13 Haziran pazar akşamüzeri, saat 16.00’da başlayan ve gece 21.00’e kadar süren Shinuy / Değişim hükümeti töreni oldukça olaylı geçti.
Hafta boyunca, ülkenin gündemi Netanyahu’nun son dakikaya kadar ne yapacağı /yapabileceği hakkındaki yorumlarla meşguldü. Beklenen bazı tepkilere rağmen Naftali Bennett liderliğindeki yeni hükümet, güvenoyu almadan önceki toplantıda oldukça sert protestolarla karşılandı. Bennett nutkunu okumak için yerini aldığında konuşmasına müsaade etmeyen muhalefet ve Bibi bloku tarafından sürekli susturulmaya çalışıldı. Ülkenin kuruluşundan bugüne kadar Knesset tarihinde, bu şekilde gelişen bir hükümet değişimi hatırlanmıyor.
Yeni başbakan adayı Bennett'in konuşmaya başlamasıyla, başta Bezalel Smutrich olmak üzere, Likud bloğu üyeleri ve ultra-Ortodoks partiden birçok milletvekili, Bennett’in sözlerini her fırsatta böldü. Bu nedenle de, meclis salonundan dışarı çıkartılmak zorunda kaldılar.
Birlik mesajı veren Bennett’ten sonra söz alması gereken Yair Lapid, Knesset üyelerinin davranış ve tepkilerinden utandığı için nutkunu okumaktan vazgeçti. Lapid sadece “İşte tam da burada olan davranışlarınızdan dolayı değişimi istedik. İşte bizi değişime yönlendiren bu davranışlarınız” sözleriyle tepkisini dile getirdi ve soğukkanlılığını koruyarak yerine geçti.
Daha sonra konuşma hakkı Binyamin Netanyahu’daydı. Yeni kurulacak hükümete hiç bir şekilde başarı dilemeyen Netanyahu kendini bolca övdükten sonra “Yakında geri döneceğiz” dedi. “Be Ezrat Haşem /Tanrı’nın yardımı” sözlerini de kullanarak, birlikten bahseden Bennett’in aksine, yeni koalisyona küçümseyici, tehdit sözleri yağdırdı.
Toplantıya ara verildikten sonra Knesset genel kurulunda 59 oya karşı 60 milletvekili tarafından onaylanan Bennett-Lapid hükümeti ilk oturumu için toplandı. Böylece, Likud lideri Netanyahu'nun 12 yıl süren yönetimi sona erdi. Vekil ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid, “Hükümeti oluşturan dostluklar ile güvendir ve biz onu korumaya devam edeceğiz” dedi.
***
Bu noktada, İsrail’in önde gelen gazetelerinden Maariv’in saygın köşe yazarı Ben Caspit’in konuyla ilgili 14 Haziran tarihli makalesinin ufak bir özetini paylaşmak istiyorum. Ben Caspit kısaca şunları söyledi:
“Yair Lapid ve Naftali Bennett, çalışkan ve ülkelerine bağlı İsrailliler. Onların başarıları için dua edilmelidir; zira şu an onlara minnettarlık aşamasındayız. Gideon Saar Likud'dan istifa etmeye ve yeni bir umut yaratmaya karar vererek Netanyahu’ya karşı direndi. Nihayet bugün de her dediğinin arkasında duran Saar, Netanyahu'nun hiçbir durumda kimseye vermek istemediği tek bakanlık olan adalet bakanlığına yerleştirildi. 2019'daki ilk seçimlerinin ardından Netanyahu blokundan çıkan ilk kişi Lieberman'dı ve bu koalisyonda önemli bir rolü oldu.
Gantz ise Netanyahu’nun kendini ve partisini kullanmasına karşı duyduğu kızgınlıkla, günün sonunda çaresiz kalınca, kendisine üç sene için başbakanlık teklif eden Bibi'yi 90. dakikada durduran kişi oldu.
Son olarak, olayın sorumlu yetişkini, gözlerimizin önünde olgunlaşan Yair Lapid, istenen hedefe ulaşana kadar örnek bir soğukkanlılık ve kararlılıkla hareket etti. İşte şimdi, tam şimdi, tüm bu kişilerin asıl görevi başlıyor.
Bu hükümet bin bir zorlukla kuruldu. Bileşenleri karmaşık, bazen de çelişkili, Araplar da dahil olmak üzere soldan sağa doğru uzanıyor.
Giden başbakanın konuşmasının dikkatle dinlemesi gerekiyor. Tüm övünmelere, abartmalara, aşağılamalara kulak vererek bu koalisyondaki insanların bizleri nelerden kurtardıklarını hatırlamak gerekiyor.
Netanyahu hükümeti 2015'te yemin ettiğinde de protestolar oldu ancak bu son dehşet gösterisinden çok uzaktı.
Netanyahu'nun konuşması utanç ve dürüstlükten yoksunluğun şaheseriydi. Ondan sonra yerine geçecek kişiye uygun bir çağrı yapma, başarılar dileme, hepimize aynı gemide olduğumuzu hatırlatma zahmetine girmediğini zarif bir şekilde görmezden geleceğiz. Netanyahu öfkeli bir konuşma yaptı. Bize ve dünyaya İsrail'in gücünü, imkânlarını, refahını (bilindiği gibi o olmasaydı olmazdı) anlattı.
Netanyahu sol ya da sağ tarafından değil, akıl sağlığı ya da en azından akıl sağlığı özlemi duyan halk tarafından mağlup edildi. Birçok İsrailli burada sessizce, kışkırtmadan, nefret etmeden yaşama arzusu - ve özellikle Netanyahu'nun mirasının aşıladığı yalanlar olmadan yaşamak için birleşti.”
Netanyahu'nun yerine geçen Bennett’ten ‘başarılı teknoloji milyoneri’ olarak bahsediliyor. Dünya medyası ise yeni İsrail hükümeti için başbakan olarak yemin etmiş bir ‘küçük parti lideri’, koalisyonun mimarı olan bir ‘bir gazeteci’ ve kırılgan bir ‘değişim hükümeti’nden söz ediyor; "Sadece Netenyahu'ya karşı birleştiler” diye yazıyorlar.
İsrail tarihinde ilk kez bir Arap partisi koalisyonda yer aldı. Dokuzu kadın olmak üzere eşitlik, saygınlık ve dürüstlük uyandıran 28 milletvekilinden kurulu bu hükümeti kutlamak için pazar gecesi Tel Aviv Rabin Meydanında binlerce kişi toplanarak gecenin geç saatlerine kadar şarkılar söyledi.
