Geçtiğimiz hafta Habib Gerez’in vefatının ardından perşembe sabahki korte meldadosuna dek bir hayli yoğundum. Yanlış anlaşılmasın, yoğumluğum taziyeye gelen konukları karşılamak zahmeti değildi. Bir gün Doğan Pinhas ve korte günü Robert Sason, Moris Levi ve Nisya İşman Allovi meldadolara katıldılar. Onlara bu işe pek de değer vermeyen Habib Gerez Abimin adına teşekkürler. Tüm bu hengame sona ererken eşim Lika aradı ve “Silvyo söylenenler doğru mu?” diye sordu. “Neden bahsediyorsun?” dedim. “Bir sitede Esti Saül’ün vefat ettiği yazılı” dedi. “Hadi sen de!” dedim. Herhalde yanlıştır. Ancak “Kazika Sefarad sitesine bakayım ve döneyim” dedim. Baktıktan sonra kanım dondu. Esti gerçekten bir kuş gibi bu dünyadan uçmuştu. Nasıl olduğunu bilebilecek birilerine sordum. Evde koltukta oturup kahvesini içerken bu dünyadan göç ettiğini öğrendim. Viktor Abi ile birlikteliklerinin büyük aşk olduğu söylendi. Hatta Kazika Sefarad’da “Viktor onu çağırdı ve gitti” ifadesi de kullanıldı. Vefatından birkaç gün önce Karen’i arayıp Habib Gerez ile ilgili Judeo-Espanyol bir yazı yazacağını belirtmişti. Esti, Judeo-Espanyol lisanının bir efsanesi değildi ancak sanat’ın bir aşığıydı. Şalom ve El Amaneser’e yazmış olduğu yazıların büyük çoğunluğu sanatsal bir ögeye sahipti.
Esti ile 35 yıl kadar önce Şalom, Prof. Dr Orhan Ersek Sokak’taki yerine taşındıktan kısa bir süre sonra bünyesinde oluşturduğu sanat galerisi sayesinde tanımış ve yakınlaşmıştık. İlk sergi Habib Gerez’in sergisiydi. Ya ikinci sergide hangi sanatçılar yer alacaktı? Herkesde bir utangaçlık ve mahcubiyet... Sonra arkamızdan bizim için ne derler? Esti Saül ve Suzy Hug Levi sergi açmayı kabul ettiler ve dönemin sanatçıları için birer öncü oldular. Sabit fikirleri yıkmayı başardılar. Uzun yıllar devam eden Gözlem Sanat Galerisinin etkinlikleri ise İstanbul çapında açılan sayısız sanat galerisinin etkinlikleriyle son buldu. Artık belirli seviyedeki sanatçılar ulusal galerilerde sergi açma olanağı buldu. O gün bize öncü olan rahmetli Esti ve Tanrı uzun ömürler versin Suzi Levi’ye teşekkür etmek isterim.
Aramızdaki yaş farkına rağmen Esti’ye hiçbir zaman “abla” diye hitap etmedim. Bunu da herhalde istemezdi. Oğlu Rıfat, cenaze töreninde annesinden övgüyle bahsetti. Esti gerçekten kılık kıyafetine özen gösteren, hiçbir zaman kötü bir kıyafetle dolaşmayan, makyajını özenli yapan biriydi. Esti sanat için yaşardı. Gerek yurt içinde, gerek yurt dışında çok sayıda sergiye katıldı ve başarılı oldu. Sanatla alakası hiç dinmedi.
Ana lisanı Judeo-Espanyol’dan daha çok Fransızca olmasına rağmen aile büyüklerinin lisanının hayatiyetini koruması için yazı yazmaktan hiç yılmadı; görev verildikçe yılmadan yazmayı sürdürdü.
Esti aramızdan aniden ayrıldın. Hakkında ne diyeceğimize bile şaşırdık kaldık.
Toprağın bol, mekanın cennet olsun. Ke su alma reposa en Gan Eden…
