Geçtiğimiz son hafta İsrail’de hükümet kurma çabaları ve yeni devlet başkanı seçimleri ile yine yoğun günler yaşandı.
Henüz kesinleşmese de, yıllar sonra ortada ilk kez Netanyahu'nun başbakanlık görevinin sona ermesi sağlayacak bir anlaşma var. Koalisyon için tanınan son teslim tarihinden tam 35 dakika önce, çarşamba gecesi, Yeş Atid Partisinin Başkanı Yair Lapid, Devlet Başkan Reuven Rivlin'e kendisine verilen görev süresinin son gününde, bir hükümet kurmayı başardığını duyurdu. Yeş Atid Başkanı Lapid ve Yamina Partisi Başkanı Naftali Bennett, bir değişim hükümetinde (rotasyon) için anlaştılar. Bu durum gerçeğe dönüşürse, İsrail Devleti tarihinde ilk kez kipası (takkeli) olan bir başbakan ile bir Arap partisinin, koalisyonun ve hükümetin bir parçası olması söz konusu oluyor.
Burada solcu bir hükümet mi kuruluyor? Tabii ki değil. Tam aksine, perşembe sabahı İsrail Radyo 103'te Bennett-Lapid hükümetinin ‘net bir sağcı tona’ sahip olacağını söylendi. Bu hükümette hiç kimse (sağda, merkezde, solda) herkesin rızası olmadan herhangi bir hamle yapamayacak.
Koalisyonda sadece 13 sol görüşlü milletvekili (İşçi Partisi ve Meretz) yer alıyor. Diğer vekiller ise sağ (Bennett, Saar ve Lieberman), merkez sağ (Gantz) veya merkez (Lapid) partilerden.
Pazar akşamı televizyonda bir demeç veren Bennett, 9 Haziran Çarşamba günü, kurdukları koalisyon hükümetini, güvenoyuna sunacaklarını açıkladı.
Binyamin Netanyahu ise bu hafta, iktidarını sürdürmek amacıyla Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas'a yeni koalisyon üyelerinden daha fazla vaatlerde bulundu. Yaptığı açıklamalarda ise Bennett için de “kaçak, hain ve yalancı” ifadelerini kullandı.
Haftanın yıldızı ise Yair Lapid oldu. Laik politikacı, gazeteci, milletvekili ve eski bakan, merhum Tommy Yosef Lapid'in oğlu Yair Lapid, son hafta gerçekleştirdiği tüm koalisyon kurma görüşmeleriyle İsrail politikasındaki en centilmen siyasetçi sıfatına erişti. Mükemmel bir arabuluculuk rolünü sabır ve olgunlukla yerine getirdi. Bu koalisyon gerçekleşemezse bile Lapid, tüm gazeteci ve habercilerden iyi not almayı başardı. Hiç kimseye karşı kinayeli bir söz söylemeden, sessizliğini koruyarak, inanılmaz bir olgunlukla, Netanyahu hükümetine son vermek yönündeki sözünü yerine getirmek için elinden geleni yaptı. Cuma akşamı çıktığı haber programında (Mako /Arutz 2) Lapid için, "Yeni bir Yair Lapid ile tanıştık. Bugüne kadar karşımıza çıkan en dürüst politikacı. Sözü söz olan bir kişi. Lapid, değişim koalisyonundaki yeni görevleri kişilerin nitelik, kabiliyetlerine ve isteklerine göre dağıtmayı seçti. En önemlisi Bennett’e başbakanlık görevinde rotasyon teklif etti; kendisinden önce onun iki yıl başbakan olmasını kabul etti" denildi. Eski Başbakanlardan Ehud Barak ise, "Bu koalisyonu tamamen destekliyorum. Yeni bir devir başlayacak. Bu insanlar, bu ülkenin gerçek ruhunu yansıtacak. Bibi taraftarlarının, solcuları hain ve nankör gören devri artık bitecek" dedi.
1963 Tel Aviv doğumlu Lapid, her zaman güler yüzü ve sabırlı bir politikacı olmanın yanı sıra özel hayatında iyi bir aile babası. Evli ve üç çocuk babası olan Lapid ve gazeteci eşi Lihi, otistik evlatları Yael’i sevgiyle büyüten bir çift. Lapid çifti ayrıca otizme destek olan birçok kuruluşta da faal olarak görev alıyor.
