2 Aralık Perşembe günü Türk Yahudi Toplumunu (TYT) temsilen Hahambaşı Rav İsak Haleva, TYT Eş Başkanı İshak İbrahimzadeh, Başkan Vekili Moris Levi, Ravlar Nafi Haleva ve Mendy Chitrik, bazı Hahambaşılık müşavirleri ile İzmir Yahudi Toplumundan üç temsilcinin oluşturduğu grup Gaziantep üzerinden Kilis’e gitti. O gün, iki yıl önce Gaziantep Sinagogundaki açılış törenini düzenlemiş olan Murat Nehmat’ın oluşturduğu, üç günlük Kilis-Gaziantep-Urfa turu gerçekleştiren grup da Kilis’teydi. Antakya Yahudi Toplumu Başkanı Şaul Cenudioğlu da açılışa katılanlar arasındaydı. Grubun öğle yemeğini yediği mekana gelen Kilis Valisi Recep Soytürk, hoş geldin dedikten sonra bir süre grup bireyleriyle sohbet etti.
Daha sonra Kilis’in eski mahallelerini ziyaret eden grup Canbolad Paşa Camii başta olmak üzere birkaç restore edilmiş camiyi ziyaret ettikten sonra eski Yahudi Mahallesinden geçerek restore edilen Kilis Sinagoguna ulaştı. Kapısında Türkçe, Arapça ve İngilizce sinagogun tarihçesini anlatan bir tabela yer alan, 18. yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı düşünülen sinagog, Yahudilerin Kilis’te yaşadıkları 1970’li yıllara dek hizmet verdi.
Sağdaki bina yıkık ve harabe durumdayken merdivenle çıkılan soldaki ikinci bina inşaa ediliyor ve son Yahudi şehri terk edene dek sinagog görevi görüyor. Yapılan son çalışmalarda iki sinagog binası ayrı ayrı restore ediliyor. İşlevleri tam bilinmese de etraftaki tüm binaların restore edilmiş olduklarını gördük. Daha önce tanışma olanağı bulduğumuz, çalışmaların restoratör mimarı Sıdıka Bebekoğlu Hanımefendi ile de karşılaşma imkanını buluyoruz. Önceki karşılaşmamızda kendisinden İzzet Keribar’ın çektiği fotoğraflar eşliğinde Müze bünyesinde bir sunum yapmasını önermiştik. Ancak bu etkinliği gerçekleştiremedik.
Büyük Sinagog binasında Hazan Selim Bihar’ın okuduğu Minha ve Arvit dualarının ardından Cumhurbaşkanı ve ülkemiz için Anoten duası okundu. Daha sonra bahçede hanukiya’nın beş mumu yakıldı. Tüm ziyaret boyunca Kilis Baro Başkanı Avukat Hayri Muammer Fazlıağaoğlu gerçek bir evsahipliği örneği gösterdi.
Selim Bihar
Tüm katılanlar Kilis Sinagogunun mimari yapısına hayran olduklarını da söylemek gerekir.
