Pesah'tan Şavuot'a 49 günlük kişisel gelişim yolculuğu

Pesah Bayramı (Yahudi halkının özgürlüğüne kavuştuğu zaman) ve Şavuot Bayramı (Sina Dağında Tora’nın verildiği gün) arasındaki 49 günlük dönem, Sefirat AOmer-Omer’in sayılma dönemi olarak adlandırılır.

Pesah, hasat mevsiminin başlangıcını temsil eder. Tapınak zamanında Yahudiler, başarılı bir hasat için şükranlarını belirtmek ve bunun devamı için dua etmek amacıyla bahardaki arpa hasadının bir ölçüsünü (Omer ölçüsü miktarını) Tapınağa getirirlerdi. Burada yapılan törenle, Omer sunuları altı yöne sallanır; bu şekilde Tanrı’nın bu hasadın gerçekleşmesindeki rolü takdir edilerek Tanrı’ya şükranlarımız ifade edilirdi. Ancak bu tören tamamlandıktan sonra insanlar hasadın tadını çıkarabilirdi. Sefirat AOmer, tahılların ilk basit arpa hasadından, daha sofistike tahıl olan buğdaya kadar geçen 49 günü sayar.

Yahudi takviminin spiritüel ritimleri

H. Cohen, Sefirat AOmer’in, Mısır'dan özgürlüğümüzü kutladığımız Pesah’ın ikinci akşamında başladığını, ancak köleliğin esaretinden bir anda Tanrı’nın Güçlü Kol’u ile kurtulduğumuzda, özgür insanlar olarak ayağa kalkmaya tam olarak hazır olmadığımıza dikkat çeker. Aksine, kendimizi ruhsal ve psikolojik olarak hazırlayabilmek ve arındırabilmek için kişiliğimizi dönüştürücü bir süreçten geçmemiz gerektiğini belirtir. Ancak bu süreci tamamladıktan sonra, tamamen özgürleşmiş halimize geldiğimizde, Şavuot’ta Tora'yı – gerçek bilgeliği, ilahi sözü, yaşam kaynağımız olan hayat rehberimizi almaya hazır olabiliriz.

Sefirat AOmer döneminde Pesah ve Şavuot arasındaki günleri, kendimizi özgür insanlar olarak bir yaşama hazırlama süreci olarak sayıyoruz.

Özgür olmak yeterli değildir, özgürlüğümüzün değerini ve onu nasıl kullanacağımızı idrak edebilmemiz için samimi bir iç gözlem ve içe dönüş sürecinden geçmemiz gereklidir. Sefirat AOmer, İsrailoğulları’nın Mısır'dan Sina Dağına yolculuğunu yansıtır: Mısır’dan mazlum insanlar olarak ayrıldık ve çölde geçirdiğimiz süre boyunca adım adım özgürlüğe yaklaştık.

Pesah ile Şavuot arasındaki 49 gün, bizi içsel dönüşüme davet eden ruhsal bir bahar temizliği dönemi özelliği taşır.

Sefira nedir?

E. Robbins’e göre Sefira saymak, iletişim kurmak, hikâye, parıldamak, parlaklık gibi birçok anlam taşıyan S-F-R kökünden gelir. Bu sayım kendimizle, kendi hikâyemizle, değerlerimizin sürekli gelişen ifadesiyle, hedeflerimizle, başarılarımız ve başarısızlıklarımızla iletişim kurma sistemi ve gerçek benliğimize ışık tutmanın bir yoludur.

Omer’i akşamları sayıyoruz, çünkü Yahudilikte gün, geceden başlar. Bu nedenle, uyumadan önce, günün olası senaryolarına bakarak kendimizi daha derinden anlama fırsatına sahip oluruz. Belki bir arkadaş veya meslektaşımızla hassas bir iletişim sorunumuzu çözmek; ilgi mi yoksa sevgi mi ifade ettiğimizi veya değer verdiğimiz birine karşı aşırı eleştirel olup olmadığımızı incelemek; kendimize veya başkalarına yüklediğimiz beklentilerin düzeyinin farkına varmak gibi bir an durup o gün yaşadığımız ilişkilerimizin muhasebesini sıcağı sıcağına yapabiliriz. Acaba gerçekleştirmek istediğimiz görevleri gerçekleştiriyor muyuz? Günlük yaşantımızda dünyadaki kibri yansıtan bir hak duygusu ile mi hareket ediyoruz yoksa alçakgönüllülük ve minnettarlığı mı temsil ediyoruz?

