FT.Com vs NFT Coin

Süveyş Kanalında gemi kurtarılınca dünya bir anda rahat bir nefes aldı. Kimileri bunu yerinden yurdundan edilip yeni müzeye taşınan mumya kral ve kraliçelerinin lanetine bağladı. Mısır tarihi iki olayı bir araya getirince eski turistik günlerine dönüş için tarihi fırsatı kaçırmadı. Geçit töreni akıllara, Elizabeth Taylor başrolündeki Cleopatra’nın Tarsus’taki Kleopatra Yolunda Richard Burton (Antony) ile buluşmasını getirmedi belki ama evet tarih turizmi iş yapıyor, Ramses romanları serisi sonrasındaki Mısır’a akın akın giden turistlerle bunu bir kez daha hatırladık. Tarih derken bu aralar haber kanallarında Çin ve Rusya’nın ABD ile ilişkilerine yönelik belgesellerin sayısı artmaya başladı. Yeni Soğuk Savaş, Biden ile başladı denilebilir (Trump dünya savaşı çıkaracak diyenler bugünlerde sesini pek çıkarmıyor). Kampanya sitesinde zaten Rusya ön plana konulmuştu. Ukrayna Kırım tansiyonu ile bu ön plana çıkmaya başladı. Trump ile ticaret savaşları seviyesinde süren ilişki yavaş yavaş bir üst kademeye taşınıyor gibi. Bu dünya ticaretinin farklı yöndeki gelişimi için bir gösterge olarak düşünülebilir. Soğuk Savaş döneminde dünya ticareti daha hızlı toparlamıştı. Küreselleşmeyi savunan ABD’li demokratlar dünyaya yeniden bir Berlin Duvarı örerken bu tezatın olası olumlu tarafı ne? Uzay ve teknoloji savaşları hızlanacak demek. Bu daha fazla bilimsel buluş, keşif ve ileride yeni ekonomik ürünler demek. İşte çok yakında bir aksilik olmaz ise Mars’ta keşif uçuşlarına başlayacak olan drone helikopter. Belki de yakında drone bize durun buraya gelebilirsiniz, burası boy veriyor fotoğrafları gönderecek. Evet, Mars’ta su kaynaklarını duyarsak insanlığın önünde yeni bir sayfa açılacak, kâinatta yalnız değiliz demek bu. Firavun’un laneti, Mars’ın retrosu derken 2021 yılına da böylesine bir keşif imza atmalı. Hatırlarsak bir uzaylılar kalmadı diye konuşup, yazıp duruyoruz iki yıldır yaşananlarla.

Vladimir Putin ve Joe Biden

EFT Değil NFT Para Bu

Kripto paralar para mı, emtia mı, varlık mı, ödeme aracı mı, yatırım ürünü mü diye kafalar karışıkken ortaya NFT Coin çıktı. Blok zinciri teknolojisi ile şifreleme mantığına dayalı ortaya çıkan bir kripto para türü bu. Kripto paralardan farkı ICO ile yani ‘Initial Coin Offering’ ile halka arz edilen kripto paralarda arz (limitli veya değil) çok fazla iken burada ‘Unique’ yani tekil bir varlık ihracı söz konusu. Örneğin, bu haberi dijital olarak blok zinciri ile şifreleyip bir dijital kimlik vererek tekil (tek orijinal) hale getirip satabiliyorsunuz. Yahu zaten Şalom Gazetesi bir tane (evet onu biliyoruz), ekonomi sayfasındaki bu haber de tek bir URL adresi üzerinde, kaynak göstermeden kullanılması telif sıkıntısı yaratabilir, daha bunun nesini tekilleştireceksiniz diye sorulabilir. Mona Lisa tablosu gibi düşünebilirsiniz, bu haberi repost eden birçok web sitesi olabilir, yani hangisi orijinal bir süre sonra bulmak kolay olmayabilir. Çakma Mona Lisa tabloları arasında orijinalinin Louvre Müzesinde olduğunu biliyoruz. Ancak orijinal olup olmadığı noktasında uzmanlar inceliyor ve belgeleyip diyor ki bu Mona Lisa tablosu gerçek olanı. İşte şimdi bunun dijitale taşınmış halini düşünün. Uzmanlar diyor ki bu haber evet Şalom, İstanbul Ekolü orijinal üretimi ve bunu dijital olarak allayıp pullayıp bir seri numarası vererek NFT Coin olarak tekilleştirip ihraç ediyor. Bir nevi aslında koleksiyon ürünü gibi. Şimdilik daha çok sanat eserleri veya dijital içerikler ön planda. Fakat net olan konu şu. Kripto paralar seviye atladı Super Mario. Artık dönüş yok. Merkez bankaları kendi dijital paralarını ihraç edecek mi diye tartışılırken kripto paralar bir adım daha öne geçti. Roubini gibi bunlar sahtekârlık, arkasında dayanak bir varlık yok diyenlere NFT Coin cevap verdi. Buyurun, çok istiyorsanız size dayanak varlık var arkada artık. Saba Tümer’in kahkahası bir varlık mıdır diye soranlar için, buyurun mümkünse aynı kahkahayı atın o zaman. Ama bunun sonu yok ki denilebilir. Evet, Sayın Roubini. Ancak dünyadaki her yağlı boya tablosu da Mona Lisa olmuyor. Sanat dünyasında müzayedeler nasıl değerini kendi bulabiliyorsa NFT Coin de öyle bulacak. NFT Coin kendi değerini serbestçe bulacaksa, kripto paranın arz talep ile kendi değerini bulmasının nesi garip diyerek, biber de acıdır o zaman hayat biberdir ile buraya nokta koyalım. Eftiye inanıp Defiye inanmamak olmaz. Yani Financial Times kısaltması FT okey ama Decentralised Finance kısaltması DEFI ile merkeziyetsiz finans olmaz, olmaz dememek lazım.

