek süslenir.

5.  Persian Halvah (İran)

Görsel: www.kosher.com

Malzemeler:

1 çay bardağı sıvı yağ

2 çorba kaşığı tereyağı

1 su bardağı un

Şerbeti için;

1 su bardağı su

1 su bardağı şeker

1 çay kaşığı safran (1 çay bardağı ılık suda bekletilecek.)

3 yemek kaşığı gül suyu

• Şerbetin yapımı için, su ve şeker kaynatılır. Ardından içerisine suda açılmış safran ve gül suyu ilave edilir. Çektirilerek yoğunlaşması sağlanır. Helva için, yağlar tavaya alınır. Erittikten sonra un eklenerek, rengi koyulaşana kadar kavurulur. Şerbet ilave edilir, hızlıca karıştırılır. Ocaktan alınarak servis tepsisine yayılır. Badem, ceviz ve fıstık ile süslenir.

 6.   Aman’ın Parmakları (Yunanistan/Türkiye

Görsel: www.myjewishlearning.com

Malzemeler:

Baklava yufkası

50 g Antep fıstığı

50 g badem

50 g ceviz veya fındık

Portakal kabuğu rendesi

1 tatlı kaşığı tarçın

1 tatlı kaşığı şeker

1 tatlı kaşığı bal

Eritilmiş margarin ya da tereyağı

• Kuru yemişler iri kalacak şekilde robottan geçirilir ve büyük bir kaseye aktarılır. İçerisine tarçın, şeker, bal ve portakal kabuğu eklenir, karıştırılır. Baklava yufkasından diktörtgen şeritler kesilir. Yaprakların her birine yağ sürülür. Hazırlanan harçtan konulduktan sonra kenarları kapatılarak sarılır. Yağlı kağıt serili tepsiye dizilir. Üzeri yağlanarak, 180 derece fırında 15-20 dakika altın rengi alıncaya kadar pişirilir. İsteğe göre pudra şekeri veya şurup ilavesi ile servis edilir.

 7. Aman’ın Gözleri (Fas)

Folares de Purim (Türkiye-Çanakkale)

Malzemeler:

Az haşlanmış yumurta

500 g un

20 g maya

150 ml ılık su

1 su bardağı şeker

½ su bardağı sıvı yağ

1 çay kaşığı tuz

1 tatlı kaşığı tarçın

1 paket vanilya

• Maya, ılık su ve bir miktar şeker ile aktive edilir. Tüm malzemeler karıştırılarak hamur haline getirilir. 2 saat dinlenmeye bırakılır. Hamur iki katına çıktıktan sonra, bezelere ayrılır. Halkalar yapılır, her birinin ortasına yumurta konulur. Kenarlarına bıçakla kesikler atılarak şekillendirilir. Yumurtanın üzerine hamur parçalarından kafes yapılır. 30 dakika daha mayalandırılır. Ardından yumurta sarısı sürülerek, 180 derece fırında 20 dakika pişirilir.

             8. Şamliyas (Türkiye-İzmir)

Malzemeler:

Hamuru için;

4 adet yumurta

1 çay kaşığı limon suyu

1 kahve fincanı su

2 su bardağı un

Kızarmak için; Sıvı yağ

Üzeri için;

1 çay bardağı pudra şekeri

1 tatlı kaşığı tarçın

• Hamurun malzemeleri derin bir kabın içerisinde karıştırılır, yoğurulur. Dört parçaya ayrılır ve 15 dakika dinlendirilir. Ardından, oklava yardımıyla incecik açılır. Uzun şeritler kesilir, saç örgüsü şekli verilerek ikiye kıvrılır. Kızgın yağda hafif renk alana kadar kızartılır. Fazla yağını arındırmak için kâğıt havluya çıkartılır. Tarçın ve pudra şekeri karıştırılarak ılınan tatlının üzerine serpilir.

Kaynakça

https://www.jewishbakingcenter.com/Blog/Gearing-up-for-your-Purim-bake

(Şamliyas - Purim Tatlısı) Ermeni, Musevi, Rum Evlerinde Pişen Yemekler/ Gülhan Kaya