•Çoğumuzu aynı hevesle ekran karşısına oturtmayı başarması bir yana, birçok dokunulması adetten olmayan konuyu gündemimize (en çok da sosyal medyanın gündemine) getirdiği için önemli bir dizi, “Kulüp”. Birinci sezonunun ilk altı bölümü Ladino dilini duyurması, İstanbul´da yaşayan bir Yahudi ailenin hayatını, ritüellerini yansıtmasıyla öne çıkmıştı. Yeni yayına giren son dört bölümüyle de 6-7 Eylül Olayları´ndan söz ettirir oldu. Böyle bir durumda hemen devreye giren popüler olan her şeyi küçümseme korosu “Yeni mi öğreniyorsunuz?” diye bu heyecanı hor görse de Varlık Vergisi ve 6-7 Eylül Olayları´na dair kitapların birkaç gün içinde hızla dolaşıma girmesinden de anlaşılacağı gibi böyle bir konunun bir dizide işlenmesi hiç hafife alınacak bir şey değildir. Ayrıca yeni öğrenilmesi hiç öğrenilmemesinden iyidir. ASU MARO - MİLLİYET
Bu Haftanın “Takılanlar”ı
2022 İsrail’i Ortadoğu'da üstün niteliksel askeri güçtür. Dimona depolarında yığılı hazır bombalara sahip tek nükleer ülke olan İsrail bölgede F-35 uçakları olan yegane yönetimdir. ABD tarafından şımartılıyor. Çin ve Rusya ile anlaşıyor. Üstün ekonomisi ile övünüyor. Ne var ki bunların hepsine sahip olmasına rağmen daha önemli ve daha derin olan bazı şeylerden yoksun: Selamet, güvenlik, emniyet ve ruhsal istikrar.
Bu durum yeni tip koronavirüse (Kovid-19) ve varyantlarına benziyor. Güvenliği tehdit eden bir virüsü yatıştırdıktan sonra çok geçmeden yeni bir varyantla karşılaşılıyor. İsrail’deki akıllı kişilerin uyarıda bulunduğu şey de tam olarak bu. Bu kişiler sürekli en büyük tehlikenin Filistin sorununa gerçek ve kökten bir çözüm bulamamak olduğunu söylüyorlar. Daha derin olan mesele şu ki İsrail'de deliler hükmederken akıllı kişiler dar sınırlarda yaşıyor. Akıllı kişilerin söylediklerine ve uyarılarına kulak asan yok.
Nebil Amr
Tel Aviv yönetimi, İran'ın Suriye'deki faaliyetleriyle bağlantılı noktalara daha fazla saldırı düzenlemesinin, İran'ın silah ve mühimmat sevkiyatlarını aksatmada ve Suriye topraklarındaki silah artışını engellemede başarılı olabileceğine inanıyor.
İsrail ordusunun yaptığı yıllık değerlendirme toplantısında, Suriye'de onlarca, Lübnan'da üç, Akdeniz ile Kızıldeniz'de ise yüzden fazla noktanın vurulduğu doğrulandı.
Amerikan medyasında yer alan haberlerde, İran'a ait hedefleri vurma hazırlıklarının bir parçası olarak, İsrail'in Joe Biden yönetimiyle satın almak için sözleşme imzaladığı iki yakıt ikmal uçağının tesliminin hızlandırılması için talepte bulunduğu aktarıldı.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ın İsrail uçaklarının yakıt ikmali için üslerine inmesine izin vermeyi reddettiği yönündeki haberler ışığında düşünüldüğünde, İsrail'in İran nükleer tesislerine hava saldırısı başlatmaya karar vermesi durumunda ABD'den alınacak yakıt ikmal uçaklarının İsrail ordusu için bu ihtiyacı karşılayan çok önemli bir faktör olduğu ortaya çıkıyor.