10 Tanrısal özellik - 10 Sefirot

Sefirot sistemi, 16. yüzyıl Lurianik Kabala'dan gelir (Isaac Luria, çağdaş Kabala'nın babası olarak kabul edilen mistik Yahudi Rabi). Bu, Sefirot arasındaki karmaşık ilişkiler ve yönler sistemidir. Pesah ile Şavuot arasındaki 49 gün boyunca, Kabalistler Omer'in her gününü daha derin bir ruhsal bağlantı için bir fırsat olarak değerlendirir; Omer'in her hafta ve her gününün iki Sefirot arasında benzersiz bir ilişkiye sahip olduğu bir sistem geliştirirler.

Tanrı’yı tanımlamak, büyüklüğünü ve yüceliğini tam olarak idrak edebilmek mümkün değildir. Sefirot (Sefira’nın çoğulu) Tanrı’nın, bu dünyada insanı algılarımızla anlayabileceğimiz nitelikleridir. Her Sefira, Tanrı'nın bir yönünü tanımlar. Sefirot, genellikle Hayat Ağacı adı verilen bir şemada tasvir edilir. Birbirini etkileyen yedi Sefirot ve bunlara ek olarak üç Sefirot ile toplam on Sefirot’tan söz edilir.

10 Sefirot'tan üçü, özellikle ilahi ve çoğunlukla insan deneyimi için erişilemez olarak tanımlanan ‘Üst Sefirot’ olarak adlandırılır. Sonra, insanlığın temel yapı taşları olarak anlaşılan yedi alt Sefirot vardır.

H. Cohen, Sefirot’u şöyle tanımlıyor. Üç Üst Sefirot; Keter;Taç, Tanrı ile temas noktası, bilincin üstünde, en üst alem. Hohma; bilgi ve deneyime dayanan bilgelik, ilk başlangıç noktası, yaratılışın planı. Bina; anlama, anlamı algılama ve açıklama yeteneği.

Yedi Alt Sefirot; Hesed; merhamet, şefkat, bağışlama, iyilik, sevecenlik, sevgi, lütuf, bolluk. Gevura; güç, adalet, yargı, disiplin, kısıtlama, sınırlama. Tiferet; güzellik, ihtişam, uyum, merhamet, ahenk, denge. Netsah; sonsuzluk, zafer, tahammül, azim, kararlılık, bağlılık, dayanıklılık, sebat, özveri. Hod; ihtişam, haşmet, parlaklık, görkem, anlayış, tevazu, kabul. Yesod; esas, temel, temel kurma, bağ kurma. Malkut; İlahi Krallık, kalıcı mevcudiyet, önderlik, egemenlik, liderlik, yücelik, görkem, onur, saygınlık.

E. Robbins’e göre Omer dönemi içimizdeki Tanrı ile daha derin bir bağlantı geliştirmemize yardımcı olurken aynı zamanda içimizin derinliklerine ulaşmak ve enerjimizi kişisel gelişime odaklamak için bir fırsat zamanıdır. Her hafta sırasıyla bu yedi alt Sefirot’tan birine bakarız ve haftanın her günü o haftanın Sefira’sı ile diğer yedi Sefirot ile etkileşimine yoğunlaşırız.

Pesah’ın ikinci gecesi başlayan ilk hafta, sevgi dolu şefkat anlamına gelen Hesed Sefira’sı üzerine yoğunlaşırız.

Birinci haftanın her günü Hesed Sefira’sını, yani sevgiyi, şefkati, nezaketi sırasıyla her gün yedi Sefirot’un birine (Hesed, Gevura, Tiferet, Netsah, Hod, Yesod, Malhut) bağlarız.

Yani birinci gün Hesed'den Hesed'e, ne kadar ve nasıl sevdiğimizi, çaba harcamadan ya da belki de sağlıklı olanın ötesinde sevip sevmediğimizi inceleriz. Belki hayatımızın bu alanı sıkışmış ve özgürce akmıyor ya da belki de fazla cömertçe akmakta.

İkinci gün, sınırları ve limit belirlemeyi temsil eden Gevura'nın merceğinden Hesed'e bakarız. Dengeli bir şekilde sevgiyi hem alıyor hem de veriyor muyuz, yargılayıcı veya sert mi davranıyoruz, çekingen miyiz, sevgimizin dışa vurumu aldığımız sevgiye göre aşırı mı kalıyor? Sevgimizde çok sahiplenici veya boğucu muyuz?

