1- Amerikan futbol (NFL) oyuncuları antisemit komplo teorisini öğretici bir ders haline getirdi
6 Temmuz 2020’de, Philadelphia Eagles oyuncusu DeSean Jackson, Instagram hesabında iki paylaşımda bulundu. Bunlar, Hitler’den alıntılar içerirken, beyaz Yahudilerin Amerika’ya şantaj yapacaklarını, ancak eğer siyahiler onların kimler olduklarını açıklarlarsa planlarının suya düşeceğini ifade eden paylaşımlardı.
AJC ve diğerlerinin bu antisemit komplo teorilerine karşı cevapları gecikmedi. DeSean Jackson’un, NFL’nin ve Eagles’ın derhal özür dilemeleri istendi. Jackson, kelimelerinin bu denli etkili olabileceğinin bilincinde olmadığı gerekçesiyle özür diledi.
Buna karşılık olarak Pittsburgh Steelers oyuncusu Zach Banner, düşüncelerini paylaşmak amacıyla bir video çekmeye karar verdi. Çektiği videoda Banner, “Siyahi olarak, Yahudilerin karşılaştığı nefreti, zorlukları anlamanız lazım” diyordu.
New England Patriots’un Yahudi oyuncusu Julian Edelman, DeSean Jackson’a Washington’daki Birleşik Devletler Holokost Müzesini ziyaret etmesini önerdi. Eğer Jackson, bu müzeyi ziyaret ederse kendisinin de onunla birlikte Washington’daki Afrikalı Amerikan Tarih ve Kültürü Müzesini gezeceğini ve tarihlerini öğreneceğini duyurdu. İkili birbirlerini eğitmek amacıyla planlarını gerçekleştiriyor. Edelman, “Antisemitizm en eski nefret suçlarından biri ve kökü cehalet ile korkuya dayanıyor. Dünyamızda antisemitizme yer olmamalı. Onun yerine daha çok sevgi, merhamet ve empati bulunmalı” açıklamasında bulundu.
Edelman’ın dışında Kansas City Chiefs’in Yahudi asıllı oyuncusu Mitchel Schwartz Instagram’da “Siyahi hayatlar önemlidir hareketine destek vererek, Yahudi toplumunun karşı karşıya kaldığı nefrete karşı farkındalık geliştirebiliriz ümidini taşıyorum. Irkçılığın her türünü kınarsak bir değişim sağlayabiliriz. Sporcular olarak bizim platformumuz etkili ve güçlü. Daha iyisini yapmak bizim sorumluluğumuz” paylaşımında bulundu.
Duyarlılık sadece futbol dünyası ile sınırlı kalmadı. Altı kere NBA şampiyonu olan Kerim Abdül Cabbar ise Hollwood Reporter’daki makalesinde bazı sporculardan ve eğlence dünyasındaki kişilerden gelen antisemit söylemlere karşı yeterince öfkeli tepki olmayışını sertçe eleştirdi.
Paylaşımları için özür dileyen Jackson, 94 yaşındaki bir Holokost kurtulanı Edward Mosberg ile yaptığı Zoom görüşmesinde Auschwitz’i ziyaret davetini kabul etti ve “Los Angeles’te büyüdüm. Yahudi toplumu ve tarihleri hakkında hiçbir bilgim yoktu. Bu görüşme benim için çok etkili bir deneyim ve eğitim oldu” açıklamasında bulundu.
2- Altın madalyalı Jimnastikçi Aly Raisman’dan Münih kurbanlarını anma
Münih’teki 1972 Olimpiyat Oyunlarında, Filistinli teröristler Olimpiyat Köyünü basmış, iki İsrailli atleti öldürmüş, dokuzunu da rehin almışlardı. Olayı takiben Münih Havaalanında çıkan çatışmada beş terörist ve bir Batı Alman polisinin yanı sıra rehin alınan dokuz atlet hayatını kaybetmişti. Olimpiyatlar 24 saat için askıya alındıktan sonra yeniden başlamıştı.
