Purim’den hemen önceki gün tuttuğumuz orucun neden Ester Orucu ismiyle adlandırıldığı hakkında bulabileceğimiz farklı yorumlardan biri, R. Menachem Mendel Schneerson’a ait.
O zamanlarda Purim’den, yani Yahudilere karşı planlanan soykırım için harekete geçilecek günden bir gün önceki orucu, sadece Ester tutabilirdi. Halkın geri kalanı mutlaka Tanrı’nın Yardımını dilemek için oruç tutmak isteyebilirdi, ancak kendilerini Aman’ın hain, nefret dolu ve güçlü ordularına karşı savunmak için her türlü kuvvet ve dayanıklılığa ihtiyaçları olduğu için buna izin verilemezdi. Sarayda oturan Ester, o an için korkacak hiçbir şeyi olmayan tek kişiydi ve bu nedenle oruç tutmasına izin verilebilirdi. Bu orucu ilk defa tutan tek kişi o olduğu için bu oruca onun adını verilir.
Ester orucunun tutulduğu gün 13 Adar, 1990 yılından beri ek bir amaca daha hizmet ediyor. ICAR /Uluslararası Aguna Hakları Koalisyonu, Aguna durumuna düşen kadınların içinde bulunduğu zor ve çaresiz durum hakkında halkı bilinçlendirmek ve bu sorunu çözmek üzere harekete geçmek için 13 Adar’ı Aguna Günü olarak ilan etti. Aguna, kocasının savaş veya yurtdışı seyahati sonucu sağ olup olmadığının hiçbir sekilde belirlenememesi, fiziksel ya da ruhsal bilincinin yerinde olmamasından dolayı get vermemesi, karısına get verip onu serbest bırakmak istememesi ve benzeri sebeplerle kocasından boşanma belgesi/get alamamış, bu şekilde istemediği bir evliliğin içinde zincirlenip hapsolup kalmış, başka birisiyle yeni bir hayata başlayamayan kadın anlamına geliyor. Aguna Günü olarak Ester Orucu gününün seçilmesinin sebebi ise, Aguna ile Ester’in ıstırap ve kurtuluşlarının özdeşleşmesi olarak belirtiliyor.
Dr.Rachel Levmore Ester- Aguna bağlantısını şöyle açıklıyor:
“Megilat Ester'de anlatılan hikâyede Ester ile Kral Ahaşveroş için yeni bir kraliçe bulmak amacıyla fikri sorulmadan kraliyet sarayına alınan birçok güzel kadından biri olarak tanışıyoruz. Kralın onu seçmesi sonucu Ester iradesi dışında onunla evlenir. Kral Ahaşveroş, Ester'i taçlandırır ve onu kraliçesi yapar. Ester'in sıkıntısı, kraliçe olarak taç giymiş olmasına rağmen, gerçek kimliğini ve etnik kökenini ifşa etme korkusuyla, açık vermemek için sürekli konuşmalarına, kelimelerine ve hareketlerine dikkat ederek diken üstünde yaşamak zorunda olmasıdır.
Bununla birlikte, kendi ulusunu kurtarmanın bir yolunu bulabilmek için amcası Mordehay’ın çağrısına kulak verir ve harekete geçer. Kendi hayatını tehlikeye atarak çağrılmadan kralın yanında gitmeden önce Mordehay’a tüm Yahudileri onun için oruç tutmaları için toplamasını söyler. Liderliği büyük bir kişisel bedelle – hatta hayatı pahasına – kabul eder, ancak kurtuluşun herkesin birlikte harekete geçmesiyle sağlanacağının da farkındadır. Halkın gücünün, halkın birliğinde yattığını bilir. Ester'in sezgileri gerçekten de Yahudi halkının kurtuluşunu getirir.
Günümüz Aguna’sı, Ester gibi, aslında içinde bulunduğu evlilikte olmak istemiyor. Boşanma belgesi-get alamayan birçok kadın, Ester gibi eşlerinden korkar ve çifte hayat yaşar. Get alamamanın kurbanı olan Aguna, Ester gibi çaresizce kendi özgürlüğünün kontrolünden yoksun olarak yaşamaya mahkûm olur.