Üçüncü gün, Tiferet’in gözünden Hesed. Dengeli bir şekilde veriyor ve alıyor muyuz? Kendi ihtiyaçlarımız pahasına başkalarıyla mı ilgileniyoruz yoksa hayatımız tamamen kendimize odaklı ve ben merkezli, başkalarının ihtiyaçlarını görmezden mi geliyor? Akıl, beden ve ruh uyumu içinde miyiz?

Dördüncü gün, Hesed, eylem yeri olan Netsah merceğinden geçirilir. Sevgi dolu nezaketimizi vermek, gönüllü olmak, cömertlik ve dünyayı daha iyi hale getirmek için azimle bir şeyler yaparak ifade ediyor muyuz? Eylemlerimiz değerlerimizle tutarlı mı?

Beşinci gün, Hesed, alçakgönüllülük ve empatinin yeri olan Hod merceğinden geçirilir. Başkalarıyla özdeşleşiyor muyuz, hayattaki kendi stres ve zorluklarımıza rağmen başkalarının ihtiyaç duyduğu şeylere yerimiz var mı?

Altıncı gün, Yesod'un merceğinden bakılan Hesed'dir. Yesod, başkalarıyla bağlantıyı, yakınlığı ve ilişkiyi temsil eder. İlişkilerimiz gelişiyor mu yoksa durgun mu? Sevgiyi, nezaketi, iyi dinlemeyi mi yoksa sınırlı, mesafeli ve uzlaşmaz olmayı mı tercih ediyoruz?

Yedinci Gün, Şehina dediğimiz İlahi Olan'ın yakın mevcudiyeti olan Malhut'un merceğinden Hesed'dir. Davranışlarımızda, başkalarıyla iletişimimizde etik ve ahlaki değerlerimizi yansıtarak başkalarıyla birlikte Tanrı’yı temsil edecek şekilde yaşıyor muyuz? İçimizdeki Tanrısal kıvılcımımızla temasa geçip kendimizin en gerçek, en iyi versiyonu olmaya doğru ilerliyor muyuz?

İkinci hafta, Gevura özelliği ele alınarak yine gün gün yedi Sefirot merceğinden hayatımıza bakarız. Bu şekilde her hafta sırasıyla bir Sefira’yı ele alarak yedi hafta boyunca her Sefira’nın diğerleriyle kombinasyonlarını tamamlamış oluruz.

Omer sayarken spiritüel olarak da kendimizi geliştirmeye devam etmek için, 49 Günlük Kişisel Gelişim Rehberi, R.Yaacov Haber & R. David Sedley’in Sefiros kitabından o güne ait kişisel gelişim ipuçları ve çalışmaları her gün güncellenen salom.com.tr sitesi Kavram bölümünden takip edilebilir.

KISA KISA OMER

İsmi: Omer; demet, ölçü birimi, yeni yılın arpa üründen Bet-Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı ve daha birçok anlam içerir.

Sefirat AOmer: Omer’in sayılması, yani Pesah’ın ikinci akşamından başlayarak 49 gece boyunca her gece Omer’in sayılması, Tora’nın ‘Taase-Yap’ şeklindeki mitsvalarındandır.

Nerede belirtilir?“Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk omerini, Koen’e getirmelisiniz.” (Vayikra 23:10)

 “….omeri getirdiğiniz günden itibaren kendiniz için yedi hafta sayın-(bu yedi hafta) tam olmalıdır. Yedinci haftanın (bitiminin)ertesi gününe-ellinci güne-kadar sayacaksınız.” (Vayikra 23:15-16)

“Kendine yedi, hafta sayacaksın. Orağın olgun başaklarda (kesim) başlamasından (itibaren) yedi hafta saymaya başla.” (Devarim16:9)

Neden bu günlerde? Pesah’ın gelişi ile ekin biçme mevsimi de başlar. Tora’ya göre, Omer Korbanı sunulmadan, arpa veya herhangi bir tahılın biçilmesine başlanamazdı. Tüm Yahudiler için yapılan ilk ürün kesimi, Tanrı’nın bize armağanı olan bu ürünler için duyulan şükranı ifade eden Omer amaçlı olmalıydı.

