Tel Aviv´de bulunan ve yenilenen Yahudi Halkı Müzesinde, Kraliçe Salome´den yakın zamanda hayatını kaybeden Yüksek Mahkeme Yargıcı Ruth Bader Ginsburg´e, Hz.Musa´dan Sandy Koufax´a Yahudi hayatı ele alınarak, üç bin yıllık tarih ve geleneğin tek bir çatı altında toplanması için emek veriliyor.
Eski adı Beit Hatfutsot, yeni adı ise İbranice ‘Biz’ manasına gelen ANU olan müze, neredeyse on yıldır süregelen ve yüz milyon dolara mal olan yenilenme süreci tamamlanarak geçtiğimiz hafta ziyarete açıldı.
Sergi alanı üç katına çıkınca dünyanın en büyük Yahudi müzesi haline gelen ANU’da 1978’de ilk açıldığı dönemden beri var olan maketler yerlerini interaktif ve dokunmatik ekranlar ile sanat eserlerine bıraktı.
Yenilenme masraflarının yaklaşık üçte birini Rus asıllı bir İsrailli olan, eski petrolcü, işadamı Leonid Nevzlin’in kurduğu Nadav Fonu karşıladı. Kalan masrafların 52 milyon dolarını Amerikalı yardımseverler ve fonlar karşılarken, 18 milyon dolarını da İsrail hükümeti sağladı. İsrail Sağlık Bakanı Yuli Edelstein’ın eşi ve Nevzlin’in kızı olan İrina Edelstein da müzenin yönetim kurulu başkanlığı görevine getirildi.
Müzenin baş küratörü Orit Shaham-Gover, amaçlarının Yahudi tarihini farklı bir bakış açısıyla anlatmak olduğunu dile getirdi. Shaham-Gover, Yahudi kültürünün çeşitliliğini, Yahudilerin tarihte gösterdikleri başarıları da trajedilerin yanında sunmak istediklerini belirtti.
Yaklaşık 6700 metrekarelik bir alana yayılan müzenin galerilerindeki tarihi eserler arasında yirminci yüzyılda göze çarpan Iraklı müzisyen El Kuveyti kardeşlere ait telli bir enstrüman olan bir cavza, Yargıç Ginsburg’e ait ve adeta giyiminde imzası olan bir yaka, Engizisyon öncesi İspanya’dan bir ‘Ester’in Kitabı’ parşömeni ve Lut Gölü kıyılarında keşfedilen, MÖ 1. yüzyıldan kalma bir sinagogun kalıntılarından çıkartılan devasa ve üzeri kazılı bir taş da bulunuyor.
Müzenin en çekici sergileri arasında, nispeten daha az tanınan, önemli tarihi figürlerden Osmanlı döneminde yaşamış Yahudi yardımsever Doña Gracia Mendes Nasi ve efsane Etiyopyalı savaşçı kraliçe Yodit’i anlatan sanat eserleri de bulunuyor.
Ana galeride ziyaretçiler, ilk olarak tüm dünyadan farklı hayat şartları ve kültürlerden, reformistinden sağcısına çeşitli Yahudilerin gerçek ölçütlerde projeksiyonları ve bunların kendi Yahudi kimliklerini nasıl tanımladıklarını tarifleri ile karşılanıyor.
Ziyaretçiler, dijital bir bileklik aracılığıyla, en beğendikleri edebi sözlerden, tariflere ve aile ağaçlarına kadar her anıyı kendilerine e-postalayarak saklayabilecekler.
