Portekiz, İkinci Dünya Savaşı sırasında binlerce insanı Nazilerden kurtarmaya yardım eden Portekizli konsolos Aristides de Sousa Mendes için ülkenin ulusal binasına (Pantheon) mezar taşı ekledi.
17. yüzyılda Lizbon’da inşa edilen Santa Engrácia Kilisesi 20. Yüzyılda ülkenin ulusal Pantheon’una çevrildi ve içine birçok ünlü Portekizli’nin mezar taşı eklendi.
Önde gelen Portekizli politikacılar ve sivil toplum liderleri Mendes’in anısına düzenlenen törene katıldılar.
Portekiz Parlamentosu Başkanı Eduardo Ferro Rodrigues törende yaptığı konuşmada, Sousa Mendes'in yaptığı yardımların Portekiz'e prestij kazandırdığını belirtti.
Rodrigues, ‘‘Kendilerinin ve ailelerinin güvenliğini başkalarını kurtarmak için riske eden insanlar nadirdir. Mendes de o insanlardan biriydi’’ dedi.
Portekiz'in en ünlü diplomatlarından Sousa Mendes, 1940'ta Fransa'nın Bordeaux kentinde konsolos olarak Naziler tarafından öldürülmekten korkan birçok kişiye vize verdiğinde, diktatör António Salazar da dahil olmak üzere Portekizli üst düzey yetkililere meydan okudu.
Holokost'tan kaçan Yahudiler, Mendes’in verdiği Portekiz vizeleri sayesinde hava ve deniz yoluyla Amerika Birleşik Devletleri'ne ve başka ülkelere gitmeyi başardı.
Portekiz Dünya Savaşı sırasında tarafsızlık ilkesini benimsediği için, belirli kategorilerdeki başvurlara vize veremiyordu. Ancak Sousa Mendes kendi inisiyatifiyle vize vermeye devam etti. Bu onun konsolosluk görevinden kovulmasına neden oldu. Mendes 1954’te yoksulluk içinde hayatını kaybetti.
1980'lerin sonuna kadar Portekiz'de tanınmayan Mendes, 2017 yılında Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa tarafından Portekiz'in en yüksek onuru olan Büyük Özgürlük Nişanı'na layık görüldü.
