Koçluk ülkemizde bir meslek olarak kabul görmekle birlikte iş dünyasına yönelik profesyonel koçluğun tam bir karşılığı bulunmuyor. Çeşitli koçluk federasyonlarının verdiği koçluk sertifikaları ile ve küreselde bazı KOBİ koçluğu veya danışmanlığı ile beyaz yakalılara, KOBİ’lere, esnaf ve çiftçilere yönelik çalışmalar var. Ama yaşam koçluğu başka işe yönelik koçluk başka. Aslında daha çok mentörlük ve danışmanlık lazım olan. KOBİ koçluğunda sadece bir üniversitemizin sürekli eğitim merkezinde bir sertifika çalışması bulunuyor. TİM’in ihracat kapsamlı KOBİ Mentörlüğü projesi ve KOSGEB’in bir dönem KOBİ koçluğu çalışmaları dışında bu alanda bütünsel, şekilsel bir çalışma ve yürürlük yok. İşte bu nedenle başlattığım bazı çalışmalar ile bir nevi sosyal sorumluluk ile esnaf ve KOBİ’lere koçluğa devam ediyorum. Bankacılığım döneminde Türkiye’nin en büyük çiftçi ve KOBİ, esnaf ticari kart programlarını ve kampanya, reklamlarını yürütmüş, ISTESOB ile Türkiye’nin ilk esnaf kredi kartını çıkarmıştım. PTTBank kuruluşu ile yine Türkiye’nin en ücra noktasına kadar esnaf ve çiftçilere, KOBİ’lere finansa erişim imkânını getirmiştim. Son olarak İstanbul Arel Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi Müdürü iken Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu ile pandemide olumsuz etkilenen esnaflarımız için ücretsiz finansal okuryazarlık eğitimlerini başlattık. Ağustos ayına kadar online devam ediyor. Keza Endüstri Radyo’da yasal markalarımın adıyla KOBİ’lerin Koçu, Finans Doktoru programını sürdürüyorum. 105 farklı konukla bugüne kadar iş dünyasının bilgilerini yine iş dünyasının hizmetine sunduk. Hatta bu programımla Ekonomi Gazetecileri Derneği’nden 2021 yılı en iyi radyo ekonomi programı ödülü de aldım. Fakat esnaflarımızın ve çiftçilerimizin birçok yürüyen projeye rağmen finansal okuryazarlık başta olmak üzere işletme yönetimi için kapsamlı ve sürdürülebilir eğitim, danışmanlık ve koçluk programlarına ihtiyacı olduğu çok net. Dijital okuryazarlıktan, ekonomi okuryazarlığına, pazarlamadan, e-ticarete kadar birçok sosyal bilim başlığında bir akademi altında eğitim alması ve örneğin tarım danışmanlarından sadece tarıma yönelik değil bu konularda da mentörlük alması kıymetli. Keza odalar ve borsalar ile ihracatçı birlikleri ile destekli üniversite işbirliğinde mentörlük, işletme koçluğu almalarında fayda var. Peki, bunlar yok mu? Var, birçok kurum kendi özelinde kapsamlı veya süreli çalışmalar yapıyor. Ancak bütünsel, koordineli ve sürdürülebilir daha büyük bir yapıya ihtiyaç var. Dünya dönüşüyor, sanayi değişiyor, tarım iyice öne çıktı. İşte gıda ve iklim krizi. On sene önce kripto paralar konuşulmuyordu. Mobil ticaret yerine artık metaverse konuşuluyor. Bunlardan hangileri hangi meslek ve esnaf grupları için kritik, hangileri elzem, hangileri öncelikli, hangileri gereksiz maliyet ve vakit kaybı. Bunları zaten limitli, az kaynaklı esnaflara veya çiftçilere bırakmak ciddi bir verimsizlik örneği. TRT EBA gibi Açıköğretim kapsamlı, belki esnaflar için İSMEK gibi belediye eğitim merkezleri ile ekonomistlerle toplantıda önerdiğim TRT Ekonomi kanalının kurulması ve buradan bazılarının verilmesi, tarım kredi kooperatifleri ve esnaf odalarının yönetmelik güncellemesi ile üniversitelerin Sürekli Eğitim Merkezlerinden akredite online koçluk ve mentörlük projelerini almasının YÖK eli ile koordine edilmesi gibi birçok başlığın değerlendirilmesi ve stratejik olarak ele alınması gerekiyor. Kurumsallaşma, aile şirketleri, sürdürülebilirlik, büyüme, ihracat, yatırım, istihdam başlıkları için serbest meslekleri, esnaf ve çiftçileri nasıl buralara taşıyabiliriz diye daha koordineli bir stratejik plan gerekiyor. Yok olan mesleklerin yanında tarım girişimcisi çıkarmanın veya esnaflardan küresel marka ve patent çıkartabilmenin yolu buradan geçiyor. Bu uzun soluklu bir süreç. Bugüne kadar yapılmayan Türkiye işgücü planlaması kadar veya üniversitelerdeki bölüm isimlerinin sadeleştirilmesi kadar aslında kritik. Buradan elde edilen bulgular ve çıktılar meslek liseleri, meslek yüksekokulları, üniversiteler için bir girdi olacak. Hangi bölümler ileride açılmalı, hangileri kapatılmalı, hangi müfredat kritik? Esnaf ve çiftçilerin buralarda tamamladıkları eğitimler, aldıkları sertifikalar belli bir oranda krediye sayılarak uzaktan okula yani diplomaya da çevrilebilir. Hatta performans kriteri haline bile gelebilir. Örneğin, belli eğitimleri alan esnaf veya çiftçi kamu bankalarından indirimli kredileri öncelikli kullanır gibi. Eğitimin ötesinde işe yönelik koçluk regülasyonu ile piyasadaki önemli bir eksiklik giderilmiş olacaktır. Bugün bir esnaf veya çiftçinin uzmanı olmadığı bir konuda danışmanlık veya koçluk alması birçok nedenden dolayı kolay değil. Oysaki güvenilir bir programla, makul maliyetlerle sürekli ve süreli bir desteğin herkes için kazanımı çok fazla olacaktır. Son olarak bankacılığım dönemimde Dünya Bankası’ndan IFC (International Finance Corporation) Washington Genel Merkezi ile SME Toolkit çözümleri için görüşmüştüm. Dünyadaki KOBİ’lere yönelik en kapsamlı bilgi platformlarından birinin yerelleştirilmesi için. Alternatifler çok özetle. Bir program yönetim ofisi ile sadece ilgili ve farklı tarafların bir proje planı ile bir araya getirmek gerekiyor. Bunun için çeşitli fonlardan destek almak dahi mümkün. PTTBank kuruluşu için Körfezbank iç iletişim dergisinde zamanında yazmıştım: Başlamak bitirmenin yarısıdır.
NOT: KOBİ’lerin Koçu, Finans Doktoru, KOBİCOACH, ESNAFCOACH, PATRONCOACH yazarın yasal markalarıdır.
