Piyasada 15 dolara satılan fenofibrat 15 ağır hastanın 14’ünün bir haftadan az bir zamanda oksijen desteğine ihtiyacının kalmamasını sağladı.
Fenofibrat içeren TriCor adındaki ilacı ağır şekilde COVID geçiren 15 hasta üzerinde deneyen Kudüs’teki İbrani Üniversitesi araştırmacıları, olumlu sonuçları Research Square sitesinde yayınladı. Fenofibrat FDA tarafından onaylı olmakla beraber kolesterol hastalarının hücrelerindeki fazla yağı azaltmak için ağızdan kullandığı bir ilaç.
Araştırmacı ekibin başında bulunan İbrani Üniversitesi Profesörü Yaakov Nahmias, çalışmalarını Barzilai Tıp Merkezi ve Abbott Laboratuvarı ile iş birliği içinde gerçekleştirdi.
Zatürre belirtisi gösteren 15 hastanın hepsi oksijen desteğine bağlıydı. Öte yandan hastaların eş zamanlı olarak, şeker hastalığından obeziteye ve yüksek tansiyona kadar değişik hastalıkları bulunuyordu. Hastalara on gün boyunca günde 145mg fenofibrat verildi.
Nahmias’ın Jpost’a verdiği demece göre sonuçlar etkileyici. COVID-19 hastalığının kötüye gittiğinin işaretleri olan ilerleyen enflamasyon göstergelerinin hepsi 48 saat içinde düştü. 15 hastanın 14’ü bir hafta içinde oksijen desteğini bırakırken son hasta ise on gün sonra oksijen desteğinden çıktı.
İlacı almayan ve benzer özellikler gösteren ağır COVID hastalarında oksijen desteğinden bir hafta içinde ayrılanların oranı yalnızca yüzde 30’da kalıyor. Kısaca fenofibrat ağır COVID hastalarının tedavi süresini önemli ölçüde kısaltıyor. Nahmias’a göre hastalığı ağır seyredenlerde kötüleşme çok hızlı gerçekleşiyor ve 5-7 gün içinde sitokin fırtınası (hastalığa karşı bağışıklık sisteminin agresif bir şekilde savaşıp enflamasyon yaratması) baş gösteriyor. Bu hastaların iyileşebilmeleri için uzun haftalar gerekebiliyor. Nahmias, “Hastalara fenofibrat verildiğinde enflamasyonun çok kısa sürede indiğini gözlemledik. Sitokin fırtınası ise hiç gelişmedi. Oksijen desteğine ihtiyaç duymayan hastalar evde tedavi edilebilir” diyor.
Nahmias sözlerine şunları ekliyor: “28 günlük bir döneme bakıldığında bu hastaların ilacı versek de vermesek de hayatta kalacaklarını bekliyordum. Fakat asıl önemli olan bu hastaları ne kadar çabuk hastaneden yollayabildiğimiz ve ağır hastaları hafif hastalara çevirebilmemiz.”
Hastaneden çıkan hastalar, on gün daha evlerinde dinlendikten sonra yapılan testlerde ilaca bağlı istenmeyen durumlarla karşılaşılmadı.
Nahmias güvenli bulduğu fenofibratın 1975’te FDA tarafından uzun vadeli kullanım için onay aldığını, dahası pahalı olmadığını belirtiyor. İlacın günlük kullanımı 1,5 dolar. COVID hastaları için gereken on günlük tedavinin toplam maliyeti 15 dolar.
Nahmias salgın başladığından beri COVID-19 tedavisi için fenofibratın etkilerini araştırıyor. Klinik öncesi çalışmaları ve birkaç merkez ile yürütmüş olduğu araştırmalar ilacın etkinliğini destekledi.
Nahmias virüslerin çalışma prensiplerini şu sözlerle açıklıyor: “Virüsler parazittir. Kendi başlarına çoğalamazlar. İnsan hücresi içine girerek üreme makinelerini ele geçirirler.” Nahmias korona virüsünün akciğer hücrelerine girerek yağ yakımını engellediğini, bu yüzden hücre içinde aşırı derecede yağ birikmesiyle oluşan elverişli ortamda virüsün daha çok çoğalabildiğini gösterdi. Fenofibratın yağ birikimini engelleyeceğini söyleyen Nahmias aynı mantıkla COVID-19’un neden yüksek şeker ve yüksek kolesterolü olanlarda daha riskli olabileceğini belirtti.
Fenofibratın faz 3 denemeleri Güney Amerika, ABD ve İsrail’de, Nahmias önderliğinde devam ediyor. Deneye katılım konusunda başta endişeler olsa da Delta varyantının ortaya çıkmasıyla denek bulmakta sorun yaşanmıyor. Deneyin bu fazının iki aya kadar tamamlanması bekleniyor.
Bu esnada ilaç piyasada bulunduğu için tedavi için ilacı verip vermemek hastanın doktoruna bağlı. Nahmias fenofibrat ile COVID’e mucize tedaviyi bulmadıklarını ancak bu ilacın bugüne dek önerilen diğer ilaçlardan çok daha güvenli ve aksiyon mekanizması sayesinde varyant fark etmeksizin etkili olduğunun altını çiziyor.