İsrail Genelkurmay Başkanı, ülkesinin İran'la bağlantılı mevkileri veya Suriye'deki müttefik kuvvetlerinin bölgelerini hedef almaya yönelik çabaların, İran'dan Suriye ve Lübnan'a silah, mühimmat ve savaş ekipmanı transferinin seviyesini düşürmeye büyük katkı sağladığına inanıyor.
İsrail, 2021'de onlarca hava saldırısı düzenledi. İsrail saldırıları 2020'ye göre artış gösterirken, 2019'daki saldırı sayısını neredeyse ikiye katladı.
Tel Aviv yönetimi, İran'ın nükleer reaktörlerine sınırlı bir saldırının programı geçici olarak bozabileceğini düşünürken, bunun aynı zamanda ters bir etki yaparak, İran'dan, Gazze'de Hamas ve İslami Cihad'dan, Lübnan ve Suriye'de Hizbullah'tan, Irak Halk Seferberlik Güçleri ile Irak ve Suriye'deki onlarca silahlı Şii müttefik grup ve güçlerden balistik füzelerle doğrudan yanıt verilmesinden endişe duyuyor.
İsrail tüm bunların yanı sıra ABD ve bölgedeki müttefiklerinin çıkarlarının, Hürmüz Boğazı'nda İran Devrim Muhafızları tarafından ve Bab'ul Mendep Boğazı'nda ise Yemen'deki Husiler tarafından hedef alınmasından çekiniyor.
İhsan Fakih
1941 yılında, Avrupa kan, barut ve yakılan insan eti kokarken Türkiye’nin “25. Saat”ine giren Bulgaristan sınırı Edirne’de Yahudi aileler yaşıyordu.
Ayın on dördü, Yahudi güzeli Fortüne Shoef’i yıkanırken gördü mü bilinmez. Ama kısmeti adına çakılı Fortüne, on dördüncü baharında, sevdiği Müslüman Türkle evinden kaçtı, evlenebilmek için din değiştirip İslamiyete geçti ve Edirne’yi terk edip kayıplara karıştı.
1949 yılında, Shoef ailesi yeni kurulan İsrail’e göç ederken ne onlar Fortüne’yi arayıp sordular ne de Fortüne onları.
2005 yılında İsrail’de Fortüne’nin üç ablası, erkek kardeşi ve çocukları geleneksel bir cuma akşamı yemeğinde bir araya geldiler. Abla İda’nın oğlu İshak Roditi, yemek sırasında annesine, kardeşi Fortüne sağsa ve bulunursa görüşmek ister miydi, diye sordu.
“Evet, en büyük arzum ona kavuşmak” cevabını alınca kolları sıvadı İshak.
Önce Ladino Komünita internet sitesi üyelerine Edirne’de Shoef ailesini tanıyan olup olmadığını sordu. Cevap ABD’den geldi. Edirne’den göçen Dan Bayer, hem aileyi biliyor hem de Fortüne’nin Müslüman bir Türkle kaçtığını hatırlıyordu. İsrail’deki Türkiye Yahudileri Birliği’nden Selim Amado, İshak Roditi’ye, annesi İda’nın Türk nüfus kaydı suretiyle Ankara’daki Nüfus Genel Müdürlüğü’ne başvurmasını ve Fortüne’nin izini aynı kütükte yazılı kardeşler arasında aramasını önerdi.
Resmi cevap birkaç ay sonra geldi. Kütükte yazılı kardeşler arasında bir “Melahat” çıkınca Fortüne’nin Melahat adını aldığı anlaşıldı. Fortüne Melahat’ın çocukları arasından, kızı İnci’nin İzmir’deki adresine ulaşıldı. İnci’nin, anneannesi Perla’nın adını Türkçe taşıdığından haberi var mıydı, bilinmez...
