49 günlük Omer yolculuğu ve manevi yükseliş

Pesah’ın ikinci gecesinden Şavuot’a kadar olan 49 günün her günün bir bir sayılması, Tora’da yazılı olan bir mitsvadır. Biblik zamanlarda Pesah’ta Bet Amikdaş’a Omer sunusu getirilir, ancak ondan sonra tahılların biçilmesine başlanılabilirdi. Bunun akabinde tek tek sayılan 49 günün sonunda buğday hasadından elde edilen undan yapılmış iki ekmek Bet Amikdaş’ta Tanrı’ya sunu olarak getirilirdi. Bu şekilde Pesah ile başlayan hasat sonunda Şte Alehem -iki somun ekmek- sunusu ve Pesah’la başlayan özgürlük hareketi de Tora’nın alınışı ile tamamlanmış olurdu. O zamanlarda Pesah ile Şavuot arasındaki bu 49 gün, hevesli bir bekleyiş içinde geçerdi. Ancak mutlu hazırlık günlerinde tarih boyunca gerçekleşen Rabi Akiva’nın 24.000 öğrencisinin salgında hayatlarını kaybetmeleri gibi üzücü olaylar, bu mutlu bekleyiş döneminin yapısına üzüntü ve acı ekler ve bu günler artık müzik dinlenmeyen hüzünlü günler olarak takvimde yer alır.

Bet Amikdaş’ın yıkılmasından sonra 49 günlük bu sayıma devam edildi. Kabalistler ise Omer Sayımı anlamına gelen Sefirat AOmer ile Sefira’nın aynı kökten (S-F-R- saymak, anlatmak) geldiğine dikkat çeker. Sefiralar Tanrı’nın, bu dünyada insan algılarımızla anlayabileceğimiz nitelikleridir. Çünkü Tanrı’yı tanımlayabilmemiz, büyüklüğünü ve yüceliğini tam olarak idrak edebilmemiz mümkün değildir. Sefirat AOmer ve Tanrısal Sefira’ların bağlantısı ile Kabalistlere göre Pesah ile Şavuot arasındaki yedi haftanın her biri, bir Sefira’yı; bir Tanrısal özelliği temsil eder. Bu şekilde 49 günlük dönemin her gününü sayarken, aynı zamanda o güne denk gelen Sefira; Tanrısal özellik üzerine yoğunlaşır, onu kendi hayatımıza entegre etmeye çalışır, bu sayım dönemini kişisel gelişim ve yükselme fırsatı olarak değerlendiririz.

Pesah - Şavuot

Mısır’daki esaret süresince İsrailoğulları ister istemez yaşadıkları yerin yaşam tarzından etkilenmişler ve spiritüel kirliliğin 49. seviyesine kadar düşmüşlerdi. Tanrı eğer İsrailoğulları’na karşı değişmez, benzersiz ve sonsuz Sevgisi ile onları kurtarmış olmasaydı, 50. seviyeye düştüklerinde artık geri dönüşleri de mümkün olamayacaktı. Pesah ve özgürlüğün gerçekleştiği Nisan ayının eşsiz özelliği, ‘Yukarıdan bir Uyanış’ zamanı olmasıydı. Pesah’ta Tanrı'nın Merhameti, aslında bunu hak etmek için pek bir şey yapmadıkları halde yukardan, direkt Tanrı tarafından İsrailoğulları’na bahşedilmişti.

Tanrısal Işık, Pesah'ta Mısır'dan çıkışta o kadar güçlüydü ki, etraf gündüz gibi aydınlıktı. Bir yoruma göre bu sebepten dolayı bayramlarda sadece sabah dualarında söylenen Tanrı’ya övgü ve şükran ifade eden Allel’i, sadece Pesah'ta akşam zamanı söylüyoruz. Pesah’tan Şavuot’a kadar olan 49 günde İsrailoğulları, bu sefer kendi çabalarıyla, içlerinde var olan Tanrısal özellikleri günbegün geliştirerek, Tanrısal ışığın tekrar açığa çıkması için çalışmaya başladılar. 49 gece boyunca her gece, tek tek yapılan Omer Sayımı-Sefira dönemi- ışığın çekildiği, karanlık günler olduğu için, genel olarak bu karanlığı içeri alabilecek yeni kapılar açılmaz, yeni başlangıçlar, açılışlar yapılmaz.  Farklı geleneklere göre bugünlerde evlilik olmaz, yeni bir iş kurulmaz, Omer döneminin farklı bölümlerine kadar saç kesilmeyip tıraş olunmaz ve müzik dinlemeyip yeni kıyafetler bile giyilmez.

49 günlük yükseliş

Pesah’ın ikinci gecesinden Şavuot’a kadar olan 49 günü tek tek saymak, sayarken Tanrısal özellikler üzerine yoğunlaşmak, ruhumuzu adım adım arındırıp rafine etmeye, kendimizle, etrafımızla ve Tanrı ile olan ilişkimizi geliştirip yükselmemize yardımcı olur.