Lapid ve Bennett'in eskilere dayanan bir dostlukları var. Dindar olmasına rağmen, ultra-Ortodoks olmayan, askerlik yapıp iş hayatına atılan, kurduğu start-up sayesinde başarıya ulaşan Bennett’in seküler, pasta şefi bir eşi var.
36 bakan yerine 26 bakandan oluşacak yeni Değişim Koalisyon hükümetinde, üç sağcı dindar olmak üzere, on sağ, on merkez ve altı sol partiden üyenin yer alması planlanıyor. Koalisyonda ayrıca yedi kadın görev alacak. Sadece 61 sandalyeden oluşan koalisyon, Yamina partisindeki bazı içsel anlaşmazlıklara ve Nethanyahu'nun yıkım çabalarına rağmen güvenoyu almak için hazırlık yapıyor.
Yeni bir devlet başkanı
Hükümet tarafında bu gelişmeler yaşanırken, İsrail eski Devlet Başkanı Haim Herzog'un oğlu, mütevazı, diplomatik ve güçlü bir siyasi kökene sahip olan Isaac Herzog, İsrail'in yeni devlet başkanı seçildi. Siyaset dışında, asıl mesleği avukat olan Isaac (Yitzhak olarak da yazılır) Herzog, ‘Bougie / Buji’ lakabı ile de anılıyor.
Herzog, 1960 yılında Tel Aviv'de dünyaya geldi. 1983'ten 1993'e kadar, iki dönem İsrail'in altıncı devlet başkanı olarak görev yapan, İrlanda doğumlu General Haim Herzog ile Güzel İsrail Konseyi'nin kurucusu Mısır kökenli, Aura Ambache'nin oğlu. Baba tarafından dedesi, Haham Yitzhak HaLevi Herzog, 1922'den 1935'e kadar İrlanda'nın ilk baş hahamıydı. Ailesindeki bir diğer ünlü ise efsanevi diplomat, hatip ve devlet adamı Abba Eban. Eban, Yishak'ın teyzesi Suzy ile evliydi ve Haim Herzog’un kayınbiraderiydi.
Herzog, kendisi gibi bir avukat olan Michal ile evli; çiftin üç oğlu var. İki devletli çözümü destekleyen Herzog, İşçi Partisi'nin başına geçtikten sonra, Filistinlilerle barışa odaklanmak için çalıştı. Herzog'a göre, “Toplumumuzdaki kanayan yaralara yönelmek esastır. İsrail'in uluslararası konumunu ve uluslar arasındaki iyi adını savunmalıyız; antisemitizm ve İsrail nefretiyle mücadele etmek, demokrasinin temel direklerini korumak” gerekir. Merak edenler
Buji takma adı Isaac’a annesi tarafından verilmiş. Annesi bu lakabın hikayesini şöyle anlatıyor: "Çocukken oyuncak bebeğe benziyordu. Ona sevgiyle 'Bublah' bebek ve Fransızca oyuncak anlamına gelen ‘juju’ derdim. Bu zamanla Buji lakabına dönüştü." Herzog, siyasete girene kadar lakabını bir sır olarak tutmayı başardı, ancak sonra İşçi Partisi başkanı olarak görev yaptığı sırada Ehud Barak tarafından ifşa edildi.
Ekonomik gelişmeler
Ekonomi gelişmelerde ise bir ilginç haber yer alıyor: İsrail Ekonomi Bakanlığı, yaptığı açıklamada, İsrail'in yabancı yatırımları çekmek, Körfez ülkeleri ve daha geniş Arap dünyası ile ekonomik ilişkileri geliştirmek için bu yaz Abu Dabi'de bir ekonomik ataşelik açmayı planladığını açıkladı.
İsrail ile BAE arasındaki ilişkilerin ABD aracılığı ile normalleştirilmesinin ardından, iki ülke arasında bir takım işbirliği adımları atılmaya başlamıştı. Geçen hafta, Emirlik Tel Aviv'de bir elçilik açılırken, İsrail Maliye Bakanlığı ülkeler arasında ticari gelişmeyi teşvik etmek için bir vergi anlaşması imzalandığını belirtti. İsrail Ekonomi Bakanı Amir Peretz, İsrail-Emirlik ilişkilerini güçlendirmede "muazzam bir ekonomik potansiyel" gördüğünü belirtti.
