Verda Halila
Basit bir soru ile başlamak istiyorum metne. Fotoğraf nedir? Bana göre her şeydir. Güzel/ çirkin, yanlış/doğru, eğri/düz, açık/koyu, doğru ya da yanlış perspektif… Ancak fotoğrafın bu kavramlardan çok daha ötede bir hissiyat olduğunu savunmaktayım. Zira günümüzde estetik ve fotoğraf algısının birbirine karıştırıldığını, estetik kavramı göze güzel gelen herhangi bir süje veya obje iken, fotoğrafın bundan ayrı bir kavram olduğunu düşünmekteyim. Ancak bu iki kavram bütünleştiğinde ortaya çıkacak olan başarıların var olduğunu gözlemlemekteyim. Fotoğrafta gördüğümüz görüntünün bize hissettirdiği duygunun ne olduğunu keşfetmek / anlamak buna bir örnek olabilir. ‘Fotoğraf nedir?‘e birçok örnek birçok bakış açısı mevcut olduğu gibi ‘anı yakalamak ve anı kurgulamak’ demeyi tercih ediyorum.
‘‘Sanat olmasına gerek yoktur fotoğrafın. Fotoğraf tarih olayıdır. Tarihi zapt ediyorsun. Bir makine ile tarihi durduruyorsun.’’ – Ara Güler
‘’Fotoğraf çekilmez, yapılır.’’ – Ansel Adam
Gözle görebildiğimiz her şeyi fotoğraflayabileceğimiz bir çağda yaşarken gelin hep beraber fotoğrafın tarihine doğru küçük bir yolculuk yapalım.
Fotoğraf, Yunanca Photos ‘ışık’ ve Graphos ‘çizmek’ sözcüklerinin birleşmesinden oluşan terimdir. Teknik açıdan bakarsak optik ve kimyasal süreçleri kullanarak yüzey üzerinde kalıcı görüntü elde etme işlemine fotoğraf diyebiliriz. Şunu da söylemeliyiz ki, fotoğraf tek bir insanın buluşu değildir ve bu nedenle ‘fotoğrafı icat eden kişi unvanı’ tek kişiye verilemez.
Fotoğrafın buluşu 30.000 yıl kadar öncesine kadar dayanmaktadır. MÖ 4. yüzyılda Aristoteles, Problem adını verdiği çalışmasında, iğne deliği diye nitelendirdiği, küçük delikten elde ettiği görüntüyü yorumlamaya çalışırken fotoğraf makinesinin atası olarak anılan Camera Obscura ’nın (Latince’de camera = oda, obscura = karanlık) temelini atmış oldu.
İşleyişi oldukça basit olan Camera Obscura: Sadece bir duvarında küçük bir deliği olan karanlık bir odada, o küçük delikten giren ışık, karşısında bulunan duvar yüzeyine dıştaki manzaranın ters görüntüsünü yansıtır.
10. yüzyılda yaşamış Arap fizikçi ve matematikçi İbn Al-Haitam, mum ile üstünde küçük bir delik bulunan perde kullanarak basit bir Camera Obscura yapmıştı. Fizikçi Girolamo Cardano ise çift taraflı dışbükey mercekler yardımıyla Camera Obscura’yı pratikleştirmeyi başardı. Bu sayede çok daha net görüntüler elde edildi. Johannes Kepler ise taşınabilir bir Camera Obscura yaparak gelişime büyük bir katkı sağladı.
Kâğıt üzerine fotoğraf:
1826 yılında kâğıt üzerine 8 saat süren görüntü elde etme sürecinden sonra Joseph Nicéphore Niepce, görüntüyü evinin penceresinden yakalamayı başarmıştır.
Niepce, bu görüntüleme sonrasında; daha keskin görüntü elde edebilmek, görüntünün uzun süre kalıcı olması ve renkleri yansıtabilmek adına çalışmalar yapmayı hedeflerken hayatını kaybetmiştir. 1829’da ortak olduğu iş arkadaşı, Louis Jacques Mandé Daguerre onun çalışmalarını geliştirme çabasına girdi ve 1839’da başarıya ulaştı.