Kabalist bilgeler, ruhu geliştirme yolunda, bu yedi haftanın her birinde yedi Sefira-Tanrısal Özellik ile paralellik gösteren Yahudi ulusunun yedi çobanı; Avraam, Yitshak, Yaakov, Moşe, Aaron, Yosef ve David’i örnek almamızı ve her hafta o haftanın liderinin ana özellikleri üzerine çalışmamızı, karakterimizin o yönünün diğer özelliklerle kombinasyonlarını geliştirmemizi ve bu şekilde 49 günlük sayım sonunda kırk dokuz kombinasyonu ele almış olacağımızı belirtir.

R. Simon Jacobson, Omer Saymanın Manevi Kılavuzu kitabında Sefirat AOmer dönemindeki kişisel gelişimi şöyle açıklıyor:

“Her insanın vazgeçilmez özgür olma hakkını giderek daha fazla sahiplendiği bir dünyada yaşıyoruz. Zaman ve mekânı fetheden dünya çapında bir medya ağı, avuç içi bilgisayarlar, her şeyi becerebilen dijital kalemlerle, hiç olmadığımız kadar özgürmüş gibi görünüyoruz. Ama bütün bu refah ve yüksek teknoloji içinde, kendimizi içimizdeki şeytanlardan, yara izlerinden, baskıcı işveren ve diğer baskılardan özgür olarak görebiliyor muyuz? İlişkilerimizi kıskançlık, öfke, bağımlılıktan özgür bir şeklide yaşayabiliyor muyuz?

Gerçek şu ki, hepimiz bir şeylerin esiriyiz; işin veya bir ilişkinin, korkunun, yemeğin, disiplinsizliğin veya çok fazla disiplinin, sevginin veya sevgisizliğin… Mısır kelimesi, İbranice Mitsrayim - kısıtlamalar, sınırlamalar anlamına gelir ve kendimizi gerçek anlamda özgürce ifade etmemizi engelleyen her türlü kısıtlamayı temsil eder. Yahudi halkının Mısır’dan kurtuluşu bize, iç özgürlüğe nasıl kavuşabileceğimizi gösterir. Mısır’dan çıktıktan sonra Yahudilerin, Mısır kurtuluşunun amacı olan Sina Dağında Tora’yı almak üzere çölü geçmeleri, 49 gün sürdü. Gerçek özgürlüğün anahtarı, işte bu 49 günlük dönemin içindedir. Köleleşme alışkanlığının kırılarak, arındırıcı ve iyileştirici bir süreç içinde değiştirilmesi gerekir.

Sefirat AOmer olarak adlandırılan; kırk dokuz gün boyunca yapılan sayım ile Tora bizi insan psişesine, ruhuna derinlemesine bir yolculuğa davet eder. İnsan deneyiminin spektrumunu oluşturan yedi temel duyguda oluşan herhangi bir dengesizlik her türlü köleliğin başlangıç noktasını oluşturur.

Pesah ile Şavuot arasındaki yedi haftanın her birinde bu duygular, derinlemesine incelenip arındırılır.

Yedi duygusal özellik:

1. Hesed - Sevecenlik (Avraam)

2. Gevura - Adalet ve disiplin (Yitshak)

3. Tiferet - Ahenk, merhamet (Yaakov)

4. Netsah - Dayanıklılık (Moşe)

5. Hod - Alçakgönüllülük (Aaron)

6. Yesod - Bağlar (Yosef)

7. Malhut - Egemenlik, liderlik (David)

Bu yedi duygusal özelliği temsil eden yedi haftanın her haftası kendi içinde de bu yedi özelliğin ele alındığı yedi güne bölünür. Yapı itibariyle çok boyutlu olan bu duygusal özelliklerin her biri, tüm yedi özelliğin karışımını içerir.

Bu şekilde, Pesah’ın ikinci akşamı başlayan sayım, Omer kurallarına göre yapılan ana sayım ‘Bu gün Omer için bir gündür…’ ile birlikte her güne ait önerilen yoğunlaşma noktaları ve egzersizler ile devam eder.”

Yedi haftanın her birinde ele alınan her bir özellik, ancak diğer altısı ile birlikte olduğunda anlam kazanır. Örneğin, ilk haftada, Hesed-Sevecenlik içinde Gevura-Disiplin olmazsa bir işe yaramaz. Örneğin, bir ebeveyn çocuklarını disiplin olmadan severse onları aşırı şekilde şımartır, onlar için doğru olanı yaptırmakta zorlanılır. Her yedi özellik, içinde diğer altısını barındırır. Bu yüzden, her haftanın ana özelliği ele alındığında, diğer altı özellik ile birlikte düşünülür. Örneğin; 1. hafta: Hesed-Sevecenlik özelliğine yoğunlaşılır. Birinci haftanın birinci günü ‘Sevecenliğin içindeki Sevecenlik, ikinci günü ‘Sevecenliğin içindeki Disiplin’, üçüncü günü ‘Sevecenliğin içindeki Ahenk’, dördüncü günü ‘Sevecenliğin içindeki Dayanıklılık’, beşinci günü ‘Sevecenliğin içindeki Tevazu’, altıncı günü ‘Sevecenliğin içindeki Bağlar’, yedinci günü ‘Sevecenliğin içindeki Egemenlik’ ele alınır. Bu şekilde her hafta yedi özelliğin o haftanın ana konusu olan özellikle kombinasyonu ile kırk dokuz günün sonunda kırk dokuz kombinasyonu ele almış oluruz.

