ABD Başkanı Joe Biden, önümüzdeki günlerde planladığı Ortadoğu ziyaretinin ana amaçlarından birinin ´İsrail´in bölgeye entegrasyonunu güçlendirmek´ olduğunu belirtti.
İspanya’daki NATO zirvesi kapsamında gerçekleşen basın toplantısında konuşan Biden, İsrail’in entegrasyonunu başarabileceklerine inandıklarını ve bunun hem barış sürecine hem de İsrail’in güvenliğine faydası olacağına inandığını belirtti. Biden ayrıca, Kudüs’ün kendisinin Cidde’yi de ziyaretine eklemesi konusunda lobi faaliyetlerinde bulunduğunu, kendi partisinden insan hakları sicili kirli olan bir ülkeye ziyareti sebebiyle aldığı tepkilere rağmen, İsrailli liderlerin bu konuda kendisinden ricada bulunma nedeninin bölgesel güvenlik olduğunu da bildirdi.
Biden, 13-14 Temmuz tarihlerinde İsrail ve Batı Şeria’yı, ardından da her yıl düzenlenen GCC+3 zirvesine katılmak üzere Suudi Arabistan’ı ziyaret edecek. GCC+3 zirvesine bölgeden Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Mısır, Irak ve Ürdün’den liderler katılacak.
Suudi Arabistan ile ilişkilerini normalleştirmeyi isteyen İsrail, körfez krallığının İsrail ile iyi ilişkilerde olmasının bölgeye yayılabileceğini ve bu açıdan kritik bir konumda olduğunu belirtiyor. Bu sebeple İsrail, ABD’li yetkililere gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinde Suudi Prensi Muhammed bin Salman’ın rolü konusunda Riyad’ın üzerine çok gitmemeleri yönünde baskı yapıyor.
Kudüs te benzer bir tavırla, Kahire’nin şaibeli insan hakları uygulamaları geçmişine rağmen ABD ile Mısır arasının düzelmesi için lobi faaliyetlerinde bulunuyor.
Biden planlanan gezisinin İsrail’in bölgeye entegrasyonuna ne şekilde bir faydası olacağını açıklamasa da, Axios adlı haber sitesi ABD’nin Mısır’ın Kızıldeniz’de bulunan iki adet adayı Suudi Arabistan’a vereceği anlaşma için yaptığı arabuluculuğun başarılı şekilde sona ermek üzere olduğunu ve anlaşmanın geçerli olması için onayı gereken İsrail’in bu onayı Riyad’a vererek aralarındaki normalleşme sürecini hızlandıracağını iddia etti.
Biden İsrail ziyaretinin son derece önemli olduğunu ve bu ziyaretin İsrail ile ABD arasındaki sarsılmaz bağın varlığını teyit edeceğini de ekledi.
Diğer yandan, basın toplantısında bir gazetecinin ısrarlı sorularına rağmen Bide Filistinlilerle ilgili konuşmaktan kaçınması dikkat çekti. Biden’in bu tavrının ziyaretin kapsamıyla ilgili spekülasyon yapılmasına yol açtı.
Geçtiğimiz ay İsrail’in politik arenasında yaşanan çalkantıların ardından Biden’ın gezisini erteleyebileceği yönündeki fısıltılara Amerikalı yetkililer, başkanlarının gündemindeki konuların politik hesaplarla bir alakası olmadığını ve bu sebeple ziyaretin ertelenmesinin söz konusu olmadığını açıkladılar.
ABD’li yetkililer, Biden’ın iki hafta sonrasına planlanan ziyareti sırasında başta Naftali Bennett olmasını ümit ederken, geçen hafta başbakanlık koltuğuna Yair Lapid’in geçmesiyle bununla ilgili değişiklikler yaparak hazırlanmaya başladılar.
Biden’in Suudi Arabistan’a ziyaret planlaması, seçim kampanyası sırasında ülkeyi insan hakları geçmişi nedeniyle karalaması yüzünden tepki çekmişti. Fakat Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve pandeminin etkileriyle benzin pompasında tüm zamanların en yüksek fiyatların görülmesi, başkanın Ortadoğu’daki en önemli ittifak devletlerinden birine olan yaklaşımını yumuşatmasına yol açtı.
Yine de Biden, Cidde ziyareti planının tesadüfi olduğunu ima ederek, “Toplantımız Suudi Arabistan’da, Suudi Arabistan ile ilgili değil,” demeyi ihmal etmedi.
Biden, Riyad’a benzin üretimini arttırarak ABD’deki benzin fiyatlarının düşmesini sağlaması konusunda bir baskı yapmayacağını belirterek, “Genel anlamda bölgede petrol üretiminin arttırılması gerektiğini düşündüğümü pek çok kereler belirttim ve bunu yaparken özellikle Suudi’leri kastetmedim” dedi.
ABD Başkanı, Suudi Prensi Muhammed bin Salman’ı GCC+3 toplantısında görmeyi planladığını ayrıca Suudi Kralı Salman ile birebir görüşeceklerini de belirtti.
Biden, “Ana konumuz Yemen’deki savaşta hayat kaybı sayısını azaltmaktır. Suudi Arabistan ile alakalı sorunların çok ötesinde ele alınması gereken başlıklar var. İran’da ve diğer bölgelerde olanlar ve güvenlik açısından oldukça endişeliler” diye ekledi.