Bet Amikdaş zamanında Pesah’in ikinci gecesinin başlangıcında yeni ürün arpaların en iyilerinden bir omer miktarı kesilip sunu olarak getirilir, ancak sunu getirildikten sonra ürünler biçilip yenilmeye başlanabilirdi. Bu sunudan sonra 49 gece gün gün Omer sayılır ve Omer sayımı sonundaki ellinci gün-Şavuot’ta, Tanrı’nın emri üzerine Bet-Amikdaş’taki Koenler, buğdayın ilk hasadından elde edilen undan yapılmış Şete Alehem- iki somun ekmeği- Tanrı’ya sunarlardı. Bu şekilde, yetişen her ürünün, edinilen her kazancın, Tanrı'nın Bereketi sayesinde gerçekleştiği ortaya koyulur ve Tanrı’nın, tarlaların meyvelerini de kutsayacağına olan inanç ifade edilirdi.

Günümüzde ne yapılır? Günümüzde Pesah’ın ikinci akşamından; bu yıl 16 Nisan Cumartesi akşamından başlayarak, 49 gece boyunca her gece Omer Sayım kurallarına uygun şekilde Omer Sayımı yapılır. Sayım Kuralları, Günlük Sayım, Omer Sayımı Duaları ve Omer Sayım Çizelgesi: http://www.sevivon.com/images/stories/dokumanlar/omer_zaman_cizelgesi_2022.pdf

Buna ek olarak bilgelerimiz Pesah-Mısır’dan Çıkış ile Şavuot-Tora’yı Alış zamanı arasındaki 49 günlük bu dönemi kendimizi spiritüel anlamda yükseltebileceğimiz kişisel gelişim ve ilerleme için çok elverişli bir süreç olarak kabul ederler. Kabalistler bu 49 günü yedi haftaya bölerek, her hafta kişiliğimizin bir özelliği, onun uzantıları ve diğer haftalardaki karakter özelliklerimizle bağlantıları üzerine yoğunlaşmamızı sağlayacak kişisel gelişim rehberleri oluşturdular.

Bu rehberlerden birisi olan R. Yaacov Haber & R. David Sedley’in Sefiros kitabından her gün güncellenen Tanrı ile, başkaları ile, kendimiz ile ilişkilerimizi sağlamlaştıracak kişisel gelişim egzersizleri salom.com.tr sitesi Kavram bölümünden takip edilebilir.

Neden bir yas dönemi? Pesah’tan Şavuot’ta Tora’nın alınışına kadarki 49 günün, aslında mutlu bir hevesle heyecanlı bir beklenmesi gereken bir dönem olması beklenirdi. Ancak tarihteki en büyük Tora bilginlerinden Rabi Akiva’nın 12.000 çift (24.000) öğrencisinin salgın hastalık sonucu hayatlarını kaybetmeleri, Romalılar ve daha sonra Haçlılar döneminde yapılan Yahudi katliamları, İmparator Hadrian zamanında, Romalıları topraklarından çıkarmak için Bar Kohba yönetiminde yapılan isyanların başarısızlıkla sonuçlanarak binlerce Yahudi’nin hayatını kaybetmesi gibi Omer döneminde gerçekleşen ve Yahudi tarihinin akışını değiştiren acı olaylar bu döneme acı ve burukluk dokusu ekler. 

0 yüzden Pesah ile Şavuot arasındaki dönem evliliklerin yapılmadığı, müzik ve eğlencenin olmadığı yas günleri olarak kabul edilir. Rabi Akiva’nın 24 bin öğrencisini öldüren salgın hastalık, İyar ayının 18’inde mucizevi bir şekilde ortadan kalkınca artık bu gün -Omer sayımının 33. günü- Lag BaOmer, mutlulukla kutlanmaya başlanır.

Önemli Not 1:Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Gözlem-Yahudilik Ansiklopedisi, El Gid Para El Preatikante ve Spiritual Refinement Through Counting The Omer- Sefiros-R.Yaacov Haber & R.David Sedley; Every Person’s Guide to Shavuot; Lag Ba’Omer-Its Observance, Laws, and Significance kitaplarından ve www.huffpost.com; www.atthewellproject.com; https://jewishjournal.com; sevivon.com; www.chabad.org;  https://hebrewcollege.edu; sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri, yorumlamaları ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.

Önemli Not 2: Yazıdaki yorumlar, Shivim Panim LaTora –Tora’nın (en az) 70 farklı şekilde yorumlanabileceği prensibi akılda tutularak, konu hakkındaki sınırsız yorumdan sadece bir kısmını kapsayabilmektedir. Farklı yorumlar için Cemaat Rabi’lerine danışılmalıdır.

**Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.