Bu kısa yazıyı Nietzsche´nin siyaset felsefesine hâkim olmayan genel okuyucu bilgilendirmek için yazıyorum. Nietzsche hakkında doğru bilinen yanlışları soru ve cevap şeklinde sıraladım.
1. Nietzsche Batı medeniyetini mi eleştirmektedir?
Hayır, Nietzsche Batı medeniyetini değil moderniteyi ve Hristiyanlığı eleştirmektedir. Diğer doğu dinleri gibi (Budizm, Hinduizm vb.) nihilist olduğunu düşündüğü Hristiyanlığın ve onun çıktısı olan modernitenin Batı’nın gerçek değerlerini (Yunan/Roma değerlerini) çürüttüğünü düşünür. Başka bir ifadeyse Nietzsche Batı medeniyetini Doğu öğretilerinden kurtarmaya çalışır. Nietzsche göre Hristiyanlık Batı’yı doğulaştırmıştır. Hatta bu konuda o kadar keskindir ki Avrupa Yahudilerini Yunan ve Roma değerlerini Hristiyan Orta Çağ’da korudukları için takdir eder. Nietzsche’ye göre Yahudiler Avrupa’yı, Batı’yı doğulu ve barbar olan Hristiyanlığa karşı korumuşlardır.
2. Nietzsche evrenselci bir düşünür müdür?
Değildir. Nietzsche milliyetçiliğe karşıdır ancak Avrupa medeniyetini savunmaktadır. Birçok yerde kendini ve kendine yakın bulduğu düşünürleri “Biz iyi Avrupalılar” şeklinde tanıtır. Örneğin Mısır gibi medeniyetlerden hiç hazzetmez.
3. Nietzsche köleliği destekler mi?
Evet, Nietzsche yüksek bir kültürün gelişmesi için o veya bu şekilde köleliğin bir zorunluluk olduğunu söyler.
4. Nietzsche demokrasiye karşı mıdır?
Evet karşıdır. Nietzsche’nin bu demokrasi karşıtlığı doğu toplumlarındaki entelektüellere her zaman cazip gelmiştir çünkü doğu dinlerinin hemen hemen hepsi anti-demokratiktir Ancak Nietzsche’nin anti-demokratik eğilimleri anti-devletçi, anti-platoncu ve radikal bireycidir. Nietzsche demokrasiden daha iyisini istemektedir daha doğulu ve devletçi bir siyaset yapısını değil. Örneğin anti-demokratik Sparta’ya karşı ticaretin ve demokrasinin geliştiği Atina’yı savunur. Aynı şekilde Pericles dönemi Atina demokrasisini de olumlar. Başka bir ifadeyle Nietzsche doğu tipi devletçi, bireyi yok eden bir anti demokratik düşünür olmaktan ziyade anti devletçi, bireyci bir anti demokratiktir.
5. Nietzsche’nin sağcı/muhafazakâr veya sosyalist/solcu eğilimleri var mıdır?
Nietzsche kendi dönemindeki hem muhafazakâr hem de sosyalist partileri dekadans olarak görüyordu. Bir şeyden eminiz: Nietzsche anti-muhafazakâr ve anti-sosyalist bir düşünürdü. Neyi savunduğu tartışılmaya devam etmektedir.
6. Nietzsche gerici/reactionary midir?
Nietzsche’nin siyasi tahayyülünde aristokrasi vardır ancak bu Orta Çağ aristokrasisi değildir. Nietzsche’ye göre Orta Çağ aristokratları tinsel anlamda yeterince aristokrat olmadıkları için burjuvaziye yenilmişlerdir.
7. Nietzsche siyaset için neden bu kadar önemli?
Leo Strauss’a göre Nietzsche Platon’dan beri en önemli siyaset felsefecisidir. Katılıyorum. Batı felsefesi Platon ile başlamış ve en azından şimdilik Nietzsche ile bitmiştir. Başka hiçbir düşünür bütün Batı felsefesini yeniden inşa etmeye çalışmamıştır.
8. Nietzsche ile Marx birlikte düşünülebilir mi?
Düşünülemez. Bir kişi hem Marxçı hem Nietzscheci olamaz. Tıpkı aynı anda hem Aristotelesçi hem de Platoncu olunamayacağı gibi. Ancak Fransız solunun etkisiyle bazı kuramcılar Nietzsche’yi ısrarlı bir şekilde Marksizm ile yan yana getirilmeye çalışılmaktadır. Bu hem Marx’ın hem de Nietzsche’nin düşüncelerine saygısızlıktır. Nietzsche tavizsiz ve gaddar diyebileceğimiz düzeyde anti-sosyalisttir.
9. Nietzsche’nin övdüğü siyasi figürler kimlerdir?
Alcibiades, Büyük İskender, Sezar, Napolyon Bonapart. Özellikle Napolyon Nietzsche’nin siyasi figür olarak en çok bahsettiği isimdir.
10. Nietzsche hangi toplumları övmüştür?
Antik Yunan ve Roma’yı. İtalyan şehir devletlerini. 17. yüzyıl Fransa’sını.
