Şavuot Bayramı münasebetiyle, İsrail Ulusal Kütüphanesinde aralarında bir müftünün kurtardığı da bulunan ender görülebilecek Tevrat – Tora parşömenleri gösteriliyor.
Hassas parşömenlerin biri II. Dünya Savaşı sırasında bir camide saklanmış. Bir diğerinin ise 16. yüzyılda bir gün için Polonya kralı olduğu söylenen bir tüccara ait olduğuna inanılıyor.
İsrail Ulusal Kütüphanesinin (NLI) yeni bir girişiminin bir parçası olarak, İsrail halkı, Şavuot Bayramında aralarında 1000 yıllık Yemen parşömeni de olan ve inanılmaz hikayelere sahip dört eski Tora parşömeninin videolarını seyredebildi.
Tevrat'ın verilişinin kutlandığı Yahudi bayramı olan Şavuot, bu yıl 4 Haziran Cumartesi akşamından başlayarak, 6 Haziran akşamına kadar kutlandı.
Hassas durumlarından dolayı halka açık bir şekilde sergilenemeyen Tevrat parşömenleri, kütüphanenin kasasından uzmanların yakın gözetimi altında, filmleri ve fotoğrafları çekilmek üzere birkaç dakikalığına çıkarılabildi.
Filmde görülen eşyalar arasında parçaları farklı kitapların ciltlenmesi için yeniden kullanılmış olan ve bu şekilde ortaya çıkmış 1000 yıllık Yemen parşömeni ve yüksekliği sadece 6 santimetre olan dünyanın okunabilen en küçük Tevrat parşömeni de bulunuyor.
İsrail Ulusal Kütüphanesinin verdiği bilgiye göre, parşömenlerden biri Yunan adası Rodos'tan gelmekte. Bu parşömen, Naziler Rodos Yahudi cemaatini ölüm kamplarına göndermeden hemen önce saklaması için yerel bir müftüye verilmesi sayesinde kurtarılabilmiş.
Akademisyenlere göre 'Rodos Tevrat'ı', 15. yüzyılda İber Yarımadasında yazılmış ve Sefarad Yahudisi mülteciler tarafından Yunan adasına getirilerek yüzyıllar boyunca Yunanistan'ın en eski sinagogu olarak bilinen Kahal Shalom Sinagogunda kullanılmış.
1944 yılında Nazilerin neredeyse tüm Rodos Yahudilerini sınır dışı ederek kamplara göndermesinden sadece birkaç gün önce, parşömen sinagogdan gizlice çıkarılarak yerel müftü Şeyh Süleyman Kasıloğlu'na teslim edilmiş.
Müftünün Tevrat'ı yerel bir caminin minberinin altına sakladığı ve bu sayede parşömenin savaştan sağlam olarak kurtulduğu söyleniyor. Fakat maalesef Rodos Yahudi cemaatinin çoğu savaştan sağ olarak kurtulamadı.
Parşömenlerin sonuncusu ise zamanının tanınan Yahudi tüccarı ve Polonya kraliyet danışmanı Saul Wahl'e ait olduğuna inanılıyor. Wahl, iddiaya göre, 16. yüzyılda ölen kralın yerine geçecek olan kişinin kimliğine karar verilemediğinden dolayı sadece bir günlüğüne Polonya kralı olarak görev yapmıştı.
Saul Wahl Tevrat'ı, fildişi ve boynuzlardan yapılmış çıtalara sahip ve gümüşle süslenmiş. Bu parşömenin, kapısı 17. yüzyıl Tevrat kılıfından yapılmış olan kendi minyatür Aron Hakodeş'i (içinde Tevrat bulunan Kutsal Dolap) bile bulunmakta.
Söz konusu video klipler kütüphanenin Facebook hesabından ve YouTube kanalından seyredilebilir.
İsrail Ulusal Kütüphanesinin Haim ve Salomon Judaica Koleksiyonunda, İbrani ve Yahudilik kitapları, günlükler ve dergiler, binlerce İbranice yazılmış el yazmaları ve dünya çapındaki koleksiyonlardaki 90 bin civarındaki el yazmasının dijital ve mikrofilm kopyaları bulunuyor.
Tüm Ulusal Kütüphane koleksiyonu yakında kütüphanenin yeni yerine, önümüzdeki senenin başlarında Kudüs'teki meclis binası Knesset'in yanında açılması planlanan yeni binasına taşınacak.
Derleyen: Janet Mitrani