Treasury Coin

Hazinenin madeni parası zaten bir coin. ABD Hazinesi T-Bill yerine Treasury Coin ihracına başladı çaktırmadan kimse farkında değil, hatta Roubini’den de ses çıkmıyor. ABD Kongresinde bu aralar Biden Hükümetinin 2 trilyon dolarlık yeni altyapı projeleri paketi görüşülüyor. Bu sayfada çok yazmıştık. Maliye güdümlü para politikaları dönemine girdik diye. FED bilançoyu ABD Hazinesi kâğıtları ile büyütüp para basarken artık senyör topa girdi. Aracıyı bypass edip parayı bizzat kendi ihraç ediyor. Şimdi bu hazine kâğıtlarının arkasındaki dayanak varlık ne diye sormak lazım. Cumhuriyetçiler paketteki tren yollarının yenilenmesine karşı çıkıyor mesela. Biden kampanya sitesinde 7 trilyon dolara kadar Keynesyen politikalara kaynak ayırılacağı yazıyordu. Biden bunu Çin ile rekabet için gerekli diye savunuyor. İş yaratacağım, ABD ekonomisini büyüteceğim diye lanse ediyor. Finansman kaynağı olarak kurumlar vergisini arttırmayı ön plana koymuş durumda. Ancak Trump içeride üretimi desteklemek için vergiyi düşürmüştü. Üretim tekrar yüksek vergiler ile Çin’e veya dışarıya kaçmasın diye şimdi Yellen G20 ülkelerini ikna turunda. Küresel bir minimum kurumlar vergisi oranı belirleyelim, vergi teşvikleri ile haksız rekabet oluşmasın diye. Çünkü Amazon bir anda bütün lojistik dağıtımını vergi avantajı nedeni ile örneğin Türkiye’ye kaydırabilir. E o zaman sormazlar mı, Sayın Yellen sizin kamu finansmanını 250 milyar dolar döviz tevdiat hesabı ile yapan Türk yurtiçindeki yerleşikler bir de kurumlar vergisi ve ondan hareketle daha fazla enflasyon ile sizin paketi finanse etmeye devam mı etsinler? Enflasyon demişken; ABD tahvilleri, iyi gelmeye başlayan satın alma müdürleri endeksi (PMI), veya tedarik zinciri yönetimi verileri (ISM), Süveyş Kanalı, çip ve konteyner bulunamaması ile stok ve raftaki (hazır) mallara olan talep artışı, bu haftaki IMF ve Dünya Bankasındaki dünya ekonomisinin büyüme rakamlarına olumlu revizyon ile yansıyacak olması, pandemi ile artan talep, vb. ile Powell ve Yellen’ın iddia ettiği gibi geçici bir enflasyon değil de sanki yapışkan bir enflasyon dönemine giriyor dünya. Bize etkisi mi ne? Faiz, kur artınca yerleşikler döviz satmaya başladı. Ama ÜFE/TÜFE makası da açılmaya başladı. Enflasyon ve faiz önümüzdeki günlerde dünyanın ana gündem maddelerinden biri olacak.