Mine G. Kırıkkanat
https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/mine-g-kirikkanat/fortune-melahat-1898726
Türkiye’deki Kulüp adlı dizinin bize göstermiş olduğu da sanki Foucault’nun bakışına benzer bir şekilde, karanlıktaki gerçeği göstermekte değil midir? Dizinin sonuna gelindiğinde, senaryo, duygularda saklı kalan bir gerçeği göstermektedir: Mumlar ışığında sofranın kurulduğu gece kulübünde dostların sofrası beraberliğin ebediliğine dokunmaktadır. Bir “eğlence sektörü” cemaatinin; düşmanlıkları, dostlukları dışarıdan gelmekte olan tehdide, aynı kaderi paylaşarak karşı durduklarının altını çizmektedir. 1955 yılının 6 Eylül günü Cadde-i Kebire’deki “EOKA’ya karşıtı” söylemlerle örgütlenmiş kalabalık, kurulu bir gerçeğin içinden geçen çılgınlık içinde komşularına saldırmıştır. Önceden hazırlanmış kaldırımlardan sökülen bir kaldırım taşıyla dükkanların camları kırılmaya başladığı gibi, sopalar insanları yere yıkmakta ve yok etmektedir. Hezeyan ve delilik bir kalabalıkta vücut bulmaktadır. Kötüler, çıkarcılar, mallara çökmeye çalışanlar, iyiler, saklanan dini gerçekler açığa çıkmakta ve ateşi ve ölümü çağırmaktadır.
Zeynep Günay Tan ve Seren Yüce’nin yönettiği Kulüp adlı Netflix dizisinin ikinci bölümünde, iki kadın yapımcı bize dizideki renkli sahneleri birdenbire siyah beyaza çevirerek, kurgunun içindeki gerçeğin fotoğraflarını görselliğin akışına yerleştirmektedir. “1955’in gerçeği” karanlığın rengiyle aydınlığın renklerini yan yana getirmektedir. Dönemin arşivi kurgunun içinden geçmektedir. Arşiv nedir ki? Tutulanların kumandasındaki arda kalanlardan başka ne olacaktır ki? Ama kurgunun gerçekle karışması, tam da bu anlamda kendisini göstermektedir. Acaba, kurgunun içinden geçen gerçeği sosyal bilim tarih kitaplarında veya makalelerinde olandan çok daha kuvvetli ve popüler bir şekilde hayata geçirmenin yolu zaten gerçeğe benzeyen kurgunun gerçeğin ta kendisi olmasında yatmasın?
Ali Akay
https://t24.com.tr/yazarlar/ali-akay/kulup-gercek-karanlikta-mi-saklanmakta,33769
Çoğumuzu aynı hevesle ekran karşısına oturtmayı başarması bir yana, birçok dokunulması adetten olmayan konuyu gündemimize (en çok da sosyal medyanın gündemine) getirdiği için önemli bir dizi, “Kulüp”. Birinci sezonunun ilk altı bölümü Ladino dilini duyurması, İstanbul’da yaşayan bir Yahudi ailenin hayatını, ritüellerini yansıtmasıyla öne çıkmıştı. Yeni yayına giren son dört bölümüyle de 6-7 Eylül Olayları’ndan söz ettirir oldu. Böyle bir durumda hemen devreye giren popüler olan her şeyi küçümseme korosu “Yeni mi öğreniyorsunuz?” diye bu heyecanı hor görse de Varlık Vergisi ve 6-7 Eylül Olayları’na dair kitapların birkaç gün içinde hızla dolaşıma girmesinden de anlaşılacağı gibi böyle bir konunun bir dizide işlenmesi hiç hafife alınacak bir şey değildir. Ayrıca yeni öğrenilmesi hiç öğrenilmemesinden iyidir.
