6 Ocak 2021 ABD Kongre saldırısını soruşturan komite 10 Haziran´da kamuya açık oturumlarına başladı. Eylüle kadar aralıklarla sürecek oturumların amacı ayaklanmaya yol açan olaylar silsilesini açıklığa kavuşturmak ve bir daha benzer bir olayın yaşanmasının önüne geçmek. Komite duruşmada ABD eski Başkanı Donald Trump´ın 6 Ocak baskınını koordine ederek bir darbe girişimi planladığını iddia etti.
ABD Temsilciler Meclisi Komitesi, 6 Ocak Capitol Hill isyanı ile ilgili binin üzerinde mülakat gerçekleştirdi ve on binlerce belge topladı. Komitenin dokuz üyesinin yedisi Demokrat, diğer ikisi Cumhuriyetçi kanattan geliyor. Komite üyelerinden Cumhuriyetçi Liz Cheney insanların demokratik sistemin savunulmazsa ne kadar kolay bir şekilde dağılabileceğini görmesi gerektiğini belirtiyor. Cheney aynı zamanda antisemitizm ve beyaz üstünlüğü unsurlarının komplodaki önemine yer vereceklerini söylüyor. Ayaklanmaya neo-Nazi gruplar ve komplo teorilerine yakın gruplar katılmıştı.
Sadık bir İsrail savunucusu olan Cheney diğer Cumhuriyetçi meslektaşı Adam Kinzinger ile komisyonda hizmet ettikleri için partileri tarafından dışlandı. Oturumlar devam ederken Amerikan Yahudilerini ilgilendiren unsurlar beş açıdan incelenebilir.
Antisemitizm gündemde olacak
İlk duruşmada ayaklanmada önemli parmağı olan aşırı sağcı ‘Proud Boys’ konuşuldu. Proud Boys grubu üyelerinin Kongre binasına girişini görüntüleyen belgesel yapımcısı Nick Quested dinlendi. ABD Adalet Bakanlığı isyandan sorumlu tuttuğu beş grup üyesine açtığı davayı kazanmıştı.
2017’de Charlotteville Virginia’da ölümlerle sonuçlanan neo-Nazi yürüyüşünde de Proud Boys üyeleri yer almıştı. Grubun liderleri Holokost’u inkâr ediyor. Trump başkanlık müzayedelerinde grubun yıkıcı taktiklerini onayladığını dile getirmişti.
Seçimden sonra antisemit ve beyaz üstünlüğü aşırıcılarını yakın merceğe alan kuruluşlar, Proud Boys’dan şiddet dolu ifade ve eylemler beklediklerini açıklamıştı. Ayaklanma sırasında grup üyelerinden biri üzerinde ‘Camp Auschwitz’ yazılı kazak giyiyordu.
Bazı Cumhuriyetçilerin hayli antisemit nitelikler taşıyan eylem ve açıklamalarının ileriki duruşmalarda komite tarafından dile getirilmesi bekleniyor. Bunlar arasında Georgia, Arizona ve Kuzey Carolina eyaletlerinden Cumhuriyetçiler bulunuyor.
Aaron Mostofsky- 6 Ocak 2021
Ayaklananlar arasında Yahudiler vardı
Yahudi bir hâkimin oğlu olan Aaron Mostofsky, 6 Ocak olaylarında kürk postu ve kurşun geçirmez yeleğiyle kameralara yansımıştı. Şubat ayında polis ekipmanı çalmaktan ve kamu düzenini bozmaktan suçlu olduğunu kabul eden Mostofsky sekiz ay hapis cezasına çarptırıldı.
Bir başka Yahudi asıllı isyancı Elliott Resnick, The Jewish Press gazetesinde editör olarak görev icabı Capitol binasına girmek durumunda olduğunu savundu. Bu gazete Ortodoks Yahudilere yönelik muhafazakar yayın politikasıyla biliniyor. Gazete Resnick ile olan ilişkisini görüntüler ortaya çıktıktan bir ay sonra kesmişti.
Diğer bir isyancı TikTok fenomeni Chaya Raichik, LGBTQ topluluğuna düşman tavırlarıyla biliniyor. Raichik aşırı sağcılar tarafından kahraman ilan edildi.
Trump’ı ikinci azil davasında savunan avukatı David Schoen, Ortodoks bir Yahudi olduğunu mahkeme salonunda su içerken kafasını eliyle örterken belli etmişti. Zionist Organization of America adındaki kuruluşun lideri olan bu avukat 6 Ocak ayaklanması ile ilgili olarak Trump’ın baş stratejisti Steve Bannon’un da avukatlığını yapıyor.
Jared ve Ivanka yine sahnede
Washington’ın en çok konuşulan Yahudi çifti, Trump’ın 2020’deki yenilgisinden sonra özellikle de 6 Ocak isyanları sırasında gözlerden uzak kalmayı tercih etti. Fakat duruşmalar Jared Kushner ve Ivanka Trump’ı tekrar sahneye çıkmaya zorladı.
Trump’ın Yahudi damadı ve baş danışmanı Kushner ve kızı Ivanka komisyonda banttan görüntüler ile tanıklık etti. Öte yandan Trump’ın diğer eski ve şu andaki danışmanları tanıklık etmeyi reddetti. Kushner ve Ivanka’nın bu hareketleri Trump ile aralarındaki siyasi ayrılığın giderilmez olduğunun göstergesi oldu.
Kushner seçim sonrasında Trump’tan uzaklaşarak İsrail ve Arap ülkeleri arasında sağlanan İbrahim Anlaşmalarına gölge düşürülmesinin önüne geçmek istedi. Bu anlaşma başta Kushner olmak üzere Trump hükümetinin dış politikada en sağlam başarısıydı.
Ivanka Trump babasına 6 Ocak isyancılarının geri adım atması için söylemde bulunmaya çağırmış ancak başarılı olamamıştı. Dönemin Adalet Bakanı Wiliam Barr, oturumda banttan yayınlanan görüntülü ifadesinde seçimden sonra Trump’a usulsüzlük iddialarının saçmalık olduğunu söylediğini ifade etti. Ivanka ifadesinde Barr’ın bu değerlendirmesine katıldığını belirtti.
Komitede Yahudi Demokratlar dikkat çekiyor
Yedi Demokrat komite üyesinin üçü Yahudi. Aralarından ikisi Trump’ın her iki azil davasında rol oynamıştı. Kaliforniya’dan Adam Schiff, Trump seçimi kazanmak için ısrarla Ukrayna’dan yardım istediği için azil davasında baş savcı rolündeydi. Jamie Raskin ise 6 Ocak olaylarından dolayı Trump’ın azil davasını yönetti.
Komitede bulunan eski donanma askeri Elaine Luria ise normalde Cumhuriyetçi olan Virginia eyaletinde 8 Kasım seçimlerini kazanmak için yarışıyor.
6 Ocak Amerikan Yahudi kuruluşlarına ne öğretti?
Trump yönetimi ve o sırada yaşanan aşırılıklar Yahudi kuruluşlarını önceliklerini yeniden sıralamaya itti. Anti-Defamation League (ADL), Proud Boys ve başka bir aşırı uç grup olan Oath Keepers’a dava açtı. Yahudi kuruluşlar seçim sonuçlarını protesto eden hiçbir grupla ortaklık veya iş birliği yapmayacaklarını açıkladı.
ADL’den Oren Segal, yıllarca insanlara anlatmaya çalıştıkları ve mücadele ettikleri aşırıcılığın sonunda evlerinde yarattığı tehlikeye işaret etti ve oturumların bunu halka göstermesini umut ettiğini belirtti.
