Dünya tarihinde ilk kez bu kadar büyük çapta bir aşılama kampanyası yürütülüyor. (Tablo linkleri her gün güncelleniyor.)
*Zeki Berk
Dünyada COVID-19 aşılama kampanyası 106 gün önce Birleşik Krallık ve Kanada’da başladı. Bu geçen süre içerisinde acil kullanım onayı almış olan on değişik COVID-19 aşısı, 150 ülkede toplam 552 milyon doz uygulandı. Aşılanan kişi sayısı 315 milyon, aşısı tamamlanmış kişi sayısı ise 122 milyona ulaştı.
Tablo-1’de dünyada COVID-19 aşılama kampanyasının bir özeti var.
Bu tablonun güncel sayfası için tıklayınız https://bit.ly/asi-ozet
On aşı markası içinde en çok tercih edilen iki marka, 89 ülkede kullanılan Oxford/Asta-Zeneca ve 76 ülkede kullanılan Pfizer/BioNTech aşıları oldu. Hemen arkasından da 34 ülkede kullanılan Moderna aşısı geliyor. Türkiye’nin tercihi olan Sinovac aşısını ise toplam 14 ülke kullanıyor. Sadece tek aşı markası kullanan ülke sayısı 82, birden fazla aşı markası kullanan ülke sayısı ise 69 oldu. Bu haftadan itibaren Türkiye’de de Sinovac aşısının yanı sıra, Pfizer/BioNTech aşısının da kullanılması bekleniyor. Birleşik Arap Emirlikleri ve Macaristan’da ise beş değişik aşı markası aynı anda kullanılıyor.
Aşılamanın takibini dünya üç ölçüt üzerinden yapıyor. Uygulanan toplam aşı dozu, aşı olan kişi sayısı ve aşısı tamamlanan kişi sayısı. İsrail her üçüne göre başı çekiyor.
İsrail’de nüfusun yüzde 54’ünün iki doz aşısı tamamlandı.
Türkiye’de aşı kampanyası 74 gün önce başladı. Toplam uygulanan aşı dozu 14 milyonu geçti. 27 Mart itibari ile nüfusun yüzde 7,63 ünü oluşturan toplam 6,5 milyon kişinin aşılaması tamamlandı. Bu grubun içerisinde sağlık çalışanları ve 65 yaş üstü vatandaşlar var. Bu hafta başından itibaren 60-64 yaş arasındakiler için de aşılama başladı.
Tablo-2’de Türkiye’deki aşılamanın detaylarını görebilirsiniz. Son beş haftadır birinci doz günlük aşılama sayıları düşüyor. Bu hafta başından itibaren 60-64 yaş arasının aşılanmaya başlaması ile 1. doz günlük aşılamanın da hızlanması bekleniyor.
Bu tablonun güncel sayfası için tıklayınız http://bit.ly/TRhaftaasi
Tablo-3’te İsrail’de aşılama kampanyasının detayları gösteriliyor. Bu tablonun sağ alt tarafındaki grafikte görüleceği gibi aşılaması tamamlanan kişi oranının yüzde 30’a ulaşmasından sonra yeni vaka sayıları hızla düşmeye başladı. 27 Mart itibari ile İsrail’de nüfusun yüzde 60’ının aşılanması tamamlandı.
Bu tablonun güncel sayfası için tıklayınız https://bit.ly/3foqyt9
Tablo-4’te aşılamada lider ülkeler ve Türkiye'nin durumunu gösteriyor. Her ülkeyi temsil eden dairelerin boyu ülke nüfusuna orantılı, rengi vaka yoğunluğuna, dikey eksendeki yeri aşı olan kişi oranına, yatay eksendeki yeri aşılaması biten kişi oranına göredir.
İsrail hem aşı olan kişi oranı hem de aşılaması biten kişi oranına göre lider durumda. Bu nedenle tablonun sağ üst köşesinde yer alıyor. Türkiye ve Avrupa Birliği ülkeleri ise henüz çok düşük aşılama oranları ile tablonun sol alt köşesinde yer alıyorlar. Birleşik Krallık diğer ülkelerden farklı olarak ikinci doz aşı uygulamasını ilk doz aşıdan 28 gün sonra değil 12 hafta sonra uyguluyor. Bu nedenle, aşı olan kişi oranı yüksek olsa da aşılaması biten kişilerin nüfus içinde oranı sadece yüzde 5.
Bu tablonun güncel sayfası için tıklayınız https://bit.ly/3lZQBIt
Tablo-5’te ülkelerdeki günlük COVID-19 ölümleri grafiği gösteriliyor.
Aşılama oranı yüksek olan İsrail, Birleşik Krallık ve ABD’de yeni ölümler azalırken, aşılama oranı daha düşük olan AB ülkeleri ve Türkiye’de yeni ölümler artıyor.
COVID-19 aşısı hayat kurtarıyor.
Bu tablonun güncel sayfası için tıklayınız http://bit.ly/ulkecovidx
Hepinize sağlıklı günler dilerim.
* Endüstri mühendisi, yazılım uzmanı