Asu Maro
https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/asu-maro/gormezden-geldiklerimizle-tanismak-6677727
Takılan tweetler
Asırlar boyu dostluğun, kardeşliğin ve hoşgörünün kenti olan Bodrum'da bulunan Yahudi cemaatine ait Musevi mezarlığında gerçekleştirdiğimiz çalışmalarla mezarlığı yeni bir görünüme kavuşturduk.
https://twitter.com/BodrumBel/status/1478375937456672775
“Kulüp” tarihimizin kara lekelerini daha geniş bir topluluğun konuşmasını sağladığı için de önemli ve değerli bir dizi oldu. Varlık Vergisi ve 6-7 Eylül 1955 ile hesaplaşmadan, helalleşmek mümkün değil.
#kulüp #Netflix
https://twitter.com/yektakopan/status/1479668068695556098
İsrail; sınır komşuları Mısır ve Ürdün ile barışı sağlamıştı; ancak Suriye ile ‘barışa en çok yaklaştığı dönemde’ başbakan Yitzhak Rabin, suikastle öldürüldü. Baba Hafız Esad’ın pek de yanaşmadığı süreci, oğul Beşar Esad da devam ettir(e)meyecektir.
Sonuç? Golan, hâlâ, İsrail’de!
İsrail, ‘güven temelli diplomasi’de ikna edildiğinde, yarım asır savaştığı komşularıyla da barışı sağlamıştır. 1979’ta Mısır’ın; 1994’te Ürdün’ün barışa ikna ettiği İsrail’i, Suriye’nin de ikna etmesi işten bile değildi; ancak Esad’lar, Rabin-Barak kadar istekli olmamıştır.
Yukarıda, dergi kapağındaki fotoğrafta, o ‘sonraki el sıkışması’, Suriye ile değil; Körfez ülkeleriyle gerçekleşecektir. İsrail-Suriye ilişkileri, diplomasinin bir sanat, bir ip cambazlığı ve fırsatları değerlendirme süreci olduğunu da kanıtlıyor.
Keşke, Esad’lar anlayabilseydi..
https://twitter.com/remzzicetin/status/1478454036290588674
İsrail'in en seçkin tartışma platformlarından olan ve yıllarca ülkedeki demokratik/politik eğilimleri gözleyen @IDIisrael anketine göre:
-İsrailliler'in yüzde 57'si öyle bir lider olsun ki tek başına karar alsın. Meclis ve kamuoyunu dikkate almasın diyormuş.
https://twitter.com/gcinkara/status/1479035860142206977
Türkiye'de kendisini sol/sol-liberal kamplarda konumlandıran kişilerin de okuması gereken bir yazı.
İsrail'de solun Filistinlilerle Barış Süreci'nde izledikleri politik stratejinin ve söylemin bugün ilgili partiler tarafından tamamen terk edildiğini ifade ediyor.
Solun İsrail'e dönük mantıklı ve işler teşhisleri olduğunu fakat tedavi yönteminin oldukça hatalı olduğu benzetmesi ilgi çekici.
İsrail Solu'nun Elitist/Elit Yönetimi gibi kendisini olumsuzlayıcı ve suçlayıcı ifadelerden kurtarması hak temelli bir liberalizmle mümkün olduğunun altı çiziliyor.
Eski Sol'un öldüğü berrak bir şekilde ifade edilmiş.
Bu sebeple Sol'un partiküler veya bir gruba özgü odak siyasetinin genel seçmen kitlesinde karşılığı olmadığı ifade ediliyor.