Olaydan 40 yıl sonra Olimpiyat yetkilileri Londra’daki 2012 Olimpiyatları Açılış Töreninde katliamın yıl dönümünü anmayı reddedince, Amerikalı Yahudi asıllı jimnastikçi Aly Raisman katledilen İsrailli sporcuları, yer hareketlerini ‘Hava Nagila’ şarkısı ile gerçekleştirerek anmış ve altın madalya kazanmıştı.
3- Pittsburgh Steelers futbol takımı Yaşam Ağacı Sinagogu kurbanlarını andı
27 Ekim 2018’de Pittsburgh’daki Yaşam Ağacı Sinagogunda cumartesi duasına katılan 11 kişi antisemit bir terörist tarafından silahla öldürülmüştü. Saldırıdan bir gün sonra Steelers Futbol Takımı kurbanların anısına saygı duruşunda bulundu. Bir yıl sonra bu anmayı tekrarladılar ve takım logolarına Davud’un yıldızını ilave ederek ‘Nefretten daha güçlü’ ifadesini eklediler. Takım, saldırının kurbanlarına 70 bin dolar bağışta bulunurken, Steelers Başkanı Art Rooney II, takımın Twitter hesabından dokunaklı bir dayanışma mesajı paylaştı. Aynı şekilde Pittsburgh Penguins Hokey takımı nefret ve ırkçılığın ne Pittsburgh’da ne de dünyanın hiçbir yerinde bulunmaması gerektiğinin altını çizdi. Pittsburgh Pirates beysbol takımı da aynı duyguları paylaştığını “Kurbanların anısı dünyamızda nefretin hiçbir yerinin olmadığının hatırlatıcısı olacaktır” ifadeleriyle belirtti.
4- İngiliz futbol takımı Chelsea, antisemitizm hakkında eğitim vermek için kampanya başlattı
1970’lerden bu yana birinci ligde yer alan Londra takımı Chelsea, taraftarlarının bazılarının antisemitizm söylemleri ile savaşı sürdürüyor. 2018 yılının ocak ayında Chelsea ‘Antisemitizme hayır!’ kampanyası başlattı. Kampanya takımın oyuncularıyla çalışanlarının yanı sıra taraftarlarda ve geniş toplumda farkındalık yaratmayı, onları antisemitizm konusunda eğitmeyi içeriyor. 2020 yılının 27 Ocak’ında, Uluslararası Holokost Kurbanlarını Anma Günü münasebetiyle kulüp, Auschwitz’de hayatlarını kaybeden iki futbolcu -Julius Hirsch ve Arpad Weisz’in- anısına diktikleri duvarın açılışını gerçekleştirdi. Büyükannesi 1939’da Nazilerden kaçan İsrailli sanatçı Solomon Souza’nın eseri futbol sezonunun bitimine kadar stadyumda yer aldı. Chelsea, Uluslararası Holokost Anma İttifakının (IHRA) antisemitizm tanımını kabul ettiğini açıklayarak spor dünyasında bu adımı atan ilk takım oldu.
5- Eski NBA oyuncusu Ray Allen’ın tutkusu Holokost hakkında eğitim vermek
On kez NBA yıldızı seçilen Ray Allen, 1998 yılında Milwaukee Bucks takımının sahibi Herb Kohl ile ABD Holokost Anma müzesini ziyaret etmişti. Bu ziyaret onu o denli etkilemişti ki Washington’a gittikleri her sefer takım arkadaşlarının kendisiyle birlikte müzeyi ziyaret etmelerini teşvik etmişti. Seattle Supersonics ve ardından Boston Celtics’e transfer olduğunda da bu geleneği devam ettirdi. Allen’ın müzeyi ziyaretleri ve orada aldığı eğitim sonradan bir projeye dönüştü.
ABD eski Başkanı Barack Obama, 2016’da Allen’ı ABD Holokost Anma konseyine atadı. Allen, “Bulunduğum mevkiden dolayı onur duyuyorum ve Holokost’tan öğrenmemiz gereken dersleri, mesajları paylaşmaya devam ediyorum. İnsanların önyargılardan sıyrılmasını, birbirlerine, ırklarına, dinlerine, tüm ayrılıklarına bakmaksızın ailedenmişçesine davranmalarını arzu ediyorum” açıklamasında bulundu.