Cam üzerine fotoğraf:
Daguerreotype’ın netliği ve calotype’ın çoğaltılabilme özelliği, negatifte altlık olarak camın kullanılmasıyla sağlanmıştır. Cam üstüne fotoğraf elde etme yöntemini 1847’de Niépce’in yeğeni Abel Niépce Saint Victor geliştirmiştir.
Film üzerine fotoğraf:
1888 yılında Kodak firması film, banyo ve baskı ücreti içinde olan, 100 adet filmi bulunan fotoğraf makinelerini piyasaya sürdü. Bu fotoğraf makinelerini, ‘düğmeye basın, gerisini bize bırakın’ reklam sloganıyla satıldı.
Renkli fotoğraf:
İskoçyalı matematikçi ve fizikçi James Clerk Maxwell 1861’de üç renk kullanarak (mavi, yeşil, kırmızı) öteki bütün renklerin elde edilebileceğini kanıtlamıştı. Maxwell’in tekniğinde bu üç renkte sıvıyla dolu ince cam kaplar arkasından üç negatif çekiliyor, ardından cam negatifler üç ayrı özel cam kullanılarak ekrana yansıtılıyordu. Maxwell’in tekniği kullanılarak tarihteki ilk renkli fotoğraf 1861 yılında Thomas Sutton tarafından çekildi.
1963’te üretilen Polaroid renkli film, Polaroid Land makineyle bir dakikada renkli pozitif fotoğraf vermekteydi.
İlk dijital fotoğraf makinesi 1975 yılında Kodak’ta mühendis olarak çalışan Steven Sasson ve bir grup teknisyen tarafından üretilmiştir.
Fotoğrafın kısa tarihinden sonra değinmek istediğim fotoğrafçılık türleri var. Fotoğraf için hissiyat önemli demiştik,
Sokak Fotoğrafçılığı Yemek Fotoğrafçılığı
Belgesel Fotoğrafçılığı Düğün Fotoğrafçılığı
Mimari Fotoğrafçılığı Portre Fotoğrafçılığı
Moda Fotoğrafçılığı Vahşi Doğa Fotoğrafçılığı
Doğum Fotoğrafçılığı Manzara Fotoğrafçılığı
Birçok fotoğrafçılık kategorileri mevcuttur.
Şimdi sizlere bahsettiğim fotoğraf türlerini, görsel ve fotoğrafçısı örnekleri eşliğinde yazdığım metni sonlandırmak istiyorum.
Sokak Fotoğrafçılığı:
Ara Güler
‘‘Fotoğraf daha çok şey anlatıyor çünkü. Bir yazar sandaldaki adamı anlatır. Fotoğraf ise insanlara sandaldaki adamın arkasındaki bulutu da gösterir.’’
Belgesel Fotoğrafçılığı:
Henri Cartier-Bresson
‘‘Saniyenin bir diliminde bir olayı ve nesneleri organize olmuş formlar halinde görmek o olaya gerçek anlamını yüklemektedir.’’
Mimari Fotoğrafçılığı:
Magnum Ajans
Yemek Fotoğrafçılığı:
Jean Cazals:
Düğün Fotoğrafçılığı:
Jose Villa:
Portre Fotoğrafçılığı:
Steve McCurry
‘‘İmgelerimin çoğu insanlardan kaynaklanıyor. Korunmasız anı, dışarıya bakan öz ruhu, bir kişinin yüzüne kazınmış deneyimi arıyorum.’’
Moda Fotoğrafçılığı:
Mario Testino
‘‘Fotoğraflarım gözlerimdir. Gördüğümü ve görmek istediğimi fotoğraflıyorum.’’
Doğum Fotoğrafçılığı:
Ashley Marston
Manzara Fotoğrafçılığı:
Alexandre Deschaumes
Vahşi Doğa Fotoğrafçılığı:
Aarzoo Khurana
