Eylül ayına girdik. Güneşli ve sıcak yaz günlerinden sonra hava yavaş yavaş serinlemeye başladı. Özellikle geceleri hissettiğim serinlik, hafif rüzgar bana iç karartıcı ve karanlık kış günlerini hatırlatmaya başladı. Sonbaharın hüznü üzerime çöktü. Yağmurlu bir hava gibiyim. Ancak yağmur damlacıkları benim göz yaşlarım. Kendimi yorgun hissediyorum. Tek isteğim bütün gün yorganın altında oturmak, abur cubur yemek ve düşünmek. Hatalarımı, pişmanlıklarımı, bugüne kadar verdiğim yanlış kararları... Sürekli mutsuzum. Kendimi zorlasam da bu sarmaldan çıkamıyorum.
Siz de sonbahar gelince böyle hissediyor musunuz? Birçoğumuz mevsim geçişlerinde özellikle sonbahar aylarında bu belirtileri yaşıyoruz. Bunun sebebi ‘mevsimsel depresyon’, beynimizin güneş ışığının azalmasına verdiği tepki. Mutluluk hormonu salgılamamıza ve uykumuzu düzenlememize yardımcı olan güneş ışığının azalması, kendimizi daha bitkin, yorgun ve mutsuz hissetmemize sebep olmakta. Toplumun yaklaşık yüzde 5’i mevsimsel depresyondan muzdarip. Özellikle kadınlar... Mevsimsel depresyon kadınlarda erkeklerden dört kat fazla görülmekte. Belirtileri depresyon belirtilerine benzese de aşağıdaki maddeler mevsimsel depresyonun belirgin özellikleri. Acaba mevsimsel depresyona girmiş olabilir miyiz? Gelin beraber bakalım.
Sizde de bu belirtiler varsa, bu belirtileri özellikle sonbahar aylarında yaşıyorsanız, mevsimsel depresyonda olabilirsiniz.
Kurtulmak için…
Peki mevsimsel depresyonu nasıl atlatacağız?
1. Hareket edin:
Güneş ışınları azalınca mutluluk hormonumuz da azalsa da hareket etmek vücudumuzda bu hormonu arttırıyor. Mümkünse açık havada yürüyüşe çıkmak, dans etmek, ip atlamak size iyi gelecek. Size ne keyif veriyorsa onu yapın. Unutmayın! Hareket doğal antidepresan.
2. Küçük hedefler belirleyin:
Mevsimsel depresyonun en belirgin özelliklerinden biri de bitkin hissetmemiz, hiçbir şey yapmaya halimizin olmaması. “Evimi nasıl temizleyeceğim? Yemekleri pişirmekle nasıl uğraşacağım? İşleri nasıl halledeceğim?” Bütün bu sorular kafamızda döner durur. Bu soruların sizi ele geçirmesine izin vermeyin. Evinizin sadece bir odasını temizleyin, sadece bir çeşit yemek yapın, işlerinizden sadece en acil olanını bitirin. Unutmayın her şeyi her zaman mükemmel yapmak zorunda değilsiniz. Ancak tamamen boş vermek kendinizi daha kötü hissettirecektir.
3. Çikolata ve karbonhidrat tüketiminizi kontrol edin:
Birçoğumuz kendimizi kötü hissettiğimizde çözümü çikolatada, cipste ararız. Amerikan filmlerinde klasik sahneler vardır ya... Kadın sevgilisinden ayrılır, ağlamaya başlar, buzluğu açar ve kutusundan dondurma yemeye başlar. Ancak o kadın orada dondurma yese de yemese de bir süre üzülecek ve sonra kendisini iyi hissedecek. Unutmayın! Hiçbir duygu sonsuza kadar sürmüyor. Biz o dondurmayı yesek de yemesek de güzel günler gelecek.
4. Olumsuz düşüncelerinizi fark edin:
Depresif hissettiğimiz zaman birçoğumuz negatif düşüncelerden oluşan bir sarmala gireriz. Çok başarısız, sevilmez, işe yaramaz olduğumuzu düşünürüz. Çevremizin davranışlarını negatif algılarız. Sanki herkes bize karşıymış gibi hissederiz. Bunun sebebi düşüncelerimiz. Eğer biz aklımızdan geçen olumsuz düşüncelerimizi fark edip; bunları sorgulayabilirsek kendimizi çok daha iyi hissedebiliriz. Olumsuz bir düşüncenizi fark edince kendinize şu soruları sorun:
“Bu düşünceye karşıt bir kanıtım var mı?”
“Acaba farklı bir şekilde düşünebilir miyim?”
Mesela yeni başladığınız iş yerinizde bir hata yaptınız ve patronunuz hatanızı fark edip size doğrusunu gösterdi. Özellikle depresyondayken olumsuz düşünmeye meyilli olan beynimiz ilk olarak “Kesin kovulacağım” düşüncesini üretecektir. Bu düşünceyi fark etmek önemli. Sonrasında düşüncenizi sorgulayın “Hata yapan diğer kişiler kovulmuyor, ben de tek bir hatadan dolayı kovulmam” şeklinde karşıt kanıt oluşturabilirsiniz. En sonunda “Patronum beni kovmak istemiyor, işi öğretmek istiyor” diye alternatif düşünce üretebilirsiniz.
Unutmayın düşüncelerimizi değiştirmek bizim elimizde.
5. Fototerapi uygulattırın:
Mevsimsel depresyonun önemi bir sebebi günışığını daha az görmek. Bu sebeple suni ışık kaynaklarıyla kişinin tedavi edildiği bu yöntem işe yarar tedavi seçenekleri arasında.
Eğer mevsimsel depresyonda olduğunuzu düşünüyorsanız yukarıdaki yöntemleri uygulamayı deneyebilirsiniz. Eğer tek başınıza uygulamakta zorluk çekiyorsanız, uygulayamıyorsanız mutlaka bir psikologdan veya psikiyatristten destek almayı unutmayın. Unutmayın ruh sağlığımız iyi olursa her şeyle baş edecek gücü buluruz.