30 Nisan 2017’de Auschwitz’i de ziyaret eden Allen ziyaretinin nedenini ve deneyimlerini insanlarla paylaşarak onları eğitmeyi amaçlıyor.
6- 1930’ların beysbol oyuncusu Hank Greenberg’in nefret söylemine karşı zaferi
1931 yılında İllinois beysbol sahasında Hank Greenberg karşı takımın oyuncusunun antisemit hakaretlerine maruz kalmıştı. Greenberg, halk tarafından da yankılanan kızgın, azgın tacizlere dayanamayacak hale gelince karşı takım oyuncusuna diklendi. Polis tarafından koruma amacıyla alandan uzaklaştırıldı. 1980 yılında Amerikan Yahudi Komitesinin sözlü tarih projesine konuşan Greenberg, “Nereye gitsem, her yerde küfür eden kişiler, seyircilerle karşılaşıyordum. Eğer iyi günümdeysem aldırış etmiyordum ama kötü günümdeysem dayanamaz hale geliyor, kıpkırmızı oluyordum” diyordu.
1935 yılında Detroit Tigers için oynarken, karşı takım Chicago Cubs taraftarları Yahudiliği ile ilgili küfürler etti. Hakem, oyuncuların durmasını işaret etmiş ve Cubs taraftarlarının, oturdukları tribünü boşaltmalarını talep etmişti. Olaydan birkaç hafta sonra da beysbol yetkilileri üç Cub oyuncusuna ağza alınmaz kelimeler kullanmalarından ötürü para cezası kesmişlerdi. Greenberg 1947’de emekli olduğunda Yahudilerin Amerikan yaşantısının ana akımında yer alışının bir sembolü olmuştu. “Her kazandığım sayı Hitler’e karşı kazanmış olduğum zaferdi adeta” diyordu.
Tüm spor yaşantısı boyunca antisemit hakaretlere uğradığından Hank Greenberg 20. yüzyılın ilk siyahi Amerikan birinci lig beysbol oyuncusu Jackie Robinson ile sıkı dayanışma içine girdi, ona destek oldu. Sosyal adaletin ateşli savunucusu oldu. Yıllar içinde Greenberg ile Robinson sıkı dost oldular.
7- Futbol takımı FC Bayern Münih’in Alman-Yahudi ilişkilerinin tazelenmesi için çalışması
Hitler iktidara geldiğinde, dönemin en güçlü Alman takımı ve dünyanın en büyük kulüplerinden biri olan FC Bayern Münih, başkanı ve koçu Yahudi olduğu gerekçesiyle kınanmıştı. Başkan Kurt Landauer ve baş antrenör istifaya zorlanmıştı. Landauer 1938’de Dachau Toplama Kampında esir edilmiş ancak I. Dünya Savaşı’nda madalya almış bir Alman askeri olduğundan serbest bırakılmış ve ardından İsviçre’ye kaçmıştı.
2018’de Alman-Yahudi ilişkilerini geliştirmek amacıyla AJC ve FC Bayern ortak bir çalışmayla New York’ta Kurt Landauer hakkında ‘Futbol için Bir Hayat/ A Life for Football’ adlı bir film yaptılar. Filmin yanı sıra II. Dünya Savaşı sonrası Alman-Yahudi ilişkilerini geliştirmek ve antisemitizm ile savaşmak ile ilgili bir paneli de düzenlediler. Yakın zamanda ise FC Bayern oyuncusu Leon Goretzka, Dachau Kampını ziyaret etti ve o günden dört fotoğraf paylaşarak altına ‘Asla Dachau’yu Unutma’ yazısını ekledi.
8- Halle spor kulüpleri antisemitizm, ırkçılık ve şiddet karşısında birlik oldu
Almanya’da 9 Ekim 2019’da Yom Kipur günü dua edenlerin bulunduğu Halle Sinagogu, kafasında canlı yayın yapan kamerasıyla, elinde ağır silah taşıyan bir teröristin saldırısına uğradı.