https://twitter.com/gcinkara/status/1478623566556024834
7 sene önce bugün Fransa’da islami ve antisemit terör saldirisi sonucu 4 kisi hayatini kaybetti. Hyper Cacher’de ölenleri aniyorum. 🕯
https://twitter.com/devpinar/status/1480111041015123974
Bu ülkede yaşayıp da 6-7 Eylül olaylarından, Varlık Vergisi'nden neredeyse bihaber olmak o kadar acayip ve ayıp geliyor ki bana... Bir diziyle konuşulmasına kızıyorum -bu da normal olmayabilir tabii ama- galiba. Yine de iyi ki Kulüp çekilmiş de böyle konuşuluyor diyorum:(
Oysa birazcık baktınız mı yakın geçmişe her şey oralarda, buralarda... Apartman hikâyelerine baktıkça sıkça görürüm ben mesela
6-7 EYLÜL VE VARLIK VERGİSİ İLE KADERİ DEĞİŞENLER…
https://www.herumutortakarar.com/yazi/6-7-eylul-ve-varlik-vergisi-ile-kaderi-degisenler/
BAZLAMACI APARTMANI
https://www.herumutortakarar.com/bazlamaci-apartmani/
TAKSİM PALAS APARTMANI
https://www.herumutortakarar.com/taksim-palas-apartmani/
https://twitter.com/nilayornek/status/1480187199480082433
Aseo’s home… #KulupNetflix #theclubnetflix
https://twitter.com/geodem2000/status/1480141036496248833
Türkiye'de ismi küçük bir çevrede bilinse de, ABD Yahudi toplumunda özellikle teoloji alanında çalışan akademisyenlerce çok iyi tanınır.
Kimden mi bahsediyorum?
Isaac Jerusalmi (1928-2018).
Kuzguncuklu.
Yüksel Lisans çalışmasına belki de PhD tezine konu olabilir.
https://twitter.com/gcinkara/status/1480243840246333440
Selanik'e özgü geleneksel Yahudi kıyafeti ile Laurette Ben Rubi. Rivayete göre kıyafetin kumaşı Bursa'dan.
https://twitter.com/DritaEsadi2/status/1479844531868770304
Ağa Takılanlar Öneriyor
Gwen Strauss'un büyük halası, 1945'te bir Nazi kampından kaçan dokuz direnişçi kadınına önderlik ettiğini anlattığında, Gwen daha fazla bilgi edinmek için kadınların ayak izini sürmüş ve onların cesaretinin 75 yıl sonra tanınmasını sağlayacak bir yola koyulmuştu.
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-59858524
Netflix'in orijinal dizisi "Kulüp" Türkiye'de toplumsal bir tartışmanın da fitilini ateşledi. Dizide işlenen 6-7 Eylül olaylarının ardından Yahudi asıllı Şalom Genel Yayın Yönetmeni İvo Molinas Twitter'dan bir mesaj paylaştı. Molinas'ın paylaşımı tartışma çıkardı.
https://odatv4.com/guncel/kulup-izleyenler-tartisiyor-izmir-i-kim-yakti-226085
https://kronos34.news/tr/senin-olan-benim-olsun-kulupun-2-sezonda-anlatamadigi-gercekler/
https://www.politikyol.com/gercek-ile-masal-yer-degistirdiginde/
Türkiye ve İsrail’den sanatçı, yazar, tasarımcı ve yayıncıların imzasıyla geçen Ekim ayında basılan çok dilli ve renkli ‘Bana Hikâyeni Anlat’ kitabı, kabına sığmadı. Kitaptan yola çıkan açık hava sergisi, dijital olanaklarıyla 10 – 31 Ocak arası Şişli sokaklarında.
“Çocukluk anıları, ne denli sıcak veya acımtrak olursa olsunlar ev ve kültürü temsil eden son derece kudretli temsil biçimleridir. Onlar, kişiliğimiz ve geleceğimizi biçimlendirir. Her ne kadar, son derece ayrıştırıcı bir dünyada da yaşıyor olsak, ortada paylaşılabilen ve temeli çocukluk anılarına dayalı bir içgüdü vardır. Bu, insanları birbiriyle bağdaştıran, nedeni anlaşılmayan bir hissiyattır.”
https://www.gazeteduvar.com.tr/cocuklugun-hikayeleri-insanlari-gezintiye-cikariyor-makale-1548447
https://odatv4.com/makale/yoksa-israil-de-barisi-z-kusagi-mi-saglayacak-226120
