Bu hafta onlarca Yahudi, krallığın şehrin Yahudi mezarlığını restore etmesinin ardından, 1960´lardan bu yana ilk ´hac´ ziyareti için Fas´ın Meknes şehrine gitti.
Faslı Yahudilerinin Kuzey Afrika ülkesinde yüzlerce yıllık bir Yahudi varlığına tanıklık eden mezarlığa dönüşleri, geniş bir Fas Yahudi cemaatine sahip Rabat'ın İsrail ile bağlarını yeniden kurmasından bir buçuk yıl sonra gerçekleşti.
Birçoğu Fas kökenlilerden oluşan hacılar, bölgede gömülü olan önde gelen hahamları onurlandırmak için, çarşamba ve perşembe günleri yoğun güvenlik altında törenlere katıldı.
Fas'ı ilk kez ziyaret eden genç bir haham, “Burada dinlenen atalarımın izinden Meknes'e gelmek büyük bir gurur kaynağı" dedi.
86 yaşındaki Fas kökenli Fransız ibadetçi Andre Derhy, hislerini anlatacak sözleri bulmakta zorlandığını ifade ederken, “Bunca yıldan sonra doğduğum şehre dönmek harika” dedi.
Mezarlık, 1682'de Meknes Yahudi mahallesinde (mellah) yaşayan Yahudiler için tesis edilmişti. Fas genelinde 2010 yılından beri uygulamaya konan bir yenileme programının kapsamındaki 160 mekandan biri olarak restore edildi.
Antik çağlardan beri bir Yahudi topluluğuna sahip olan Fas, 15. yüzyılın sonunda İspanya ve Portekiz'den sürülen Yahudilerin göç ettiği ana destinasyonlarından biriydi.
1940'lara gelindiğinde, cemaat 250 bin civarındaydı - ancak 1948'de İsrail'in kurulmasından ardından gerçekleşen göç ile bu sayı 3 bine düşürdü.
Buna rağmen, Fas cemaati hala Kuzey Afrika'daki cemaatlerin en büyüğüdür.
İsrail'de yaşayan 700 bin Fas kökenli Yahudi'nin çoğu, ülkeyle yakın bağlarını korumaya devam ediyor.
Bu hafta, 100 kadar mum taşıyan hacının beyaz mezar taşları arasında yürürken oluşturduğu görüntü, Fas'a olan bağlarını gözler önüne serdi. Bazı hacılar, 19. yüzyıldan bir “Tevrat ustası” olan Haham Raphael Berdugo'nun türbesinde dua etti.