Kilitli kapı sayesinde engellenen cani dışarda iki kişiyi öldürürken, iki kişiyi de yaraladı. Halle saldırganı 35 dakikalık bir videoda, yaşattığı kargaşada, etrafa ateş saçarken dile getirdiği nefret dolu söylemlerle dikkat çekti. Aşırı sağcı saldırgan söylemlerinde Holokost’u inkâr etti, feministleri ve göçmenleri kınadı ve “Tüm problemlerin kökünde Yahudiler var” dedi.
Sinagog saldırısının ardından şehirdeki dört büyük spor kulübü bir araya gelerek dayanışma ve kararlılık kampanyası başlattılar. Saale Bulls (buz hokeyi), Gisa Lions SW (kadın basketbol takımı), Wildcats (kadın hentbol takımı) ve Hallescher FC (futbol takımı) şiddete, ırkçılığa ve antisemitizme karşı bir çağrı olarak ‘Antisemitizme, ırkçılığa, şiddete karşı birlikteyiz’ pankartları açarak yürüdüler. Kurbanların ailelerine ulaştırmak üzere bir fon oluşturdular.
9- Holokost kurtulanı Alfred Nakache 1948 Olimpiyatlarında yarıştı
Cezayir, Constantine’de 1915 yılında doğan, Artem lakaplı yüzücü Alfred Nakache, 1936 yılında Berlin Olimpiyatlarında, Hitler önünde, svastikaların altında, 4x200 metrede Fransa için yarışarak, bronz madalyayı sadece 6 saniye ile kaçırıp dördüncü olmuştu. Takım madalya kazanamadı ama beşinci olan ev sahibi Alman takımını geçmiş oldu. 1936 ile 1943 arasında Nakache, Fransa’da altı kez 100 metre serbest stilde, dört kez 200 metre serbestte ve dört kez kurbağalamada, bunun yanı sıra da çoğu ulusal rekorlar olan çeşitli yüzme müsabakalarını kazandı.
1942’de Nakache Yahudi direniş ağlarına yaklaşarak, onlara adam toplamada yardımcı oldu. Cezayirli bir Yahudi olarak Fransız vatandaşlığını kaybederek yarışlardan men edildi.
Vichy hükümeti zamanı “Fransız sularını kiriyle çamura çevirir” gerekçesiyle çalışması veya yarışması yasaklandı. Bazı gazeteciler Yahudi olduğu için Nakache’nin hiçbir Avrupa unvanı edinemeyeceğini yazdı. Medya Nakache için ikiye bölünmüştü. Bazıları yüzmesini ve kırdığı rekorların kabul edilmesi gerektiğini savunurken, bir kısmı da Yahudi olduğu için ulusal yarışmalara alınmaması gerektiğini savunuyordu. Böylesi hilelerle ve kurallarla uzaklaştırılmak istenen Nakache’ye destek olan bazı Fransız yüzücüler, ulusal yarışmalara katılmama kararı aldı. Ancak Almanların baskısıyla Fransız Yüzme Federasyonu Nakache’nin 1943’teki ulusal şampiyonalara girmesini yasakladı.
1943’te Gestapo Nakache, eşi ve iki yaşındaki kızını tutuklayarak Auschwitz’e yolladı. Kızı ve karısı Auschwitz’de hayatını kaybetti. Nakache ‘Auschwitz’in yüzücüsü’ olarak anıldı zira kampın su tanklarında yüzmeyi beceriyordu. Savaşın sonlarına doğru Buchenwald’a transfer edildi. Nakache kurtulmakla kalmadı, yüzmeye devam etme kararı da aldı. Müttefikler tarafından kurtarıldığında, 42 kiloydu ve kampta hayatta kalabilen 47 kişiden biriydi.
Buchenwald’ın kurtarılışından kısa bir süre sonra Fransız takımının bir üyesi oldu ve 3x100 metrede dünya rekoru kırdı. Aynı yıl kelebek stilinde ve 4x100 metrede Fransa ulusal şampiyonu oldu. Toplama kamplarından kurtulup Olimpiyatlarda yarışan iki Yahudi’den biriydi.
Kaynak: ajc.org, 23 Temmuz 2021
Derleyen: Eti Varon