Uluslararası Aguna Günü, get alamama ve Aguna halinde kalmanın çaresizliğini toplumumuzdan silmek için tüm Yahudi halkını birleştirmeyi amaçlıyor. Ester'in birlik çağrısı gibi, bu da get vermeyi reddetme olgusunun sağlıklı, birlik halinde bir Yahudi toplumu için yıkıcı olduğunun kabul edilmesi ve harekete geçilmesi çağrısıdır. Adil ve dürüst bir Yahudi toplumu bu zorluğa hep birlikte göğüs gererek ve halkının birliği içinde durumu düzeltmek için gerekli çalışmaları yapmalıdır.”
*HATIRLATMA
Şu an içinde bulunduğumuz 5782 yılı 13 ay içeren ‘artık’ bir yıldır. Rabilerimiz 12 ay içeren yıllarda Adar ayındaki uygulamaların ‘artık’ yıllarda VeAdar ayında yapılmasını uygun görmüşlerdir. O yüzden bu yıl Ester Orucu ve Purim de VeAdar ayındadır.
16 Mart Çarşamba-13 VeAdar
ESTER ORUCU-TAANİT ESTER
Ester Orucu, 16 Mart Çarşamba gün doğmadan başlar, aynı akşam yıldızların çıkışıyla sona erer.
Geleneklerimize göre bu orucu sadece adı Ester olanların tutması gerektiği inanışı yanlıştır. Hamile veya süt verenler hariç, sağlıklı ve Bar/Bat Mitsva’sını yapmış her Yahudi, Ester Orucu’nu tutar. Ester Orucu, her insanın sıkıntılı zamanlarında tüm kalbiyle Tanrı’ya dönüp O’na seslendiğinde Tanrı’nın onu görüp duyduğunu, onun yanında olduğunu hatırlatır.
17 Mart Perşembe-14 VeAdar
PURİM
Takvimdeki en neşeli bayramlarımızdan olan Purim Bayramında eğlenirken, Purim mitsvalarıyla bayram coşkusunu paylaşarak arttırmanın mutluluğunu ve huzurunu yaşarız.
Purim Mitsvaları
1-Megilat Ester’i kurallarına göre okumak/dinlemek. Megila, Purim’in başladığı akşam (bu sene 16 Mart Çarşamba akşamı) ve sabah duasında (17 Mart Perşembe sabahı) beraha-dua söylenerek okunur.
Megila okunurken, kötü kalpli Aman’ın adı her geçtiğinde, çocuklar ellerindeki ‘kaynana zırıltısı’ oyuncaklarını çevirerek, yetişkinler ise ayaklarını yere vurarak, gürültü çıkarırlar. Bunun bir nedeni, Aman ve onun gibilerinin isimlerini dünyadan silme mitsvasını sembolik olarak yerine getirmektir. Bu eğlenceli hareketler, aslında merak uyandırarak insanları Amalek, sebepsiz nefret, farklı olana karşı nefret konularını sorgulamaya, bu konularda düşünmeye, araştırmaya, bilinçli olmaya, ipuçlarını yakalamaya teşvik eder.
2-Mişloah Manot-En az bir arkadaşa Purim günü ulaşacak şekilde yemeye hazır şekilde iki çeşit yiyecek hediye göndermek.
3-Matanat LaEvyonim-En az iki ihtiyaç sahibine, Purim günü ulaşacak şekilde hediye vermek. Bunu kurumlarımız ve sinagoglarımız vasıtasıyla yapabiliyoruz.
4-Purim ziyafeti ve eğlencesi ile yemek, içmek ve Tanrı’nın her zaman bizim yanımızda olduğunu bilmenin verdiği güven duygusu ile mutlu olmak.
5-Dualara Al Anisim-Mucizeler için- bölümünü ekleyerek Tanrı’ya şükranlarımızı ifade etmek.
*Dört Peraşa
* Megilat Ester’in Tam Metni ve Açıklamaları:
http://www.sevivon.com/images/stories/kutuphane/kitaplar/megila.pdf
Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler, okuyucuya konu hakkında fikir vermek amacıyla Gözlem’den Megilat Ester, Şemot, Devarim kitaplarından ve jewishstandard.timesofisrael.com, rabbiyeshua.com, velveteenrabbi.blogs.com, https://forward.com/, www.rutlandjewishcenter.org, torah.org; www.campramahne.org, www.sevivon.com, www.chabad.org sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
*Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.
