19 Mart 2014´te Euro/dolar paritesi 1,39 iken aynı başlıklı yazımızın ilk bölümünü1 yine bu sayfada yayınlamıştık. ABD ve Euro Bölgesi GSYİH karşısında iki büyük merkez bankasının bilanço büyüklüklerini Fischer Denklemi üzerinden karşılaştırdığımızda arada bir dengesizlik olduğunu ve eğer bu kalemlerde bir düzeltme olmazsa, boşluğun parite ile dengeye gelebileceğini yazmış ve ilk aşamada teknik seviye 1,25´i işaret etmiştik. Aynı dönemlerde TV´lerde dünyada bu dengeyi tek dile getiren kişi olarak sonrasında aynı denge(sizlik) üzerinden paritenin 1,05 seviyesine kadar ilerleyebileceğini söylemiştim. Nitekim bir yıl içerisinde bu hareketi görmüştük. Bu aralar yine benzer bir durum var. Top Gun Maverick gibi serinin ikinci yazısını buradan yine kayıt altına alalım.
ABD GSYİH’sı 21 trilyon dolar. Euro Bölgesi 13 trilyon dolar. FED bilanço büyüklüğü 9 trilyon dolar. ECB bilançosu 8,8 trilyon Euro, yaklaşık 9,25 trilyon dolar. 2014 yılında GSYİH’ları kabaca eşitken bilanço büyüklükleri eşit değildi ve aradaki fark kabaca büyük olanın dörtte üçüne denk geliyordu. Kalan kısım % 25 idi. Bu sefer ise bilançolar kabaca eşitken GSYİH’lalar arasındaki fark kabaca üçte ikiye yani % 33’te denk geliyor. O zaman hesaplamada enflasyon oranlarını da velocity’ye denk gelecek bir katsayı olarak kullanmıştık. Bu sefer de 7,5 ve 8,5 enflasyonu aynı şekilde kullandık. Aynı hesaplama bize aynı denklem üzerinden şunu söylüyor. Bu demektir ki diğerleri sabitken eğer Euro Bölgesi hızlıca büyüyemez, 19 trilyon dolara yaklaşamazsa ki bu imkânsız, ABD ekonomisi durgunluğa girse bile son çeyrekteki gibi sürekli daralmayacağı varsayımı altında eşitliği bilançolar sağlayabilir. Ancak bu durumda FED’in bilanço daraltmaya başlaması durumu yine parite aleyhine bozuyor. Ceteris paribus, eğer her şey böyle kalırsa paritenin % 32-33 dolar lehine gelişmesi söz konusu olabilir iki yıllık süreçte (FED bilanço daraltma süresi ile orantılı). Bu durumda ECB’nin FED bilançosu sabitken bilançoyu 6 trilyon dolara çekmesi ancak 1=1 parite dengesini sağlıyor. Yani ECB şayet FED bilanço daraltmasına ve faiz artışlarına eş zamanlı ve agresif olarak eşlik ederse, pariteyi eşitlik seviyesinde görebiliriz veya teknik analiz destek/direnç seviyelerine bağlı olarak 0,80 – 0,85 Dolar/Euro paritesini görmek sürpriz olmayabilir. Tabii resme yine tersten bakarsak aynı oranda artış bizleri tekrar 1,40 pariteye doğru götürüyor. Yani ECB FED’den daha fazla şahin çıkarsa teknik seviyelere bağlı olarak buraları da görmek mümkün. Mevcut durumu eşitliğe getirecek bir diğer senaryoda FED’in bilançosunu 15 trilyon dolara çıkarması. Bu da bir sonraki krizle mümkün olacak bir olasılık. Görünen o ki FED’in hareketi ile 1=1 seviyelerinin teknik analize bağlı olarak test edilmesi daha muhtemel gibi ki Bloomberg haberinde FX trader’larının anketinde de bu beklenti öne çıkmış durumda. Eğer tarihi seviyeler kırılırsa İstanbul’dan bir kâhin Roubini artık çıkmış sayılır. Yani bu da mı gol değil diyeceğimiz günler gelebilir. ABD tahvil faizleri 1 yılda iki katını görebilir, son çeyrekte veya aynı sürede FED’in agresif hareketlerine ECB’de eşlik ederse küresel bir kriz de gelebilir öngörüleri de umarız bizi haklı çıkarmaz ama ABD’de mortgage faizleri beş seviyesinde Lehman Brothers öncesi gibi, keza küresel borsalar da 123 trilyon dolar değeri ile aynı dönemin değerinin kabaca iki katında.
NOT: Bu yazıda yer alan bilgi ve yorumlar herhangi bir şekilde yatırım danışmanlığı ve önerisi kapsamına girmemektedir. Yer alan bilgiler ve bunların kapsamında alınan karar ve uygulamalardan, doğabilecek sonuçlarından, Şalom ve yazarın herhangi bir yükümlülüğü ve sorumluluğu bulunmamaktadır.
*https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/90441/istanbul-ekolunden-kahin-roubini-cikar-mi