Kısa Kısa Omer

İsmi: Omer; demet, ölçü birimi, yeni yılın arpa üründen Bet Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı ve daha birçok anlam içerir.

Sefirat AOmer: Omer’in sayılması. Pesah’ın ikinci akşamından başlayarak 49 gece boyunca her gece Omer’in sayılması, Tora’nın ‘Taase-Yap’ şeklindeki mitsvalarındandır.

Nerede belirtilir? “Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk Omer’ini, Koen’e getirmelisiniz” (Vayikra 23:10).

“...Omeri getirdiğiniz günden itibaren kendiniz için yedi hafta sayın (bu yedi hafta) tam olmalıdır. Yedinci haftanın (bitiminin) ertesi gününe-ellinci güne kadar sayacaksınız” (Vayikra 23:15-16).

“Kendine yedi, hafta sayacaksın. Orağın olgun başaklarda (kesim) başlamasından (itibaren) yedi hafta saymaya başla” (Devarim16:9).

Neden bu günlerde? Pesah’ın gelişi ile ekin biçme mevsimi de başlar. Tora’ya göre, Omer Korbanı sunulmadan, arpa veya herhangi bir tahılın biçilmesine başlanamazdı. Tüm Yahudiler için yapılan ilk ürün kesimi, Tanrı’nın bize armağanı olan bu ürünler için duyulan şükranı ifade eden Omer amaçlı olmalıydı.

Bet Amikdaş zamanında Pesah’ın ikinci gecesinin başlangıcında yeni ürün arpaların en iyilerinden bir Omer miktarı kesilip sunu olarak getirilir, ancak sunu getirildikten sonra ürünler biçilip yenilmeye başlanabilirdi. Bu sunudan sonra 49 gece gün gün Omer sayılır ve Omer sayımı sonundaki ellinci gün Şavuot’ta, Tanrı’nın emri üzerine Bet Amikdaş’taki Koenler, buğdayın ilk hasadından elde edilen undan yapılmış Şete Alehem -iki somun ekmeği Tanrı’ya sunarlardı. Bu şekilde, yetişen her ürünün, edinilen her kazancın, Tanrı'nın Bereketi sayesinde gerçekleştiği ortaya koyulur ve Tanrı’nın, tarlaların meyvelerini de kutsayacağına olan inanç ifade edilirdi.

Günümüzde ne yapılır? Günümüzde Pesah’ın ikinci akşamından -bu yıl 28 Mart Pazar- akşamından başlayarak, 49 gece boyunca her gece Omer sayım kurallara uyacak şekilde gün gün Omer sayımı yapılır. Sayım kuralları, Günlük sayım, Omer Sayımı Duaları ve Omer Sayım Çizelgesi: http://www.sevivon.com/images/stories/dokumanlar/omer_zaman_cizelgesi_2021.pdf

Buna ek olarak bilgelerimiz Pesah, Mısır’dan Çıkış ile Şavuot-Tora’yı Alış- zamanı arasındaki 49 günlük bu dönemi kendimizi spiritüel anlamda yükseltebileceğimiz kişisel gelişim ve ilerleme için çok elverişli bir süreç olarak kabul ederler. Kabalistler bu 49 günü yedi haftaya bölerek, her hafta kişiliğimizin bir özelliği, onun uzantıları ve diğer haftalardaki karakter özelliklerimizle bağlantıları üzerine yoğunlaşmamızı sağlayacak kişisel gelişim rehberleri oluşturdular. Omer sayımı sırasında R. Simon Jacobson’un Gün Gün Kişisel Özgürlük Rehberi her gün güncellenen salom.com.tr sitesi Kavram bölümünden takip edilebilir.

*R.Jonathan Sacks zt”l 49 Günlük Omer Sayımı Takvimi ve Her Güne Ait İlham Verici Sözleri:

https://rabbisacks.org/wp-content/uploads/2021/03/Omer-Calendar-5781-Rabbi-Sacks-FINAL.pdf

Önemli Not 1: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Gözlem-Yahudilik Ansiklopedisi, El Gid Para El Preatikante ve Spiritual Refinement Through Counting The Omer- Sefiros-R.Yaacov Haber & R.David Sedley, Every Person’s Guide to Shavuot, Lag Ba’Omer-Its Observance, Laws, and Significance kitaplarından ve www.chabad.org, www.bethamisrael.org, sevivon.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri, yorumlamaları ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.

Önemli Not 2: Yazıdaki yorumlar, Shivim Panim LaTora, Tora’nın 70 farklı şekilde yorumlanabileceği prensibi akılda tutularak, konu hakkındaki sınırsız yorumdan sadece bir kısmını kapsayabilmektedir. Farklı yorumlar için cemaat Rabilerine danışılmalıdır.

Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.